خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون های مساجد-آمنه مستقیمی: اگرچه باورش هنوز سخت است اما یک سال از روزی که داغ فراق سردار حاج قاسم سلیمانی نه فقط بر قلب ایران و ایرانیان بلکه بر جان همه مظلومان جهان نشست، می گذرد، یکسالی که بدون حاج قاسم ابتلائات بسیار را تجربه کردیم هر چند هنوز هم حضور گرمش را حس می کنیم. به مناسبت فرا رسیدن نخستین سالروز شهادت سردار دل ها و به منظور بررسی چرایی رسیدن حاج قاسم به چنین جایگاهی، با حجت الاسلام والمسلمین دکتر «حبیب‌رضا ارزانی»، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
برای دریافت تصاویر کامل این گفتگو اینجا کلیک کنید.
مصادیق آیه 37 سوره مبارکه نور که می فرماید: «رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ ۙ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ» را در چه ابعادی از زندگانی سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی می توان یافت و درک کرد؟
یکی از مردان الهی که واقعاً در دنیا زیست کرد اما به دنیا تعلق نداشت، حاج قاسم سلیمانی است، به تعبیر امیرالمومنین(ع) برخی بدن ها زیست جسمانی دارند اما تعلق‌شان به عالم اَعلی است، «رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ» همان هایی هستند که پُست و شهوت و تعلقات دنیا آنها را مجذوب و از راه به در نمی کند.
امیرالمومنین(ع) در تعبیری نورانی فرمودند: «يَا دُنْيَا يَا دُنْيَا إِلَيْكِ عَنِّي أَ بِي تَعَرَّضْتِ أَمْ إِلَيَّ تَشَوَّقْتِ لَا حَانَ حِينُكِ هَيْهَاتَ غُرِّي غَيْرِي لَا حَاجَةَ لِي فِيكِ قَدْ طَلَّقْتُكِ ثَلَاثاً لَا رَجْعَةَ فِيهَا فَعَيْشُكِ قَصِيرٌ وَ خَطَرُكِ يَسِيرٌ وَ أَمَلُكِ حَقِيرٌ آهِ مِنْ قِلَّةِ الزَّادِ وَ طُولِ الطَّرِيقِ وَ بُعْدِ السَّفَرِ وَ عَظِيمِ الْمَوْرِدِ؛ اى دنيا اى دنياى حرام از من دور شو، آيا براى من خودنمايى مى كنى يا شيفته من شده اى تا روزى در دل من جاى گيرى هرگز مبادا غير مرا بفريب، كه مرا در تو هيچ نيازى نيست، تو را سه طلاقه كرده ام، تا باز گشتى نباشد، دوران زندگانى تو كوتاه، ارزش تو اندك، و آرزوى تو پست است. آه از توشه اندك، و درازى راه، و دورى منزل، و عظمت روز قيامت».
باید توجه داشت بین ظاهر شیء و ملکوت شیء تفاوت است ما ظاهر شیء را می بینیم اما باطن آن یا ملکوت آن را نمی بینیم، قرآن می فرماید: «نُرِي إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ». هر عمل ما و هر چیزی که در دنیا وجود دارد، ظاهر و نیز باطن و ملکوتی دارد اهل بیت(ع) مصداق اَتَم آنها که ملکوت دنیا را می بینند، هستند و دیگران به اندازه ای که به دنیا تعلق نداشته باشند این ملکوت را درک خواهند کرد.
هر فعلی هم که در دنیا انجام می دهیم یک ظاهری دارد و یک باطنی، برای مثال ظاهر این سخنان مصاحبه و گفتگو است و باطن آن تلاشی برای شناساندن مکتب حاج قاسم سلیمانی ... با اهداف و نیات است که می توان به ملکوت اسفل، علی یا اعلی دست یافت.
