شکوه هنر و جلوه های هنرمندی در معماری مساجد

 به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از اصفهان، مساجد به عنوان مهمترین پایگاه های دینی و مرکزی برای حضور و نقش آفرینی همگان، دارای ظرفیت ها و پتانسیل های معنوی است که ایجاد همبستگی بین مردم در آیین های دینی و اقامه نماز یکی از جلوه های آن است.

مردم در مساجد علاوه بر انجام فعالیت های دینی، در ساختمان سازی و مدیریت این مراکز نیز مشارکت و همکاری دارند که به مشارکت معماران، مهندسان و چهره های هنرمند می تواند اشاره کرد و امروز بسیاری از مساجد دارای جلوه های هنری هستند.

کاشی کاری، آینه کاری، منقص کاری و خوشنویسی از جمله ظرفیت های هنری موثر در عمران مساجد بوده و این اقدامات علاوه بر افزایش آرامش و جذابیت نقش مهمی داشته است.

زیبایی مساجد و زینت نمازگزاران از جمله موضوعات مورد توجه است که در کشور ما قابل مشاهده و این مدل به دیگر کشورهای اسلامی و حتی غیراسلامی توسعه یافته و مدلی برای آن ها شده تا در مساجد آن ها معماری ایرانی و اسلامی برای مردم مسلمان و ایرانی اجرایی شود.

خوشنویسی، نقاشی، آینه کاری و هنرهایی از این قبیل با مبانی دینی سازگار بوده و به همین خاطر در مسجد سازی و فعالیت های دینی توسعه و رونق یافته است.

مساجد شهرهای تاریخی مثل اصفهان، یزد و تبریز این موضوع نمایان و موجب ثبت این مراکز در فهرست آثار ملی و بین المللی شده و هنرمندان این حوزه به چهره هایی برگزیده در هنر مساجد اسلامی تبدیل شده اند.

تربیت شاگردان و استاتیدی در این حوزه یک ضرورت است تا اینکه جایگاه هنر در مسجدسازی حفظ و مدل های متناسب با اقلیم و شرایط کشور اجرایی و حالت صنعتی به خود نگیرد.

*جلوه های ناب هنری در معماری مساجد کمتر بیان شده است

نویسنده و مدرس دانشگاه گفت: جلوه های ناب هنری در معماری مساجد کمتر بیان و پژوهش شده است.

«محمد حسین حکیمی» با اشاره به اینکه نوع فعالیت هنرمندانه افراد در معماری مساجد بسیار مورد توجه است، تصریح کرد: پژوهش های صورت گرفته در حوزه معماری مساجد بیشتر جنبه تاریخی و قدمت داشته و کمتر به حوزه فعالیت های هنرمندانه وارد شده است.

وی ادامه داد: نقش های هندسی و ترکیب بین آجر و کاشی و شکل آفرینی در مدل های خوشنویسی کلمات از جلوه های کاری هنرمندان در معماری و زیباسازی مساجد بوده که باید به آن توجه و دقت کرد.

حکیمی همچنین به کار عاشقانه و علاقمندانه هنرمندان در این عرصه اشاره کرد و گفت: آن ها کار خود را با تمام روحیه عاشقانه انجام داده اند و این مصداقی از علاقمندی مردم ایران به دین اسلام خاندان عصمت و طهارت است.

*ظرفیت های هنری معماری مساجد به حد مطلوب معرفی نشده

عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان با بیان اینکه با وجود ظرفیت و قابلیت های گسترده و متنوعی از هنر در معماری مساجد وجود دارد، گفت: این ظرفیت ها به حد مطلوب معرفی نشده است.

«ندا ترابی» تشریح این فعالیت های هنرمندانه را یک ضرورت برای جامعه بیان کرد و یادآورشد: بررسی علمی ارتباط بین هنر و معماری مساجد میزان علاقمندی به این حوزه و پژوهش در این عرصه را افزایش می دهد.

وی سرمایه گذاری در حوزه گردشگری مساجد تاریخی و دینی را فرصتی برای بیان واقعیت ها و مهندسی های هنری این حوزه بیان کرد و ادامه داد: جذابیت خاصی در عمق این معماری و فعالیت های هنری نهفته ولی نیاز به شناخت بیشتر است.

*پیوند دین و هنر در مساجد

دین و جلوه های هنری در مساجد به نقطه عطفی رسیده اند تا مردم به این موضوع دقت داشته باشند که باید از ظرفیت های هنر در موضوعات دینی استفاده کنند.

پیوند بین هنر و مسجد این مکان را برای عبادت و ایجاد آرامش روحی و روانی آماده و فراهم کرده اما موضوع اینجاست که چرا برخی به این موضوع توجه نداشته و معماری اسلامی را در ساخت و ساز مساجد و نمازخانه ها مورد توجه قرار نمی دهند.

استراحت در مساجد جایگاهی ندارد چرا که این مراکز برای خواب و استراحت نیستند و تنها محیطی برای کمال انسانی با عبادت و دانش افزایی و کسب آرامش هستند که باید برای چنین چالش هایی راهکار سنجی و اهمیت و جایگاه این مراکز دینی از روز اول بنا نهادن آن تا مدیریت امروز تشریح و تبیین شود.

توسعه شهرسازی بر پایه ایرانی و اسلامی نیازمند  توجه به معماری هنرمندان مساجد است چرا که مسجد محور برنامه ریزی و حرکت های مهم هر منطقه می تواند باشد و الگودهی خوبی در معرفی فرهنگ ایرانی خواهند داشت.