به گزارش خبرگزاری شبستان، آیت الله محمد یزدی که رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضو فقهای شورای نگهبان بودند بعد از عمری مجاهدت در راه اسلام و انقلاب اسلامی در سن ۸۹ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.
آيت الله محمد يزدى در سال 1310 هجرى شمسى در خانواده اى متدين و ارادتمند به خاندان پيامبر، چشم به جهان گشود. جدش، مرحوم شيخ محمدعلى، حدود صد سال پيش از يزد به اصفهان هجرت كرد و در مدت زمان كوتاهى، در حوزه علميه اصفهان، به درجات علمى بالايى نائل آمد. مرحوم «آقانجفى» كه در آن دوره، رياست حوزه علميه اصفهان را بر عهده داشت، شيخ محمد على را مأمور بحث و مناظره با كشيشهاى ارامنه جلفاى اصفهان كرد كه شيخ محمدعلى توانست بر تمامى آنها فائق آيد و از آن پس، «شيخ يزدى» شهرت يافت.
پدر آيت الله يزدى، مرحوم «شيخ على يزدى» نام داشت كه از شاگردان «شيخ عبدالكريم حائرى» و از روحانيون معروف اصفهان بود كه امامت جماعت يكى از مساجد اصفهان را برعهده داشت و به حل مشكلات مردم عالم پرور اصفهان مى پرداخت.
از ويژگيهاى او آشنايى با علوم غريبه بود. مادر آيت الله يزدى نيز زنى مؤمن از خانواده متدين و دوستدار اهل بيت (علیهم السلام) بود كه پدرش از مريدان «شيخ يزدى» به شمار مى آمد و ارادت او به «شيخ يزدى» در ازدواج پدر و مادر وى بى تأثير نبوده است.
دوران تحصيل
آيت الله محمد يزدى تحصيلات خود را ابتدا در محضر پدر و با فراگيرى زبان فارسى آغاز كرد و پس از آن، عازم مكتب خانه شد؛ مكتب خانه هاى آن روزگار اغلب در مسجد بود و فاقد ميز و صندلى! پس از گذراندن دوره مكتب، براى گذراندن كلاس چهارم آن نظام آموزشى، به نخستين مدرسه اى كه در اصفهان به سبك جديد تأسيس شده بود و يكى از روحانيون كه با پدر او نيز سابقه دوستى داشت، آن را اداره مى كرد، رفت. شش كلاس آن نظام را در آن مدرسه گذرانيد.
تحصيلات حوزه را كه در آغاز نزد پدر آموخته بود، در مدرسه «كاسه گران» اصفهان ادامه داد و سپس به مدرسه «ملا عبدالله» رفت و به تحصيل شرح لمعه مشغول شد. پس از آن به مدرسه صدر آمد و به خواندن «قوانين» پرداخت و در اين ميان، از محضر عالمان بزرگ اصفهان نيز در زمينه هاى علمى و معنوى بهره مى برد.
با تشريف فرمايى حضرت آيت الله بروجردى به قم، شور و بى قرارى زائدالوصفى وجود طلبه جوان را فرا گرفت و با اصرار فراوان به پدر، خواستار حضور و تحصيل در حوزه علميه قم شد. پدر، در ابتدا با اين سفر مخالف بود، ولى با واسطه قرار گرفتن يكى از علماى يزد، به سفر فرزند خود رضايت داد. در بدو ورود به قم، در مدرسه فيضيه مستقر شد. در آن زمان، آيت الله بروجردى، از برخى طلاب به سبب آشنايى با ميزان توانايى علمى آنان، امتحان به عمل مى آورد.
وى با شركت در دروس سطح، كتابهاى رسائل، مكاسب و كفايةالاصول را به خوبى فرا گرفت و در درس خارج علماى بزرگ حوزه، از جمله آيت الله بروجردى(ره) و امام خمينى(ره) شركت كرد. تلاش علمى ايشان در آن سالها باعث شد تا بتواند از حضرت امام خمينى(ره) اجازه‌نامه ی اجتهاد دريافت كند. وى در طول آن سالها از طریق شهریه، منبر و شرکت در جلسات وعظ و خطابه معاش خود را گذرانده است.
