اول ربیع الاول، مبدا تاریخ اسلامی

خبرگزاری شبستان // فارس

هجرت در زندگی بشر و پیشرفت علوم و بوجود آمدن تمدن ها نقش تعیین کننده‏ای داشته و دارد، اسلام به عنوان آخرین دین الهی در ابعاد مختلف مسئله هجرت را مطرح کرده و بر آن پای فشرده است.

بر اساس روایات اسلامی، قریش از خروج مسلمانان از مکه آگاه شده و برای قتل حضرت محمد (ص) نقشه‌ای را به اجرا گذاشتند، حضرت رسول (ص) به کمک امام علی بن ابیطالب (ع)، کسانی که مراقبش بودند را گمراه کرده و مخفیانه به همراه ابوبکر از شهر خارج شد، در کتاب های مختلف آمده است، این بزرگوار با قرائت آیه مشهور نهم از سوره مبارکه یس از چشم مسلحان قاتل به اذن الهی پنهان و از شهر خارج شد.

بدین سان بود که در سال 622 میلادی همزمان سیزدهمین سال رسالت آن بزرگوار تاریخ اسلامی شروع شد و مبدا سال های هجری شمسی و هجری قمری از آن گرفته شد، همراهان ایشان را که از مکه به مدینه مهاجرت کردند به مهاجرین و اهالی یثرب که پیامبر (ص) و مهاجرین را یاری رسانده بودند، از آن پس به انصار معروف شدند و شهر مدینه کنونی که تا قبل هجرت محمد "یثرب" نامیده می‌شد و بعد از این هجرت "مدینه‌النبی" خوانده شد.

هجرت یک دستور سازنده اسلامی

قرآن در بیش از 14 آیه به زبان های مختلف دستور به هجرت داده است و گاهی با زبان ملامت، می‏گوید: "مگر سرزمین خدا گسترده نبود، چرا دست‏به هجرت نزدید؟ " گاهی پاداش عظیم آن را گوشزد می‏ کند و می‏فرماید: "آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جان های خود در راه خدا جهاد کردند درجه بزرگتری نزد خدا دارند و آنها رستگارند."

هجرت مبدا تاریخ مسلمانان و زیر بنای حوادث سیاسی، تبلیغی و اجتماعی آنان است، هر قوم و ملتی برای خود مبدا تاریخی دارند، اول ربیع الاول سالروز هجرت، نیز به عنوان مبدا تاریخ اسلامی محسوب می شود، به طور مثال مسیحیان مبدا تاریخ خود را میلاد حضرت مسیح (ع) قرار داده‏اند و در اسلام با این که حوادث مهمی مانند ولادت پیغمبر اسلام (ص)، بعثت، فتح مکه بوده، هیچ کدام انتخاب نشد و تنها زمان هجرت پیامبر اکرم (ص) به عنوان مبدا تاریخ انتخاب شد و مسلمانان تمام حوادث را با سال هجری تعیین می‏کردند، هرچند طبری و یعقوبی نظرشان این است که در زمان خلیفه دوم که اسلام توسعه یافته بود، به فکر تعیین مبدا تاریخی که جنبه عمومی و همگانی داشته باشد، افتادند و پس از گفتگوی فراوان نظر حضرت علی (ع) را مبنی بر انتخاب هجرت به عنوان تاریخ پذیرفتند.

هجرت برای فراگیری دانش

در روایات به مسلمانان دستور داده‏اند که برای فراگیری علم اگر لازم باشد تا نقطه‏های دور دست همچون چین مسافرت و مهاجرت کنند، پیامبر اکرم (ص) فرمودند: علم کسب کنید اگر چه در چین باشد.

در این هجرت خداپسندانه هزاران ملک طالب علم را مشایعت می‏کنند، چنان که پیامبر اسلام (ص) فرمودند: کسی که از خانه‏اش برای کسب علم خارج می‏شود، هفتاد هزار ملک او را بدرقه می‏کنند و برای او استغفار می‏نمایند.

