حضرت ام البنین(س) در صبر، ادب و متانت الگوی مادران و همسران شهدا است

خبرگزاری شبستان - مشهد - مرضیه وحدت/ روز 13 جمادی الثانی سال 64 هجری قمری، سالروز وفات یکی از زنان نامدار تاریخ به نام حضرت ام البنین است و اگر چه در تاریخ تولد ایشان ثبت نشده ولی بر اساس گفته ها، احتمالا سال پنجم هجری قمری بوده، محل تولد ایشان مدینه و محل دفن ایشان قبرستان بقیع کنار مرقد امام حسن مجتبی (ع) امام صادق (ع) امام سجاد (ع) و حضرت فاطمه بنت اسد است. خبرگزاری شبستان به مناسبت سالروز وفات این بانوی بزرگ گفتگویی با  حجت‌الاسلام «سید حامد ملکوتی ‌تبار»، مدیر گروه انقلاب بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی داشته که در ادامه می خوانید:

در مورد شخصیت و جایگاه حضرت ام البنین توضیح بفرمایید  

حضتر ام البنین همسر شهید و مادر چهار شهید است و چهار فرزندش به نام حضرت عباس، عبدالله، جعقر و عثمان در روز عاشورا در حادثه کربلا در حمایت از امام حسین (ع) به شهادت رسیدند. سالروز وفات این زن بزرگ تاریخ را با عنوان تکریم مادران و همسران شهدا نامگذاری شده که بسیار شایسته و مناسب است .

اسم اصلی حضرت ام البنین «فاطمه» بنت حزام بن خالد که از قبیله بنی کلاب است و قبل از ازدواج مشهوربه فاطمیه کلابیه بودند، زنی بسیار باهوش، با نجابت، پاکی همراه با صفات عدیده ای اما اینکه چرا به ام البنین مشهور شدند؟ ایشان بعد از ازدواج با امام علی (ع)، حضرت با نام اصلی فاطمه ایشان را صدا می زدند اما حسنین با شنیدن نام فاطمه به یاد یتیم شدن و از دست دادن مادرشان می افتادند و غمگین می شدند، حضرت ام البنین تاب و طاقت دیدن غم را بر چهره فرزندان علی (ع) نداشتند از فرط علاقه و عشقی که به خاندان اهل بیت داشتند به همسرشان حضرت علی (ع) عرض کردند: علی جان اگر امکان دارد من را با اسم فاطمه صدا نزن! این نام خاطرات تلخی را برای حسنین زنده می کند و غم بر چهره اشان می آورد.

حضرت علی (ع) لقب ام البنین را به ایشان دادند و از آن به بعد، این زن بزرگ تاریخ با عنوان ام البنین نام گرفتند که چهار فرزندش در یک روز در روز عاشورا و صحنه کربلا به شهادت رسیدند و به واقع ام البنین بود و ام الشهدا هم نام گرفت و این لقب شایسته آن زن بزرگ تاریخ است.

امم البنین دارای چه صفاتی بودند که تاریخ ساز شد؟

ایشان مادر نمونه و الگوی شایسته ای از مادری است که در تاریخ هم ثبت شده و زندگی ایشان مالامال از عشق به امامت و ولایت است و در تربیت فرزندان دلیر و شجاع و با ادب بسیار کوشیده است که یک نمونه آن حضرت عباس است که وصف آن حضرت، و دلاوریش در روز عاشورا ، را تاریخ ثبت کرده است.

این زن، شاید تنها زن تاریخ است که فرزندان هووی خود را بر فرزندان خود مقدم داشت. ایشان بارها اعلام کرده: «من افتخار بزرگم این است که کنیز فرزندان فاطمه باشم و خدمت گذار حسنین باشم و خودم و فرزندانم و تمام دنیای من فدای حسین (ع)».

در واقعه کربلا نیز بعد از اینکه کاروان اسیران کربلا به مدینه بازگشتند، بشیر خبر شهادت و چگونگی شهادت افرادی که در کربلا به شهادت رسیدند را به تک تک خانواده هایشان، خبر می دهد ، وقتی به محضر حضرت ام البنین می آید، می گوید: فرزندت عباس شهید شد. ایشان سوال می کند؟ ای بشیر از حسین (ع) بگو. فرزندانم فدای حسین، از حسین بگو. دوباره بشیر می گوید: فرزند دیگرتان جعفر در کربلا شهید شد و دوباره ام البنین می گوید از حسین برایم بگو و بشیر خبر شهادت تمام فرزندان ام البنین را می دهد. ایشان می گوید همه فرزندانم و خودم و دنیا به فدای حسین. بگو حسین چی شد و بشیر در نهایت می گوید: «حسین هم شهید شد».