ایشان در قم با یکی از بستگان و فامیل پدری وصلت نموده که حاصل آن چهار پسر و یک دختر می‌باشد. دو نفر از فرزندان او از طلاب فاضل و قاضی هستند. وضعيت خانوادگى، به ويژه علاقهمندى پدر به تحصيلات حوزوى، استادان بزرگوار حوزه و صبر و بردبارى همسر و فرزندان خود را از عوامل مهم رشد علمى و فرهنگى خود مىداند.
استادان و دوستان
دوران تحصيل آيت الله يزدى، سرشار از تحصيل در محضر عالمان بزرگ بوده است. از استادان وى، هنگام تحصيل در اصفهان، مىتوان از آقايان شيخ حسن نجف آبادى، فقيه، سيد محمدعلى ابطحى نام برد كه بخشى از كتب دوره سطح را در خدمتشان فرا گرفت. با ورود به قم به دروس مرحوم آيت الله لاكانى، مرحوم حاج آقا حسين بُدلا و مرحوم زاهدى رفت و رسائل، مكاسب و كفايةالاصول را در محضر آيت الله حاج شيخ مرتضى حائرى، آيت الله مرعشى و آيت الله سلطانى فرا گرفت و در درس تفسير علامه طباطبايى نيز حاضر شد.
وى در درس خارج علماى بزرگى همچون آيت الله بروجردى(ره)، آيت الله اراكى، آيت الله شيخ محمدتقى آملى، آيت الله شاهرودى و نيز يك دوره كامل در درس خارج امام خمينى(ره) شركت كرد. آيت الله يزدى، ويژگى درس امام(ره) را چنين برمىشمرد: «حضرت امام(ره) قبل و بعد از شروع سال تحصيلى به نصيحت طلاب مىپرداختند و در اكثر مواقع هم به ياد دارم كه شاگردان تحت تأثير نفوذ كلام حضرت امام(ره) به گريه مى افتادند. عجيب اينجا بود كه مسائل مطروحه از سوى امام گاه از اهميت چندانى برخوردار نبود، ولى بحث و بيان امام به گونه اى بود كه همه را به گريه مى انداخت. «همچنين درباره همراه بودن درس امام(ره) با بينش سياسى مىگويد: «ايشان در مسائل سياسى و آموزش آن، در كنار دروس رسمى حوزه شيوه هاى عجيبى داشتند. براى مثال عرض مىكنم كه يك بار در كلاس درس اصول، از اين شيوه استفاده كردند. در اصول فقه، بحثى وجود دارد تحت اين عنوان كه امر و نهى در صورتى معنا دارد كه مخاطب آن قابليت تأثير پذيرى و انبعاث داشته باشد. اكثر اساتيد وقتى به اين مبحث مى رسند، در مقام مثال زدن مىگويند: به ديوار و سنگ نمىتوان گفت چنين كن! اما حضرت امام مى فرمودند: به خروشچف نمى شود امر كرد كه نماز بخوان! خود به خود براى ما كه شاگرد ايشان بوديم، اين سؤال پيش مى آمد كه خروشچف ديگر چيست يا كيست؟ بعد که رفتيم دنبال پاسخ به اين سؤال، مطالب فراوانی از مسائل اجتماعی آموختیم و همين امر بينش سياسى ما را افزايش مى داد و به گسترش افق ديد ما كمك مى كرد٠
از دوستان و معاشران آيت الله يزدى در ايام تحصيل در اصفهان مى توان از آقايان: فقيه ايمانى، مدنى، اخوان «ابطحى»، سيد محمدعلى مجلسى و سيد محمدباقر مجلسى نام برد. همچنين وى در نخستين سالهاى طلبگى با آيت الله سيد محمد حسين بهشتى آشنا شد و نظم آن شهيد سعيد را شايان ستايش مىداند. از دوستان ايشان در زمان تحصيل در قم نيز مىتوان از آقايان محمدى گيلانى، شيخ حسين مظاهرى، شيخ محمدتقى مصباح يزدى، سيد على اكبر موسوى يزدى و حاج شيخ مرتضى تهرانى(انصارى) نام برد.
