دکتر غلامرضا اعوانی، رییس انجمن حکمت و فلسفه ایران، در گفتگو با خبرنگار شبستان، به بررسی معانی عقل پرداخت و گفت: آنچه امروزه به عنوان مشی عقلانی در عرصه های مختلف شناخته می شود با رویکردهای گذشته آن متفاوت است.
وی با انتقاد از فراموش معنای عقلانیت الاهی و کلی در عرصه های علمی، اظهار داشت: قرآن کریم بر این امر صراحت داشته و این پرسش را مطرح می کند که «الایعلم من خلق؟!»، بدین معنا که آیا کسی که خلق کرده است، علم ندارد.
رئیس انجمن بین‌المللی فلسفه اسلامی (ISIP)، اس و اساس وجود دیگر علوم را همین عقل کلی و الاهی معرفی کرد و گفت: امروزه علم صرفا برای اکتشاف و برای تسخیر منفعت مورد استفاده قرار می گیرد؛ در حالی که در واقع علم برای نظر کردن در عالم است تا انسا از این طریق بتواند به مبدا هستی خود نزدیک شود.
وی در همین باره افزود: عالم، کتابی است که انسان باید از طریق جنبه های الاهی خود در آن نظر کند و برای این امر باید در کتب مقدس مانند قرآن تامل نماید تا راهی بدان بیابد. این ها به عنوان راهنمایی های ماورای این عالم مادی است که انسان به خودی خود نمی تواند این امر را به سرانجام برساند.
عضو هیئت مدیره فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های فلسفه جهان (FISP)، با بیان این ادعا که انسان نیاز دارد تا حکمت بخواند تا راز این وجود و هستی برای او ظهور و بروز داشته باشد، ادامه داد: امروزه عقل کلی فراموش شده و این پسروی عقل است، نه تطور عقل. امروزه کسی از عنوان عقل جهانی صحبت نمی کند و این عقل کلی که به مبدا هستی ما را متصل می کند، فراموش شده است.
استاد برگزیده همایش نخست چهره ماندگار در عرصه علم و فرهنگ، در همین باره مدعی شد: حکمت آن است که ما همه چیز را از سمت همان عقل کلی مورد نظر قرار دهیم؛ چرا که اصولا عالم پدید آمده همین معنا و عقلانیت است.
وی با بیان اینکه انسان حقیقتی الاهی دارد که به شناسایی او از این جهان هستی در جنبه های الاهی کمک خواهد کرد، گفت: امروزه این عقلانیت به عقل معاش و عقل جزیی فروکاسته شده است و این همان عقلی است که از آن به عنوان پیشرفت علوم صنعتی یاد می شود. بنابراین به نظر من عقلانیت امروز پسرفت دارد نه تطور!
عضو هیئت مؤسس انجمن علمی عرفان اسلامی ایران، با تاکید بر اینکه بنابراین نتیجه گیری، حکومت راسیونالیزم به معنای حکومت عقل جزئی است، اظهار داشت: هر چند امروزه عقل جزیی بسیار هم پیشرفت داشته است، اما این تبعات بسیاری برای ما خواهد داشت که نیاز به بحث مجزایی در این باره هست.
وی نتایج به دست آمده از این عقلانیت را خود محل چالش دانست و گفت: امروزه عقل کلی انکار شده و صرفا به عقل جزیی می پردازند. بنابراین حتی عقلی که امروزه فلسفه نیز با آن درگیر است، عقل جزیی می باشد، این در حالی است که حکمای اسلامی و شرق قدیم، بیشتر به عقل کلی توجه داشته اند.
یکی از موسسان گروه فلسفه در دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به اینکه امروزه ما نیز د رعقل معاش خیلی ضعیف هستیم، گفت: در این بحث باید این نکته را نیز تاکید کرد که نگرش در عقل، لازمه جزیی بودن آن نیست. انسان به تعبیر ملاصدرا وجود صرف است و ماهیتش را خودش می سازد و بنابراین این شما هستید که عقل را تبدیل به جزیی می کند.
پایان پیام /
نظر شما