انقلاب اسلامی نسبت هنر و عدالت را عمیق تر کرد/ بهره گیری از فضای مجازی در برگزاری جشنواره های فجر

به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، «سیدعباس صالحی» درباره نحوه برنامه ها و آیین های گرامیداشت سالروز پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به شرایط حاکم ناشی از کرونا، گفت: کرونا جهان و از جمله ایران را در برگرفته که تاثیراتی را در اجرای برنامه ها داشته است. مثلا این تاثیرات در یک سال گذشته در بسیاری از آیین ها از جمله مراسم محرم و صفر، ماه مبارک رمضان و ... وجود داشته و فضای مجازی به کمک اجرای مناسک مذهبی در این بازه زمانی آمد.

وی تصریح کرد: امسال هم با توجه به این شرایط جشنواره های فجر را با همین روند در پیش داریم. پاره ای از تجمعات که هر ساله در جشنواره های فجر وجود داشت به طور طبیعی امسال وجود ندارد و برنامه های جشنواره های فجر سهم قابل توجهی در فضای مجازی دارد. به عنوان مثال در جشنواره هنرهای نمایشی که امسال ۱۰۷ گروه حضور دارند همه برنامه های آن ها ضبط حرفه ای شده و در سامانه تئاتر و پلتفرم های دیگر پخش می شود. گرچه فضای اجرای حضوری به صورت محدودتر وجود دارد. در جشنواره های موسیقی و ... هم امکان مشابه ایجاد شده است و تلاش شده تا از فضای مجازی به عنوان یک امکان مکمل بهره ببریم و این امکان فرصت جدیدی در کنار روش های قدیمی برگزاری جشنواره ها است که می تواند به عنوان ادامه راه هم باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه با توجه به ظرفیت هایی که در انقلاب اسلامی داشته ایم به اندازه کافی تولید محتوا در فضای مجازی نشده، برای تولید محتوا در فضای مجازی با موضوع دستاوردهای انقلاب اسلامی چه باید کرد، گفت: هنوز شرایط متوازن بین ظرفیت ها و تولید محتوا نداریم و عدم توازن این موضوع دلایل مختلفی دارد که یکی از این علل این است که هم جریان ملی و هم جریان انقلابی هر دو با فاصله زمانی وارد فضای مجازی شدند و امروز هر دو جریان در فضای مجازی فعال تر شده اند و طبعا هر مقدار دیرتر وارد شوند رسیدن به توازن زمان بیشتری می برد. بنابراین لازم است هر دو جریان را تشویق کنیم تا  فضای مجازی را جدی تر بگیرند.

معاونت های وزارتخانه درصدی از بودجه خود را به تولید محتوا در فضای مجازی اختصاص می دهند

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه تولید محتوا تسهیل گری کرده است، افزود: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شکل های مختلف تلاش کرده تا این مسیر را دنبال کند تا کسانی که علاقه مند به تولید محتوا در فضای مجازی هستند حس کنند در کنار روش های کلاسیک، تولید محتوا در فضای مجازی کم اهمیت تر از روش های کلاسیک نیست‌. با همین نگاه از سال گذشته معاونت های مختلف وزارتخانه موظف شدند درصدی از بودجه خود را به تولید محتوا در فضای مجازی اختصاص بدهند. این درصد از سال گذشته از ۲۰ درصد شروع شد و در حال رساندن آن به ۳۰ تا ۵۰ درصد هستیم. اقدامات دیگری در حوزه فضای مجازی داشته ایم. سواد رسانه ای یکی از این اقدامات است با این نگاه که در کنار تولید محتوای سالم باید قدرت تشخیص نسبت به آنچه در زیست بوم فضای مجازی عرضه می شود را داشت. بنابراین این موضوع با توجه به اهمیتی که دارد یکی از اقداماتی است که آن را دنبال می کنیم. دیگر اقدام در این حوزه پویش های ملی و استانی است که در فضای مجازی داریم. ۵ موضوع به عنوان محورهای کلان در فضای کلاسیک و مجازی را دنبال می کنیم که از آن جمله می توان به عزت و اقتدار ملی، خانواده و مسئولیت پذیری فردی اشاره کرد.

