اگر چه نوشتن درباره سگهای ولگرد در شهرستان جهرم سوژه قدیمی محسوب می شود اما گفتن درباره موش‌های صحرایی و خوش قد و قامت موضوعی است که بسیار تازه و نقل محافل خانوادگی شده است.
در این میان حضور سگ های ولگرد و موش‌های صحرایی علاوه بر حضور رعب انگیز و چندش آورشان مشکلات دیگری را برای شهروندان جهرمی به وجود می آورند که کم‌تر بوسیله مسئول اطلاع رسانی می‌شود؛ مسائلی مانند بروز بیماری سالک و انتقال مریضی های دیگر که اگر با نگاه دقیق و موشکافانه نگریسته شود به راحتی قابل دیدن است.
البته ناگفته نماند که ما شاهد اقداماتی از سوی شهرداری جهرم و دیگر مسئولان از جمله علوم پزشکی بوده‌ایم اما آن‌چه واضح و مبرهن است این است که اقدام عاجل قاطع و فوری در این زمینه لازم است؛ چرا که حضور سنگین کرونا، و بیماری های ناشی از وجود سگهای ولگرد و موش‌های صحرایی بدون شک عواقب بسیاری را در پی دارد.
وقتی حیوانات در کنار انسان و به خصوص فضای شهری تکثیر می شوند، بر اثر برهم خوردن چرخه طبیعی جمعیت آنها نیز غیرقابل کنترل می شود، سگ های بلاصاحب از جمله این حیوانات هستند که تردد آنها در شهر زمینه های تهدید سلامت جامعه و امنیت شهروندان را فراهم کرده و همچنین سبب ساز بروز مشکلات فراوانی برای مردم شده است.
اغلب بیماری های قارچی و انگلی که در بدن سگ ها و دیگر حیوانات وجود دارد نتیجه تماس و گشتن مخازن زباله و تماس آنها با منابع آلوده است که در صورت تماس با انسان، وقوع حمله و گزیدگی می تواند آسیب های جبران ناپذیری را به وجود بیاورد.
در سطح شهرستان جهرم نیز حضور سگ های بلاصاحب در کوچه ها و خیابان ها وضعیت نگران کننده ای را به وجود آورده تا جایی که میادین و بلوارها و پیاده روها و پارک ها تبدیل به پناهگاهی برای این سگ ها شده و زیست شهری را به خطر انداخته است.
همچنین حرکت شبانه گله های سگ در کوچه و خیابان ها و صدای زوزه های رعبناک شان خواب را از چشم شهروندان گرفته است.
از آنجایی که سگ ها قابلیت تولیدمثل بالایی دارند اگر برنامه کنترل جمعیت حیوانات ناقل بیماری به ویژه سگ های بی صاحب اجرا نشود تعداد آنها به سرعت افزایش یافته و مخاطرات فراوانی به دنبال دارد.
افزایش یک و نیم برابری مبتلایان با «سالک» در جهرم
معاون بهداشتی علوم پزشکی جهرم گفت: مخزن غالب بیماری سالک در شهرستان جهرم جوندگان هستند؛ علاوه بر آن وجود سگ های ولگرد، فاضلاب، زباله ها و نخاله های ساختمانی در اطراف شهر و کوچه های خاکی بستری مناسب برای گسترش این بیماری ايجاد كرده است.
«سید مجید ارجمند» افزود: این شهرستان یکی از شهرهای پرشیوع بیماری سالک در استان است كه هر ساله برنامه های کنترلی مانند اجرای برنامه جونده كشی در كانون های پر خطر اين بيماری صورت می گيرد.
وی عوان کرد: در سال جاری تا کنون ۱۳۴ نفر مبتلا به بيماری سالک در مرکز درمان سالک ثبت شدند كه ۶۹ مورد آن از آقايان و ۶۵ مورد از آن خانم ها بوده اند؛ همچنين ۳۷ كودک زير ۱۰ سال به اين بيماری مبتلا شده اند.