در خصوص محبت بی دریغ حضرت ام البنین به فرزندان حضرت فاطمه (س) برایمان بگویید؟

قصه عشق به ولایت این زن بزرگ تاریخ از شهادت فرزندانش و حمایت ش از امام حسین (ع) در تاریخ ثبت شده است، وقتی کاروان کربلا  از مدینه راهی کربلا بود، ام البنین فرزندان خود را صدا می زند و به آنها می گوید:« یک لحظه از امام حسین (ع) غافل نشوید و در این سفر حسین (ع) را تنها نگذاربد و از او غافل نشوید و تا دشمنان حسین (ع)، بلایی بر سر حضرت بیاورند و خودتان باید پیشمرگ حسین شوید، مبادا خبر بیاورند که حسین (ع) شهید شود، در حالی که شما زنده باشید».

در مورد تولد ام البنین و چگونگی ازدواجشان با حضرت (ع) توضیح بفرمایید؟

قصه ام البنین، قصه بسیار شنیدنی است. حتی از لحظه تولد ام البنین در دامان مادر و پدرش و بعدها بزرگ شدن و تربیت ام البنین در دامان مادرش و بعد هم ازدواج آن حضرت، با قصه های بسیار شنیدنی همراه است که در تاریخ هم ثبت شده است .

قبل از تولد ام البنین پدر ایشان یک شب در خواب می بیند که در فضای بسیار سر سبزی است ، نوری از آسمان آمد و این نور در دامن این پدر قرار گرفت. وقتی تعبیر خواب را از معمرین می پرسد می گویند:« خداوند فرزندی به تو عطا خواهد کرد که این فرزند در آینده در تاریخ خواهد درخشید».

می گویند: یک روزکه پدر ام البنین از سفر بر گشت دید که دخترش قصه خواب دیشب را برای مادرش تعریف می کند، این طور می گوید: «در خواب دیدم در آسمان در فضای سرسبزی هستم، پر ازدرختان سرسبز و از آسمان ماه فرود آمد و بر دامن من قرار گرفت و در کنار آن ماه، سه ستاره درخشان هم بود».، پدر به مادر ام البنین بشارت می دهد که «دخترمان در آینده یکی از ستاره های درخشان تاریخ خواهد شد و با ازدواج ام البنین با حضرت علی (ع)، این خواب ها تعبیر شد و در آینده تاریخ به آنها جهار فرزندی عطا کرد که هر چهار فرزندشان فدای امام حسین (ع) و اهل بیت (ع) شدند.

ادب ایشان نسبت به امام علی (ع) و امام حسین (ع) بسیار در تاریخ آمده است، ای ادب از کجا نشات می گیرد؟

در مورد ادب ایشان نیز می توان به داستان بشیر و خبر شهادت فرزندان ام البنین، به این بانو اشاره کرد. که در نهایت به بشیر گفتند: «تمام فرزندانم و هر آنچه در کره زمین است به فدای حسین (ع)، از ایشان بگو»

ایشان یکی از شاعران بنام مدینه بودند و به ادب، ادبیات و شاعری مشهور بودند، ام البنین شعر بسیار زیبایی در وصف فرزندانش سروده است که در ترجمه آن این گونه است« عباسم من تو را به گونه ای تربیت کردم که در دلاوری و شیرمردی همانند تو در تاریخ نباشد، شجاعت تو آنقدر در تاریخ زیاد است که من باور نمی کنم کسی تو را شکست دهد، عباسم برایم بگو، در کربلا چگونه تو را به شهادت رساندند. آری شنیده ام که دشمن جرئت نزدیک شدن به تو را نداشت،  ابتدا دستهای تو را قطع کرد و چشمان تو را با تیر نشانه گرفت و تو نابینا شدی. بعد از اینکه دشمن مایوس شد و دید تو دستی در بدن نداری و چشمی برای دیدن نداری. آن موقع جرئت کردند به تو نزدیک شدند و با عمود آهنی بر فرق تو فرود آوردند و تو را به شهادت رساندند. عباسم، جعفرم، عبدالله و عثمان، می دانم تا آخرین لحظه و آخرین قطره خونتان از حسین (ع) و یاران حسین (ع) دفاع کردید. من به شما افتخار می کنم که شما قبل از شهادت حسین به شهادت رسیدید و این نشان از دفاع جانانه شما از اهل بیت (ع) و خاندان حسین (ع) است. آفرین به شما و من به وجود شما و دفاع شما افتخار می کنم».

آن حضرت به ادب و متانت و عزت نفس و شجاعت و دلاوری مشهور است، سراسر وجودش نجابت و پاکی است و فصاحت و ادیب بودن وی در تاریخ ثبت شده و اشعار او در تاریخ آمده است.

از عشق و علاقه ام البنین به فرزندان زهرا (س) با اینکه نامادری آنها بودند، توضیح بفرمایید؟

در خصوص عشق و علاقه ویژه اش به حسنین، روز اولی که فاطمه ام البنین بعد از ازدواج، وارد خانه علی (ع) شد، حسنین، در بستر بیماری بودند و غم و اندوه از دست دادن مادرشان آنها را بیمار کرده بود. ایشان به محض ورود به خانه علی (ع) سراسیمه به سمت آنها رفت و آنها را در آغوش گرفت و با ابراز عشق و علاقه خود به حسنین گفت:« همه وجودم تقدیم به شما،. من آمده ام خدمتگذار شما باشم و افتخار بزرگ من این است که کنیز شما باشم».