وی درباره دستاوردهای کشورمان در انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگ و هنر با توجه به همه تحریم ها و فشارهای حداکثری برای مقابله با استقلال کشور، گفت: با همه شرایط سخت حاکم در کشور در این بازه زمانی اتفاقات مختلفی در حوزه فرهنگ و هنر پدید آمده و این به معنای ندیدن بخش خالی لیوان نیست. ولی با نگاه واقع گرایانه اتفاقات قابل توجهی نسبت به قبل از انقلاب افتاده است. قبل از انقلاب، هنر مرکزمحور بود و اگر گاهی از مرکزیت هم خارج می شد هنرمندان شهرهای بزرگ به مرکز می آمدند نه هنرمندان شهرهای کوچک و روستاها. اما بعد از انقلاب اسلامی شاهد در هم ریزی مرکزپیرامونی هنر هستیم. تعداد هنرمندان و استعدادهای آن ها از استان ها، شهرستان ها و روستاها افزایش قابل توجهی داشته و دارد. بنابراین جریان به هم ریختگی طبقات اجتماعی و ایجاد عدالت آمایشی بهتری را شاهدیم. همچنین قبل از انقلاب هنر در برخی شاخه ها مربوط به طبقات مرفه یا متوسط اجتماعی رو به بالا بود اما بعد از انقلاب اسلامی هنر به طبقات میانی و پایین اجتماعی هم سرایت کرد.  دستاورد دیگر انقلاب اسلامی در این زمینه که مرتبط با عدالت است، مربوط به جنسیت است. در حوزه زنان هنرمند قبل از انقلاب در شاخه های مختلف فاصله قابل توجهی نسبت به مردان وجود دارد. اما امروز تعداد زنان هنرمند در شاخه های مختلف رشد قابل توجهی در دهه های مختلف انقلاب داشته است.

وی در عین حال تاکید کرد: بنابراین با توجه به این جهش، انقلاب اسلامی نسبت هنر و عدالت را عمیق تر کرد.

سردار سلیمانی یک پدیده بود

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تمهیدات این وزارتخانه برای بازخوانی وجوه مختلف شخصیت سردار سلیمانی ادامه داد: سردار سلیمانی یک پدیده بود. نه اینکه به دلیل تعلق فردی و یا اجتماعی بگوییم. سردار در واقع پدیده ای است که در تاریخ، قرن ها می گذرد تا دوباره تکرار شود و یا مشابه ایشان پدید آید. به دلیل نادر بودن این پدیده هنوز وجود ویژگی های ایشان مکتوم است. ما تا قبل از شهادت ایشان چقدر از این شهید شناخت داشتیم. طبعا ما و جامعه هنر شناخت کمی داشتیم و ایشان با شهادت خود باب جدیدی برای معرفت با خود باز کرد و حتما فضای هنر را دگرگون کرده و می کند. هر خاطره ای که از سردار سلیمانی بیان می شود قدرت بازنمایی های تازه ای برای جامعه ادبی و هنری کشور ایجاد می شود. این به معنای هنر سفارشی نیست. هنر به این معنا است که هنرمند را با حقیقت وصل و از داخل وجود او شعله ای برافروزد و آن را هنرمندانه بازگو کند و شهید سلیمانی این کار را می کند. 

صالحی در ادامه تصریح کرد: در جشنواره امسال تئاتر فجر ۱۱ تئاتر مربوط به سردار سلیمانی است که هیچکدام سفارشی نیست و هنرمندان کشور در حوزه های مختلف عکس، فیلم، سینما و ... در حال ارتباط گرفتن با سردار سلیمانی هستند و با این روند سال آینده شاهد اتفاقات خوبی در بازنمایی مکتب سلیمانی، انسانیت سلیمانی، هویت اخلاقی و معنوی و دینی ایشان خواهیم بود. البته امسال هم اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده که آغاز اتفاقات خوب آینده در این زمینه است.