فعاليتهاى علمى و فرهنگى
زندگى آيت الله يزدى، همواره با تلاشها و دغدغه هاى علمى و فرهنگى همراه بوده است. بخشى از اين تلاشها در قالب سخنراني‌ها و تدريس‌ها تبلور يافته است كه اغلب، اساسى ترين مباحث اسلام و تشيع در آن مورد مداقه قرار گرفته است و تا هم اكنون نيز ادامه دارد. بخش ديگر آن نيز در قالب مقالات و كتب مفيدى است كه جوانان و طالبان علم را از معارف والاى مكتب تشيع بهره مند مى سازد. ايشان نخستين مقاله هاى خود را در نشريه «حكمت» به چاپ رساند. از جمله كتب ايشان كه در زمان طاغوت به چاپ رسيد، كتاب «گمشده شما» بود كه چاپ آن باعث شد فردى به نام «مردوخ» به بهانه آن تهمت‌هاى ناروايى را به ساحت تشيع ابراز دارد. اين مسأله باعث شد كه آيت الله يزدى تهمت‌هاى او را در كتابى با عنوان «پاسخ تهمت‌هاى مردوخ» پاسخ دهد كه هر دو كتاب «گمشده شما و پاسخ به تهمت هاى مردوخ مورد عنايت زعيم عاليقدر شيعه، حضرت امام خمينى(ره) قرار گرفت.
آيت الله يزدى در طول دوران مبارزه بر ضد رژيم شاهنشاهى، حتى در زمان تبعيد، دست از نگاشتن در جهت تبيين معارف اسلامى برنداشت و تاكنون، كتابها و مقالات بسيارى را به چاپ رسانده اند كه به برخى از آنها اشاره مىكنيم:
کتابهای عربی:
اُسَسُ الايمان فى القرآن؛
نبذٌ من المعارف الاسلاميه؛
الولادة الاصطناعيّه للانسان؛
حكم التماثيل؛
من الذى بيده سهم الامام؟
رسالة فى القسامة. مسائل چهارگانه فوق به ضميمه چند مسأله ديگر در يك مجلد با عنوان تسع رسائل فقهیه به چاپ رسيده است؛
فقه القرآن (4 جلد)؛ اين اثر در دوران زندان و تبعيد جمع آورى گرديد كه پس از انقلاب تنظيم و چاپ شد. هم اينك نيز به عنوان محور بحث ايشان در جلسه درس مورد بررسى و تبادل نظر قرار مىگيرد. تاكنون دو جلد از اين مجموعه كه در برگيرنده روايات و فتاوى است چاپ و نشر گرديده است٠ همچنين ايشان تقريرات درس آيت الله بروجردى، امام خمينى و آيت الله اراكى را نيز نوشته اند.
قبسات من سورتی الحمد و القدر
الامامة و الولایه فی القرآن (تالیف گروهی)
رسائل فقهیه
کتاب القضاء فی شرح العروة الوثقی (2 جلد)
ثلاث رسائل فقهیه
اُسس العقیدة فی الاسلام
آداب القضاء و احکامه
سلسلة بحوث اسلامیه فی الحقوق
دارالاسلام و دار الحرب
المسائل الثقافیه
کتابهای فارسی
ترجمه قرآن کریم
مجموعه مقالات انسان شناسى در مجله حكمت؛
بشر و خداشناسى؛
گمشده شما؛
پاسخ تهمت‌هاى مردوخ؛
حسين بن على را بهتر بشناسيم؛
شرح قانون اساسى؛
مجموعه مقالات در قانون اساسى در مجله نور علم؛
تفسير سوره حمد؛
روان شناسی اسلامی
اسلام همگام با زمان
سیری در تاریخ حدیث
علی(ع) بر منبر وعظ
سازندگی محیط
انسان و خداشناسی
پایه‌های ایدئولوژی در اسلام
مسایل فقهی جدید
دنیا در نظر علی(ع)
چند نکته
ولایت فقیه
گفتارهای اخلاقی
چهل حدیث
فعاليتهاى سياسى
زندگى سياسى حضرت آيت الله يزدى، با توجه به مبارزه بى امان ايشان با رژيم شاه و نيز افشاگري‌هاى فراوان كه به تبعيد و زندان معظم له منجر مى شد و با نگاه به سابقه مديريت ايشان در دوران پيروزى انقلاب اسلامى، بخشى از تاريخ انقلاب را تشكيل مىدهد و مطالعه آن، فضاى مبارزه و مقاومت را در اذهان دوستداران انقلاب زنده مى سازد.