هجرت برای حفظ دین

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: کسی که برای حفظ دین و آئین خود از سرزمینی به سرزمین دیگر هجرت کند، استحقاق بهشت می‏یابد.

هجرت از دست ظلم ظالمان

قرآن می‏فرماید: آنها که مورد ستم واقع شدند و به دنبال آن در راه خدا مهاجرت اختیار کردند، جایگاه پاکیزه‏ای در دنیا به آنها خواهیم داد.

هجرت از گناه (هجرت درونی)

اصولا روح هجرت مقدس همان فرار از "ظلمت‏" به "نور" و از کفر به ایمان، از گناه و نافرمانی به اطاعت‏خدا است، و لذا در احادیث می‏خوانیم، مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده اما در درون و روح خود هجرتی نداشته‏اند، در صف مهاجران نیستند، و به عکس آنها که نیازی به هجرت مکانی نداشته‏اند، اما دست‏به هجرت درونی زده‏اند، در زمره مهاجرانند، امیرمومنان علی (ع) در این خصوص می‏فرمایند: "کسی می‏گوید مهاجرت کردم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده است، مهاجران واقعی آنها هستند که از گناهان هجرت کنند و مرتکب آن نشوند."

هجرت به سوی خدا

در قرآن کریم از زبان حضرت ابراهیم (ع) می‏خوانیم: "من به سوی پروردگارم هجرت می‏کنم که او عزیز و حکیم است"، ممکن است مراد از این هجرت یکی از انواع گذشته باشد، هجرت از دست ظالمان، هجرت برای حفظ دین ... و یا مراد از آن همان ظاهر آیه باشد، یعنی، هجرت به سوی خداوند برای رسیدن به مقام نبوت یا مقام بالاتر و ... و شاهد این مطلب این آیه است که "من به سوی خدای خودم می‏روم و او مرا هدایت‏خواهد کرد"
از انواع هجرت، اهداف هجرت هم به دست می‏آید، گاهی هجرت برای کسب دانش و علوم است، گاهی به هدف حفظ دین و گاهی برای فرار از ظلم و ظالم و گاهی برای رسیدن به خداوند و زمانی برای فرار از گناه است و همه اهداف گذشته یا به نیت‏خدا است‏ یا برای غیر خدا ...

حجت الاسلام علی محمدپور، مسئول آموزش و پژوهش دبیرخانه کانون های مساجد فارس در این خصوص به خبرنگار شبستان گفت: واقعه هجرت پیامبر اسلام (ص) و همراهانش از شهر مکه به ایجاد اولین حکومت اسلامی در یثرب انجامید و به علت اهمیتش در اسلام، در 2 تقویم شمسی و قمری درنظر گرفته شده است.

امام جماعت مسجد فتح با اشاره به تاثیر هجرت پیامبر در تبلیغ دین مبین اسلام، گفت: با استقرار پیغمبر در مدینه تدریجا جمع کثیری از مسلمانان مکه به علت شکنجه کفار از خانه و زندگی خود دست برداشته به مدینه مهاجرت و انصار نیز به عهد خود وفا کردند.

حجت الاسلام محمدپور یادآور شد: پیغمبر اکرم (ص) مسجدالنبی را در مدینه بنا کردند و مساجد دیگری نیز به تدریج ساخته شد و اسلام با نورانیت خود، به سرعت شروع به پیشرفت کرد.

وی با ذکر آیه 109 سوره مبارکه آل عمران تاکید کرد: این وعده خدایی در حیات پیغمبر اکرم و بعد از رحلت آن حضرت تا امروز، که میلیون ها مسلمان در همه جای زمین زندگی می کنند، روز به روز بهتر عملی می شود.

امید است، هجرت درونی را سرلوحه کار خود قرار دهیم.

پایان پیام/