شاخصه‌های زندگی مبارزاتی امام هادی(ع) در کلام مقام معظم رهبری

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: از دیدگاه رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای، زندگی ائمه اطهار سلام الله علیهم را باید پیرامون یک انسان 250 ساله ای دید که سراسر نور واحدی بود که عالم را فرا گرفته و در عین حال  سراسر مبارزه با ظلمت و تاریک محسوب می‌شد. وجود مبارک امام هادی علیه السلام در سال 212 هجری پا به عرصه دنیا گذاشت و 41 سال عمر مبارکشان و 33 سال مدت امامت آن حضرت در این کره خاکی بود. امام خامنه ای مدظله العالی شاخصه های مهم زندگانی امام علی النقی علیه السلام را حول چند محور بیان فرمودند که در این نوشتار به تبیین اجمالی آن می پردازیم:

شاخصه های زندگی مبارزاتی امام هادی علیه السلام:

1- جهاد در سراپای عمر

مبارزه با دستگاه های خلافت جور و ظلم و غاصب مقام رهبری یکی از وظایف الهی هست که بر دوش اهل بیت معصوم و پاک از هر بدی می باشد و سیاست در عین دیانت دو ماده در هم آمیخته اند که وجود معصومین را فرا گرفته بود. سیاستی که در مفهوم آن مبارزه و چیرگی بر دشمنان و غلبه بر معاندین خوابیده است. ائمه علیهم السلام که سیاستمدارترین انسان های روی زمین بودند لقب بزرگترین مبارزان را نیز از آن خود نموده اند و سیاست را به بهترین نوع در قالب دیانت در جامعه به منصه ظهور گذاشتند.

امام خامنه ای در سخنانی پیرامون زندگی مبارزاتی امام هادی علیه السلام می فرمایند: امام هادی علیه السلام که 20سال در پادگان نظامی و تبعید و حصر به سر می بردند آن گاه که به دربار متوکل رفت، مجلس شراب او را به مجلس معنویت تبدیل کرد، یعنی او را مغلوب کرد، به طوری که در آخر، متوکل برای حضرت عطر آورد و با احترام حضرت را بدرقه کرد. مبارزه ای که شروع کننده آن خلیفه تندخو و قدرتمند بود اما امام هادی علیه السلام دست به یک جنگ روانی زد. مبارزه ای که در آن نیزه و شمشیر کاربرد ندارد.[1]

2- تقیه در راه خدا بی قید و شرط

امام هادی علیه السلام مدت زیادی از عمر شریفشان را تحت نظارت شدید خلفای بنی عباس در پادگان نظامی در سُرَّ مَن رَأی بودند و شیعیان نمی توانستند به راحتی با حضرت ارتباط برقرار کنند. و دشمنان حضرت می خواستند که حضرت در انزوا و سرشکستگی به سر ببرند لذا این خود مشکلاتی را برای ارتباط دوستان و محبان و شیعیان با حضرت ایجاد می کرد چرا که همه ارتباطات باید به صورت مخفیانه صورت می پذیرفت.

از طرفی برنامه الهی نیز بر این بود تا زمینه امامت امام دوازدهم در غیبت کبری نیز پی ریزی شود. لذا از زمان امام جواد علیه السلام به بعد، زندگی این امامان معصوم به گونه ای بود که ارتباط مستقیم آنان با عموم شیعیان و محبین به خاطر حفظ جان آنان کمتر و کمتر می شد و فقط ارتباط از طریق بزرگان و علماء و خواص با حضرات معصومین علیهم السلام بود.