واقعا خودش را وقف اهل بیت (ع) کرده بود و اهل بیت در اعیاد و در مناسبت های عید، اولین دیدارشان، رفتن به خانه ام البنین و به دیدن آن حضرت بود و آیت الله حسینی شاهرودی، از عرفای معروف و علمای به نام که در 70 سال قبل وفات یافتند، نذر 100 صلوات برای شادی روح ام البنین را برای کسانی که گرفتارند و مشکلات دارند و بلایی بر اآها نازل شده ، مجرب می دانند.

و در سیره علما است که بعضی از بزرگان گفتند: برای رفع گرفتاری و سبک شدن غم و اندوه، مصیبت ها و گرفتاری ها برای حضرت ام البنین نذر کنید ، سفره های ام البنین مادر حضرت ابوالفضل، در بین مجالس و مومنین معروف است.

اگر خوانندگان ما بخواهند اطلاعات بیشتری در مورد این بانوی بزرگ به دست بیاورند شما چه کتابهایی را پیشنهاد می فرمایید؟

کتابهای خوب و زیادی در مورد ایشان نوشته شده که معتبر است، کتاب «اعلام النساء فی العرب و الاسلام» نوشته عمر رضا کحاله که در سال 1379 قمری چاپ شده، کتاب «ام البنین» نوشته محمد علی سالکی که دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم در سال 82 چاپ کرده است ، کتاب «النجم الساطع فی المدینه النبی، اعلام النساء المومنات» که توسط انتشارات اسوه در سال 1411 قمری چاپ شده است، کتاب « ام البنین زیباترین الگوی نامادری» نوشته محمد رضا یکتایی که انتشارات فارابی آن را چاپ کرده است ، کتاب « ام البنین مادر مهتاب» نوشته خانم طیبی در قم چاپ شده ، کتاب « ام البنین شمع یتیمان علی(ع) » نوشته محمد آخوندی و کتاب «ام البنین اسوه مادران و همسران شهید» نوشته فاطمه اسلامی و کتاب « ستاره درخشان مدینه» شرحی بر زندگانی ام البنین نوشته علی ربانی خلخالی که انتشار مکتب الحسین در سال 78 چاپ و به عربی هم چاپ شده است و کتابهای دیگر ...

ایشان چه نکاتی در تربیت فرزندان خود رعایت کردند که یاور امام حسین (ع) شدند و چطور مادران ما از ایشان الگو بگیرند؟

در زندگانی ایشان و در تاریخ آنچه آمده، وصف ادب و عشق وافر ایشان به اهل بیت عصمت و طهارت است و لحظه به لحظه، این عشق و ارادت خود را، به فرزندانشان هم متذکر می شدند و دائما به آنها توصیه می کردند از اهل بیت جدا نشوند و از آنها دست برندارند و عملا  این را در واقعه عاشورا ثابت کردند که چهار فرزند خود در یک روز در رکاب حسین (ع) و در حمایت از امام و ولایت به شهادت رسیدند و وقتی خبر شهادت فرزندانشان را برای حضرت ام البنین دادند، ایشان، خم به ابرو نیاورند.

ام البنین مراقبت های دائمی در تربیت فرزندان خود در کنار حسنین داشتند، این زندگی شایسته، باید برای زنان ما الگو باشد، ایشان فرزندان خود را در کنار فرزندان هووی خود آنچنان تربیت می کنند که یک لحظه در تاریخ نمی بینیم بینشان اختلاف باشد، بلکه سراسر عشق و علاقه و محبتی است که از خود و فرزندانش نثار حسنین می شود و تا آخرین لحظه که یه شهادت می رسند، ام البنین و فرزنداش از امام حسین (ع) حمایت می کنند.

ایشان حمایت های بی دریغی از حسنین به عنوان یتیمان فاطمه داشتند که در تاریخ بی نظیر است یک لحظه از آنها غافل نبوده و فرزندان فاطمه را همجون فرزندان خود، بلکه بهتر از فرزندان خود مراقبت، رسیدگی و تربیت کرد و تاریخ حمایت خود و فرزندان ام البنین ودلاوری های آنها برای امام زمانشان را ثبت کرده است.

در ابتدای صحبت به نام گذاری روز وفات ام البنین به نام تکریم مادران و همسران شهدا اشاره نمودید در این خصوص نیز توضیح بفرمایید؟

این روز را به نام تکریم مادران و همسران شهدا در ابتدای انقلاب نامگذاری کردند که بسیار نام درست، شایسته و دقیقی است. ما الگویی بهتر از ام البنین برای همسر و مادران شهدا نداریم، ایشان برای ما و مادران و همسران شهدا در صبر و تحمل، ادب، متانت، حرمت و احترام نسبت به امام حسین (ع) و ولایت و امام زمان خود الگو هستند و قطعا مادران و همسران شهدا در انقلاب و در برهه های مختلفی که فرزندان و همسرانشان را نثار انقلاب کردند، الگوی شایسته اشان ام البنین است که از امام زمان خود حمایت کرد. این افراد در حمایت از ولی زمان خود همچون ام البنین هستند و الگوی شایسته آنها ام البنین هستند.