کار سفارشی سفارش نمی دهیم

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اجرای برنامه های فرهنگ و هنری نقش سیاستگذاری دارد و آیا این امر به معنای سفارشی کردن این آثار نیست، گفت: این موضوع بحث پردامنه و پرمناقشه ای است. برداشت من این است که هر مجموعه ای اولویت های موضوعی خود را دارد. به عنوان مثال ما به هنرمندان نمی گوییم اثری را با موضوع سردار سلیمانی خلق کند، اما محورهایی از جمله اقتدار و هویت ملی داریم که در نظام مفهومی موضوعات جای خود را پیدا می کند و دیگر نیاز نیست ما بگوییم هنرمند چه چیزی را بسازد، بلکه این محورها باعث می شود موضوع برای هنرمند تولید شود. مثلا امسال یکی از فیلم های جشنواره فیلم فجر درباره شخصیت شهید ستاری است. توجه به پیشرفت های فناورانه هم یکی از محورهای مورد توجه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. شهید ستاری الگوی مقاومت و پیش قراول علم و فناوری است. بنابراین ما در محورهای کلان با هنرمندان تعامل داریم و این محورها موضوع را به وجود می آورد بدون اینکه ما سفارش تولید اثری را بدهیم.

صالحی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه اقداماتی برای تبیین درست شرایط پیش از انقلاب دارد با توجه به اینکه معاندان نظام در تلاش برای تطهیر رژیم گذشته است، گفت: اگر تصویر درستی از انقلاب اسلامی داشته باشیم طبعا نگاه ما می تواند مبتنی بر روش های پذیرفته شده و منصفانه باشد. برای انقلاب اسلامی همه ایران انقلاب کردند. فقط از مراکز استان ها و یا مرکز کشور نبود. وقتی همه جامعه وارد یک مسیر می شوند نشان دهنده این است که دامنه کارهای نادرست زیاد بوده زیرا همگان اشتباه نمی کنند. بنابراین وقتی جامعه ۳۵ میلیونی کشور در آن زمان علیه رژیم اقدام می کنند نشان می دهد که رژیم کارهایی کرده که یک اجماع ملی علیه خود را به وجود آورده است و ما با این پیامدها می توانیم پی به عمق نارضایتی ها و فساد اجتماعی ببریم. کارهایی می توان در این زمینه انجام داد. اینکه سال های ۵۶ و ۵۷ را به خوبی نشان دهیم. فیلم ها و تصاویر قابل توجهی از این سال ها وجود دارد که می تواند فضای انقلاب را به خوبی نشان بدهد. در سال های اخیر تلاش کرده ایم از طریق فیلم، عکس، رمان و ... این سال ها را به درستی روایت کنیم.

عدالت فرهنگی در برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران برقرار شد

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه درباره مزیت و مضرات برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و میزان فروش آن نسبت به نمایشگاه های کتاب در سال های گذشته و همچنین میزان استقبال مردم و ناشران از این نمایشگاه گفت: با توجه به شیوع بیماری کرونا به این نتیجه رسیدیم با توجه به اینکه امکان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به شکل سال های قبل وجود ندارد، آن را به صورت مجازی برگزار کنیم. در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران ۱۷۰۰ ناشر داخلی با ۱۰0 هزار کتاب حضور داشتند و شرایط نسبتا مساعدی را داشتیم. عدالت فرهنگی یکی از مزیت های این نمایشگاه نسبت به نمایشگاه غیر مجازی بود. ما شاهد دسترسی وسیع مردم از اقصی نقاط کشور به این نمایشگاه بودیم و این یک فرصت برای کل ایرانیان به شمار می آمد. کاهش هزینه های بالاسری از دیگر مزیت های این نمایشگاه بود. سال گذشته در نمایشگاه کتاب تهران ۱۷ میلیارد تومان هزینه های بالاسری داشتیم و امسال هزینه این نمایشگاه کمتر از یک میلیارد است. دست یافتن به اطلاعات قابل اعتماد برای برنامه ریزی در فضای مکتوب از دیگر مزیت های این نمایشگاه است. به عنوان مثال در نمایشگاه غیر مجازی فروش کتاب متمرکز نبود و ما به صورت تخمینی مجموعه فروش را برآورد می کردیم، ولی در نمایشگاه مجازی کتاب تهران به صورت دقیق اعلام شد که ۶۴ میلیارد تومان فروش داشته ایم. بنابراین با توجه به اینکه در جهان داده و اطلاعات هستیم هر چه اطلاعات دقیق تر باشد برنامه ریزی ها هم دقیق تر می شود. کاهش تخلفات و برگزاری وبینارهای بین المللی از دیگر مزیت های این نمایشگاه بود. 