آيت الله يزدى با ورود به حوزه علميه قم، مبارزه و درس را با هم شروع کرد و با شركت در درس امام خمينى(ره) و جلساتى عمومى و خصوصى ايشان، توانايى و عزم خود را براى پىگيرى جريانهاى سياسى و پيروى از خط مشى امام(ره) اعلام مى دارد. ارتباط وى با امام با حاضر شدن در درس خارج اصول ايشان در مسجد سلماسى و پرسشهاى علمى و سياسى در پايان درس آغاز شد. در آن ايام، در عصرهاى جمعه، بيشتر جوانان به سينما مى رفتند و جو سينماها آكنده از فيلم هاى زشت و مبتذل بود. حضرت امام(ره) با توجه به اين معضل، از تعدادی طلاب خواسته بودند كه جلساتى را در عصرهاى جمعه در شهرهای مختلف برقرار كنند. رساندن اين پيام امام(ره) در برخى از شهرها، به عهده آيت الله يزدى قرار گرفت. جلسه معروف مسجد امام حسن عسگرى(ع) واقع در قم نمونه‌ای از منبر و سخنرانی‌های وی است كه هر يك از گویندگان به دستور امام راحل ده شب در آنجا به سخنرانى پرداختند. هنگامى كه نوبت به آيت الله يزدى رسيد، به جاى ده شب، بيست شب آن جلسه را اداره كرد. عنوان بحث هاى وى در آن بيست شب، «انقلاب‌هاى تاريك و روشن» بودكه امام(ره) نيز يك شب به آن محفل آمد و تا پايان جلسه هم حضور داشتند.
سخنراني‌هاى ايشان در آن ايام، داستان‌هایی دارد که در کتاب خاطرات ایشان آمده که کسی محضر امام شکایت کرد و باعث شد امام خمينى(ره) ايشان را احضار فرمايد و پس از نصیحت به شاکی فرمودند من در جریان مطالب منبرهای شما در مسجد امام هستم و شيشه عطرى هديه و براى ايشان دعا کردند. ويژگى سخنراني‌هاى آيت الله يزدى اين بود كه در سخنرانى خود ضمن بيان مكتب و روش اهل بيت(ع) و نيز خط مشى دشمنان آنها، واقعيات مبارزه و مصداق‌هاى كنونى دشمنى با اهل بيت(ع) را بيان مىكرد؛ مثلاً در باره نهضت امام حسين سلام الله علیه سخن مىگفت و بدى و پليدى يزيد و پيروانش را به مردم گوش زد مى كرد. سپس حسينيان زمان و يزيديان اين دوره را با ويژگي هاى آنها و با انطباق با صدر اسلام بيان مى فرمود. كتاب «حسين بن على را بهتر بشناسيم» حاصل اين سخنراني ها بود كه چند بار، ساواك آن را از بازار جمع آورى كرد.