سردار سلیمانی (که خود تاکید داشت ایشان را سرباز بخوانیم)، از تعلقات دنیایی بریده بود و تنها خدا برایش اهمیت داشت و هیچ دنیایی او را از ذکر خدا غافل نمی کرد، چنین انسانی اگرچه در دنیای ظاهر است اما ارتباطش با ملکوت برقرار است به تعبیر سعدی در این حال «رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند».
اگرچه مصداق راستین و اَتَم این آیه شریفه، اهل بیت(ع) هستند اما سردار سلیمانی در همین زمانه ما توانست به این مقام دست یابد و با اخلاص و تقوا و معرفت الهی و اهل ذکر بودن به ملکوت عالم رسید و به سوی آن ملکوت در حرکت بود. وقتی ملکه تقوا در کسی ایجاد شد خدا برای او راه نجات قرار می دهد: «وَ مَن یَتَّقِ اللهَ یَجعَل لَه مَخرَجـًا». این مخرج و راه برون‌رفتی که خدا به انسان نشان می دهد رهاورد مجموعه ای از عوامل است، چنان که سردار سلیمانی اهل تدبیر و درایت بود، شتابزده عمل نمی کرد، در مدیریت قوی و شجاعتش زبانزد بود، خطاب به آمریکا گفت: حریف من تو هستم یا درباره داعش گفت: تا سه ماه بعد اضمحلال داعش را اعلام می کنم ... این شجاعت و درایت و عقل و تدبیر مرهون ملکه تقوا است که وجودش در انسان سبب درک ملکوت عالم می شود.
مقام معظم رهبری درباره حاج قاسم از سیره و سبک زندگی ایشان به مکتب سردار سلیمانی تعبیر کردند، مکتب چه ویژگی هایی دارد و چطور می توان این مکتب را در لایه های فرهنگ جامعه وارد و نهادینه کرد؟
زمانی از شخصی به عنوان الگو یاد می شود و زمانی شخصی را مکتب معرفی می کنیم، تعبیر مقام معظم رهبری تعبیری ویژه بود و شخصاً به یاد نمی آورم ایشان از ابتدای انقلاب تاکنون درباره شخص دیگری این تعبیر را به کار برده باشند. وقتی می گوییم مکتب یعنی نه فقط شخص به‌ماهو شخص، بلکه چهار بُعد ارتباط او با خدا، خود، دیگران و اطرافیان و جهان طبیعت باید بررسی شود، اینکه مقام معظم رهبری اشاره دارند به جامعه پردازی و تمدن سازی در مکتب جای می گیرد، شاید کسی بگوید مگر مکتب اهل بیت(ع) را نداریم که لازم باشد از مکتب سردار سلیمانی الگو بگیریم؟
در پاسخ باید گفت سردار سلیمانی مکتب قرآن و اهل بیت(ع) را در قالب امروزی عرضه می کند، این مکتب یعنی برش روزآمد از مکتب قرآن و عترت، چون برخی نقدها مطرح شده بود که به جای مکتب سردار سلیمانی بگوییم مکتب امیرالمومنین(ع) یا مکتب امام صادق(ع).
زمانی آقای فخرالدین حجازی محضر امام خمینی(ره) رسیده و از ایشان به موسی و عیسی زمان تعبیر کرده بود، حضرت امام مکدر شده و فرموده بودند، ایشان اغراق می کند! من کجا و حضرات موسی و عیسی کجا؟!
طبیعتاً بین ما و اهل بیت(ع) هم فاصله بسیار است اما وقتی می گوییم مکتب سردار سلیمانی، یعنی روزآمد شده مکتب قرآن و اهل بیت(ع)؛ از این رو، برای شناخت مکتب سردار سلیمانی باید ارتباطات فردی، ارتباطات اخلاقی، چشم انداز و برنامه مدیریتی ایشان را بررسی کنیم.