نمایشگاه مجازی کتاب چشم انداز خوبی برای آینده اقتصاد فرهنگ ایجاد کرد

وی تصریح کرد: نمایشگاه مجازی کتاب تهران فرصت های قابل توجهی برای حوزه فرهنگ ایجاد کرد. البته در دو روز اول برگزاری به دلیل نقص فنی سامانه نمایشگاه با مشکلاتی رو به رو شدیم. ارتباط چهره به چهره هم در این نمایشگاه وجود نداشت، اما در مجموع همکاری های خوبی از جمله از سوی وزارت ارتباطات و شرکت پست ایران داشتیم که جای تشکر دارد و برگزاری این نمایشگاه تجربه قابل توجهی بود و چشم انداز خوبی برای آینده اقتصاد فرهنگ ایجاد کرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال تصریح کرد: با توجه به اینکه نمایشگاه مجازی کتاب تهران اولین سالی بود که برگزار می شود، ولی فروش آن قابل توجه بود. اما در مقایسه آن با برگزاری نمایشگاه های کتاب سال های قبل باید گفت که ناشران در گذشته از چند ماه قبل از برگزاری شروع به نشر کتاب های جدید و خوب می کردند تا این کتاب ها را به نمایشگاه کتاب تهران برسانند و تولید انبوه کتاب صورت می گرفت. ولی نمایشگاه مجازی کتاب چنین موقعیتی را نداشت و بسیاری از کتاب های خوب از همان ابتدای روزهای آغازین تمام شد و ناشران چشم اندازی از نمایشگاه مجازی نداشتند. عامل دیگری که باید به آن اشاره کرد، مشکلات سامانه نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود که در دو روز اول برگزاری با آن مواجه شدیم و عملا تعداد روزهای برگزاری 8 روز بود و زمان کمتری نسبت به روزهای نمایشگاه غیر مجازی که 11 روز است، داشتیم. تبلیغات و اطلاع رسانی هم طبعا در برگزاری این نمایشگاه موثر بود.

نشر الکترونیک مکمل نشر کلاسیک است

صالحی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه با توجه به ظهور کتاب های الکترونیک، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه تمهیداتی برای حمایت از صنعت نشر داشته، افزود: نشر الکترونیک سال ها است که در جهان و از جمله ایران مطرح شده است و فضای کرونا هم ناشران کلاسیک را متوجه حوزه نشر الکترونیک کرده که مکمل آن است نه رقیب نشر کلاسیک.  بنابراین شاهد سرمایه گذاری ناشران در این حوزه هستیم. یارانه هایی برای نشر تخصیص داده شده است ولی باید بدانیم نشر الکترونیک یک پدیده است که نمی شود آن را طرد کرد و در پیمایش های جدید حوزه مصرف فرهنگی نشان داده شده که کسانی که کتاب های الکترونیک مطالعه می کنند میزان مصرف الکترونیک آن ها از مصرف کتاب های کلاسیک و کاغذی بیشتر است و آینده خوانش ما به سمت کتاب های الکترونیک در حال حرکت است. از جمله تخصیص یارانه ها تلاش می کنیم حمایت های معنوی هم از آثار الکترونیک داشته باشیم که امکان قاچاق این آثار کمتر شود و در این زمینه لایحه آن را به مجلس ارائه کرده ایم که به کمک فرهنگ و هنر و نشر الکترونیک می آید.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اینکه چقدر می توان یارانه های حمایت را جدی تر کرد، گفت: افزایش نسبتا مناسبی در نظر گرفته شده است. هر چند هزینه نشر و مطبوعات بالا رفته و این افزایش تکافوی افزایش های هزینه ها نیست، اما امسال نسبت به گذشته تغییرات مناسبی در یارانه ها داریم. امسال تا حدی که ممکن بود در این زمینه تلاش کردیم مثلا در خریدهای فصلی کتاب (بهاره، تابستانه و پاییزه) 50 میلیارد تومان فروش بوده که یارانه ها هم معطوف به آن بوده است که تاحدی می تواند مکمل و مسکن هزینه ها باشد.