امام خامنه ای مد ظله ضمن اشاره به جنبه زندگی مبارزاتی و پوشش بی قید و شرط در راه خدای امام هادی علیه السلام می فرماید: «عده ی قابل توجهی از بزرگان شیعه در سامراء در پادگان نظامی جمع شده بودند و حضرت اینها را اداره می کرد، بوسیله اینها پیام امامت را به سرتاسر دنیای اسلام می رساند.» یعنی کار تشکیلاتی! دشمنان و خلفاء بنی عباس نه تنها نمی خواستند که اسلام محمدی نشر پیدا کند بلکه می خواستند امام شیعیان را نیز در حصر و در میان سربازان خود سرکوب کنند اما امام با پوششی خاص و تشکیلاتی عظیم و شبکه ای قوی اسلام ناب را به سرتاسر جهان اسلام می رساند و با شیعیان در قم، که مهمترین مرکز تجمّع شیعیان ایران بود ارتباط برقرار می کرد و همچنین با شیعیان در عراق و مصر و یمن و نواحی دیگر در ارتباط بودند.[2]

از دیگر شاخصه های زندگی مبارزاتی امام هادی علیه السلام در نگاه امام خامنه ای مدظله العالی؛ نهراسیدن از مشکلات و همچنین نترسیدن از قدرت ها و قدرتمندها است. خصوصا در زمان خلیفه تندخو و سفاک متوکل عباسی که شیعیان با شدت بیشتری سرکوب می شدند. متوکل در همین راستا مرقد امام حسین علیه السلام را تخریب کرد و زمین آن منطقه را شخم زد و نسبت به زائران امام حسین، سختگیری شدید و مجازات‌های هولناکی به کار بست.[3]

امام با تمام این شرائط دست از مبارزه بر نمی داشت و به فرمایش امام خامنه ای مدظله: «یک زندگی سراسر مقاومت و مبارزه داشتند» که از سویی مبارزه با دستگاه خلافت و از سویی نیز مبارزه با غالیانی که به خاطر ارتباط محدود حضرات با مردم دست به جعل احادیثی می زدند که با مقام امامت سازگار نبود. به طور نمونه  امام هادی علیه السلام از شیعیان خواست فارس بن حاتم که از غالیان بود را تکذیب کنند و درباره اختلافی که میان ابن حاتم و علی بن جعفر الهمانی پیدا شده بود، جانب علی بن جعفر را گرفت و ابن حاتم را رد و طرد کرد. همچنین دستور قتل ابن حاتم را صادر نمود و برای قاتل وی سعادت اخروی و بهشت را تضمین کرد.[4]

از دیگر خصوصیات امام هادی علیه السلام در کلام رهبر انقلاب می توان به وقار و سکینه حضرت در راه خدا و عبودیت و خضوع ایشان در مقابل خدا ذکر کرد. یحیی بن هرثمه یکی از فرماندهان متوکل عباسی می‌گوید: «وقتی از جانب متوکل برای دستگیری امام به مدینه رفتم مردم از نگرانی برای آن حضرت گریان شدند، و شیون سر دادند، هنگامی که وارد خانه ایشان شدم جزء کتاب قرآن و ادعیه و نامه‌های علمی چیز دیگری ندیدم، در این حال چنان عظمتی از امام در دلم افتاد که دوست داشتم خادم او شوم».[5]

مرگ در جوانی از دیگر خصوصیات زندگی مبارزاتی امام علی النقی علیه السلام در کلام امام خامنه ای است. ایشان در ماه رجب المرجب سال 254هجری قمری در زمان حکومت معتز عباسی مسموم شده و به شهادت رسیدند. اگر نبود مبارزات سیاسی حضرت با دستگاه خلافت عباسی، و اگر فقط حضرت محصور به یک پادگان نظامی بود و هیچ نفوذی در جامعه نداشتند هیچ دلیلی نداشت که دستگاه خلافت دست به شهادت آن حضرت بزند و دستگاه خلافت را زیر سوال ببرند.

نویسنده: حجت الاسلام مجید فرخی، کارشناس سطوح عالی حوزه علمیه قم

پی نوشت ها:

[1]بیانات رهبری؛ 30/6/1380

[2] جعفریان، حیات فکری-سیاسی امامان شیعه، ص۶۵۴.

[3] ، مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی، ۱۹۸۷م، ص۴۷۸‌.

[4] رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۵۲۳.

[5] إعلام الوری بأعلام الهدی، ص 208.