باید توجه داشت برای ساخت ایران قوی که شامل قدرت در همه عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و ... می شود، به مکتب سردار سلیمانی نیاز داریم، چون این مکتب تجسم عینی مکتب قرآن و اهل بیت(ع) در امروز جامعه است. البته باید ارتباطات سیستمی سردار که مبتنی بر مصلحت نظام بود، ولایتمداری ایشان و دیگر وجوه سبک زندگی‌اش را بشناسیم و عملیاتی کنیم.
آیا می توان تشییع باشکوه و میلیونی سردار سلیمانی را که بعد از رحلت امام خمینی(ره) بی سابقه بود، تجسم آیه 96 سوره مباره مریم که می فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا؛ همانا آنان که به خدا ایمان آوردند و نیکوکار شدند خدای رحمان آنها را (در نظر خلق و حق) محبوب می‌گرداند» دانست؟ آن تشییع و سوختن ها در فراق سردار چقدر ناشی از چنین جایگاهی است؟
این مقام برای آنها است که ایمان آورده و عمل صالح انجام می دهند، بعضاً با شخصی برای اولین بار دیدار می کنیم اما محبت او در دل ما جای می گیرد، اکثریت آنها که در تشییع سردار سلیمانی حضور داشتند، با ایشان ارتباط نزدیک نداشتند یا آنها که جانشان را در تشییع حاج قاسم از دست دادند، مگر چقدر با او ارتباط داشتند؟! برای چه چنین اتفاقاتی افتاد؟ مگر از زندگی خصوصی سردار مطلع بودند؟ یا چرا برخی از این شهادت تاثیر گرفتند و برخی دیگر نه؟
خدا به انسان می فرماید: اگر ارتباطت با دنیای گذرا تعریف و قطع شد و به ملکوت اشیاء توجه کردی، من دل ها را به سوی تو متمایل می کنم، آنهم نه فقط محبت بلکه مودت که درجه ای بالاتر است، یعنی اگر بگویند برای سردار سلیمانی جان و مال هزینه کنید، می کنند چنان که بسیاری از شهرهای دور و نزدیک برای تشییع و خاکسپاری سردار سلیمانی خود را به شهر کرمان رساندند و سختی سفر و شلوغی آن ایام را به جان خریدند یا چقدر هزینه شده در این یک سال تا نام و یاد آن سردار آسمانی زنده نگاه داشته شود!
این مقام فقط محدود به سردار سلیمانی نیست بلکه سنت الهی بر این است که هر کس به جای ظواهر به ملکوت اشیاء توجه کرد خدا مودت و محبت او را در دل ها می اندازد، البته دایره این محبت و مدت گاه خانوادگی است، گاه در سطح یک منطقه است و گاهی همچون سردار سلیمانی جهانی است، چنان که من شخصاً پیام های تسلیت شهادت سردار را از کشورهای نیوزیلند، استرالیا، برجی مجامع آفریقایی و ... دریافت کردم و این افتخاری ملی است. گاهی یک کشور صنایع دستی و خودرو و فناوری دارد و به آنها افتخار می کند اما گاهی یک کشور و نظام به مکتبی خاص افتخار می کند برای مثال اینکه رهبری معظم انقلاب، جوانان غربی را به مکتب قرآن و اهل بیت(ع) دعوت کردند نمونه عملی و امروزی این مکتب، سردار سلیمانی است که با ایمان و عمل صالح به ملکه تقوا دست یافت و در پرتوی چنین ملکه ای خدا راه های سعادت را به ایشان نشان داد، چنان که در قرآن می فرماید: «وَالَّذينَ جاهَدوا فينا لَنَهدِيَنَّهُم سُبُلَنا».