در حوزه فضاهای فرهنگی احتیاج به سرمایه گذاری پرشتاب و پرتوان داریم

صالحی درباره رویکرد کشور در زمینه افزایش سرانه مصرف های فرهنگی و هنری در حوزه های مختلف از جمله مطالعه کتاب، روزنامه، رفتن به سینما و ... گفت: عوامل متعددی در کاهش مصرف فرهنگی دخیل است که پایین بودن این مصرف برای کشوری که هویت آن فرهنگی است یک عیب محسوب می شود. عوامل اقتصادی هم در این امر دخیل است اما تنها عامل نیست. بنابراین عوامل دیگری هم وجود دارد که منجر شده تا مصرف فرهنگی ما در حوزه های مختلف شرایط متعادلی نداشته باشد. یکی از نکات اصلی که می تواند به این موضوع کمک کند گسترش فضاهای فرهنگی است زیرا منجر به تغییر ذائقه مصرف فرهنگی می شود. هر مقدار فضاهای فرهنگی را افزایش دهیم می توانیم در سبک زندگی اجتماعی هم تغییرات جدی ایجاد کنیم. وقتی فضای سبز را ارتقا دهیم و سبک زندگی متناسب با آن قرا رگرفت افراد در پارک ها و بوستان ها حضور می یابند و از فضای آن استفاده می کنند. در حوزه فضاهای فرهنگی عقب افتادگی های بسیاری داریم که در این زمینه احتیاج به سرمایه گذاری پرشتاب و پرتوان داریم. در این زمینه شاهد عدم تکمیل برخی پروژه های نیمه کاره هستیم. بنابراین لازم است دولت ها، مجلس و نهاد قانونگذار این فضا را جدی تر بگیرند تا نقطه تماس ذائقه اجتماعی را با مصرف فرهنگی افزایش دهند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اقدامات دولت در زمینه افزایش سالن های تئاتر، موسیقی، سینما و ... گفت: تعداد سالن های سینما از 200 سالن به 600 سالن رسیده است. در سال 92 فروش سینما 30 میلیارد تومان بود و سال گذشته این رقم به 300 میلیارد تومان رسید. میزان مخاطب سالن سینمایی حداقل 7 برابر شده است و این نشان می دهد وقتی به فضاهای فرهنگی توجه کنین چنین تاثیراتی هم در پی خواهد داشت. در حوزه تئاتر هم چنین تشابهی را داریم. شاهد افزایش تعداد تماشاگر و میزان فروش هستیم. در حوزه های مختلف اقداماتی داشته ایم ولی همچنان به اهتمام در این زمینه نیاز است.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه آثار به صورت آنلاین عرضه می شود برای برگزاری جشنواره های فجر چه تمهیداتی اندیشیده شده است تا موارد امنیتی و عدم کپی برداری آن رعایت شود، افزود: در مورد جشنواره فیلم چند استدلال وجود داشت. اول اینکه به جریان کارگردان اولی ها توجه داشتیم. امسال بسیاری از فیلم ها کارگردان اولی هستند بنابراین گفتیم اگر جشنواره امسال برگزار نشود این کارگردان ها با توجه به اینکه اولین اثر خود را عرضه می کنند دچار لطمه می شوند. بنابرایین با این استدلال و برخی استدلال های دیگر بنا شد تا جشنواره فیلم فجر برگزار شود. تصمیم دیگر این بود که فیلم ها برای منتقدان، داوران و اهالی رسانه اکران شود ولی اینکه برای مردم هم اکران شود محل سوال بود. وقتی تغییرات شهرها از فضای قرمز به زرد و آبی در شرایط کرونایی تبدیل شود و سالن ها بازگشایی شد تصمیم گرفته شد تا با رعایت دستورالعمل های بهداشتی اکران عمومی با 30 درصد ظرفیت سالن ها مجاز شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان این گفت و گو گفت: لازم است از اصحاب فرهنگ و هنر تشکر کنم که در شرایط کرونایی پرچم فرهنگ و هنر کشور را حفظ کردند و این نشان داد که هنر در هر شرایطی زنده است.