ساواك كه اين گونه افشاگري ها را بر نمى تافت، آيت الله يزدى را بارها دستگير و ممنوع المنبر كرد؛ از جمله دستگيرى بعد از 21 رمضان در مسجد جامع قم و پس از سخنرانى در منزل آيت الله العظمی گلپايگانى را مىتوان نام برد. ساواك بارها ايشان را تبعيد كردكه طولانىترين آنها پس از بندر لنگه و بوشهر، رودبار بود؛ اما آيت الله يزدى در دوره تبعيد نيز دست از مبارزه برنمى داشت و بارها به طور مخفيانه به تهران و قم مى آمد و در جريان امور قرار مى گرفت و اعلاميه هاى امام را براى مردم و علماى شهرها مى برد. ايشان در قم و تهران جلساتى را به صورت مخفى تشكيل مى داد و با افراد و جريان هاى گوناگون به تبادل نظر مى پرداخت كه به جلسات زيرزمينى شهرت يافته بود.
از ديگر فعاليت هايى كه در كارنامه سياسى آيت الله يزدى مى درخشد، پناه دادن به آن دسته از سربازان فرارى بود كه پس از دستور امام(ره) و پيش از پيروزى انقلاب، از ارتش گريخته و به مردم پيوسته بودند. منزل او در آستانه پيروزى انقلاب مركز تلاش ها و نيز حل و فصل بسيارى از امور جريان هاى انقلاب بود. همان منزلى كه امام(ره) پس از پيروزى انقلاب و مراجعت به قم، در آن ساكن شدند.
پس از پيروزى انقلاب اسلامى، در اولين سخنرانى امام(ره) در فيضيه كه شور و شوق فراوان و كثرت جمعيت مانع از انجام اين سخنرانى بود حضرت امام به ايشان دستور مى فرمايند براى آرام كردن مردم ايراد سخن كنند و ايشان نيز امر امام را اطاعت نمودند كه خاطره آن در اذهان حاضران در آن روز بزرگ باقى مانده است.
جامعه مدرسين حوزه علميه قم از مراكز بسيار مهمى بود كه در زمان رژيم طاغوت، خدمات شايانى را به مبارزات ملت ايران براى دست يابى به انقلاب اسلامى انجام داده است. آيت الله محمد يزدى، از آغازين روزهاى تأسيس اين مركز، با آن همكارى داشته است و اين همكارى تاكنون نيز ادامه دارد. ايشان خود درباره جامعه مدرسين مىگويد: «جامعه مدرسين حوزه علميه قم در شمار مراكزى بود كه توانست احترام توده مردم را نسبت به خود جلب كند. مردم اعضاى جامعه را افرادى متدين و فاضل يافته بودند و عميقاً به اين باور رسيده بودند كه اينان كسانى نيستند كه براى قصد و غرض دنيوى كارى انجام داده و سخنى بگويند و جز براى خير و انجام وظيفه دينى و الهى خودكارى نمىكنند.
آيت الله محمد يزدى، پس از پيروزى انقلاب اسلامى نيز همواره در خدمت نظام و بازوى تواناى امام و رهبرى بود. ايشان در مسؤوليت‌هاى بسيار مهمى ايفاى نقش نموده اند كه برخى از آنها بدين شرح است:
رياست دادگاه انقلاب اسلامى قم؛
رياست دفتر امام(ره) در قم؛
نمايندگى مجلس خبرگان قانون اساسى؛
نمايندگى مجلس شوراى اسلامى در دو دوره متوالى (دوره اول از قم و دوره دوم از تهران)؛
نائب رئيس مجلس شوراى اسلامى؛
عضويت در شوراى نگهبان پس از استعفاى آيت الله العظمی صافى گلپايگانى؛
عضويت در شوراى بازنگرى قانونى اساسى؛
رياست قوه قضائيه با حكم مقام معظم رهبرى در دو دوره پنج ساله؛
نمايندگى رؤساى سه قوه در هيأت سه نفره حل اختلاف بين مرحوم رجايى و بنى صدر؛
نمايندگى مجلس خبرگان رهبرى؛
نائب رئيس و قائم مقام اجرائى جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
عضویت در دوره چهارم و پنجم شورای عالی حوزه‌های علمیه و رئیس دوره پنجم آن شورا.
حضرت آیت الله یزدی ریاست جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضو فقهای شورای نگهبان بودند و به تدریس دروس خارج حوزه و به تدریس و تربیت شاگردان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) می‌پرداختند.
نظر شما