آنچه سردار سلیمانی انجام داد معطوف به گام نخست انقلاب می شود، برای پیمودن موفق گام دوم انقلاب که مقام معظم رهبری افق تمدن سازی و زمینه سازی درک خورشید عظمای ولایت را برای آن ترسیم کرده اند، چقدر به مکتب حاج قاسم نیاز داریم؟
در بیانیه گام دوم هم قله ها و هم محورها مشخص است، آنچه ما به آن نیاز داریم راهبردهای خُرد و کلانی است که ما را به قله می رساند، از این رو، ضرورت دارد همه مردم و خیران و سازمان ها و نهادها و فعالان فرهنگی بر اساس این بیانیه، راهبردهای فردی و اجتماعی را تعریف کنند، چنان که در ستاد فهما طرح ملی «ایران قوی» در چهار محور «قرآن و سیره اهل بیت «علیهم السلام»، مسجد و گام دوم انقلاب اسلامی، پیشرفت و امید به آینده و مقاومت و عزت ایران اسلامی» طراحی و اجرا شده است.
باید توجه داشت اگرچه اقدامات و مجاهدت های سردار سلیمانی معطوف به گام اول انقلاب است اما با شهادت ایشان گام دوم کلید خورد، خون شهید درخت اسلام را آبیاری می کند و جهش و نشاط را به همراه می آورد، از این رو، همه باید در ارتباط با بیانیه گام دوم انقلاب خود را بازتعریف و مبداء و مقصدمان را با اعداد و آمار مشخص کنیم تا میزان کار و پیشرفت مشخص شود.
اگر چه نمی توان و نباید سردار سلیمانی را محدود و محصور به قشر و مخاطبی خاص کرد، اما بچه های مسجد به عنوان نسل تراز انقلاب در الگوگیری از مکتب حاج قاسم و تداوم راه آن شهید بزرگوار چه رسالتی بر عهده دارند؟ آیا در ستاد فهما برای انجام این رسالت طرح و برنامه ای دارید؟
شخصیت سردار سلیمانی شخصیت و تیپ تراز برای تربیت بچه های مسجد است، البته باید توجه داشت سردار سلیمانی محصور به گروه خاصی نیست، ایشان فرزند انقلاب و فرزند مکتب قرآن و اهل بیت(ع) است، از این رو، سبک زندگی ایشان الگوی تراز مردمی است با مردم زیست می کند و معیشت معمول دارد اما تلاشش حداکثری است.
اگرچه بچه های مسجد در رسیدن به این قله نزدیک تر هستند، اما نباید چون نزدیک هستند دیگر کاری نکنند چون در غفلت بچه های مسجد، آنها که مداوم و آهسته حرکت می کنند، پیش می روند، ملاحظه دوم بچه های مسجد در مواجهه با مکتب حاج قاسم، معرفت به حقیقت مکتب سردار سلیمانی است، زمانی ویژگی های اخلاقی ایشان را بیان می کنیم، زمانی می خواهیم دلیل و ریشه این ویژگی ها و خصایص را دریابیم. اکنون در جهان، علم انسان شناسی اهمیت بسیار دارد، شناخت ابعاد انسان شناسانه در مکتب حاج قاسم ضرورت دارد، باید آنگونه که سخن گفته است، آنگونه که با دیگران ارتباط داشته است، آنطور که عمل کرده است، آنگونه که اطرافیان و به ویژه رهبری معظم انقلاب ایشان را شناخته اند و ... را دریابیم و به آن معرفت بیابیم. زمانی ما سرداری ذهنی می سازیم و عاشق آن می شویم اما تعبیر مکتب یعنی احصاء ابعاد حقیقی آن و بررسی شیوه رفتاری سردار در هر یک از این ابعاد. نباید از حاج قاسم مکتب فرضی بسازیم باید حقیقت ایشان را درک کنیم، چون مکتب سازی ذهنی، تعلقی به حقیقت سردار ندارد.
ما در ستاد فهما برای شناخت این حقیقت برگزاری جشنواره ها، اجرای طرح ها و برنامه های متنوع همچون مسابقات کتابخوانی، فراخوان سرود و ... را انجام داده ایم.
نظر شما