ارجمند با اشاره به اینکه در شهرستان جهرم عدد واقعی بیماران مبتلا به سالک ۲ تا سه برابر این تعداد است، خاطرنشان کرد: متاسفانه آمار مبتلايان به بيماری سالک در سال جاری یک و نیم برابر بيشتر از سال گذشته بوده است.
افزایش سگ های ولگرد و تجمع زباله عامل شیوع سالک
ارجمند اطهار کرد: هر ساله با توجه به کانون های بیماری در چند نوبت برنامه جونده کشی از آغاز فروردين ماه تا پايان شهريور ماه در مناطق پرخطر انجام می گیرد و امسال با شدت بيشتر انجام می شود.
به گفته وی افزايش سگهای ولگرد، تجمع نخاله هاي ساختماني و جمع شدن زباله ها و کوچه های خاکی در حومه شهر از عوامل دیگر افزايش پشه خاکی (پشه سالک) است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جهرم همچنين از ديگر دلايل وجود پشه خاکی، فاضلاب، باغات، ترکیدگی لوله های آب، وجود كودهای حيوانی در روستاها و وجود مخروبه های رها شده است دانست و عنوان کرد: مكان های پرشيوع سالك شامل ۶ منطقه در شهرستان مانند حیدرآباد، نظام آباد، قطب آباد، هورموج، اسلام آباد، علویه، موسویه است و در سال های قبل خاوران، چرک و جلیل آباد نیز جز کانون پرخطر محسوب می شدند.
وی ادامه داد: در شهر جهرم شش منطقه مانند فرهنگ شهر، شهرک انقلاب، زیبا شهر، شهرک ایثارگران، هواشناسی و خارقان از مکان های پرشیوع سالک است.
به گفته معاون علوم پزشکی جهرم درمان رايگان بیماران مبتلا به سالک به صورت کرایوتراپی، تزریق موضعی و تزریق عضلانی انجام می گیرد و پیگیری درمان بیماران تا بهبودی توسط کارشناسان مرکز مشاوره سلامت و کارشناسان مراکز شهری و روستایی و بهورزان صورت می پذیرد.
علت اصلی بیماری سالک در جهرم وجود جوندگان است
كارشناس مبارزه با بيماری ها معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی جهرم نیز گفت: بيماری سالک از طریق انگلی به نام انگل لیشمانیوز ایجاد می شود؛ این انگل در داخل بدن پشه خاکی ماده زندگی می کند. اين پشه در ماه های گرم سال از غروب تا طلوع آفتاب فعالیت می كند و در طول روز در جاهای خنک مانند لانه پرندگان یا لانه جوندگان و در اتاق پشت کمد، زیر تخت و ... استراحت می کنند.
«هايده پروين» با اشاره به اينكه نوع بيماری سالک كه در شهرستان جهرم وجود دارد از نوع روستایی یا (مرطوب) است گفت: علت اصلي اين نوع از سالک وجود جوندگان است و معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی جهرم از چند سال گذشته اجرای برنامه جونده کشی در دستور کار خود دارد که با همکاری بخشداری ها و دهیاری ها در کانون های روستایی این مهم انجام می‌گیرد.
به گفته وی حیوانات اهلی مانند سگ نیز می توانند در گسترش بیماری سالک موثر باشند و همچنین انسان مبتلا به سالک نیز یکی از مخازن بیماری هستند که از طریق گزش پشه خاکی می‌تواند این بیماری را به انسان سالم منتقل کند؛ این بیماری توسط برخی گونه های پشه خاکی ماده منتقل می شود. پشه خاکی بسیار کوچک و اندازه آن حدود یک سوم پشه های معمولی است و به سختی با چشم غیر مسلح قابل تشخیص است.
وی تصريح كرد: در ایران ۲ نوع سالک وجود دارد، سالک نوع مرطوب و نوع خشک؛ سالک شهری یا (خشک) مخزن بیماری عمدتا افراد مبتلا و سگ ها هستند؛ پشه خاکی ماده پس از نیش زدن موجود آلوده به انگل، آلوده شده و در صورت نیش زدن فرد سالم باعث انتقال بیماری می شوند.
پروین بيان كرد: در سالک نوع روستایی یا (مرطوب) موش های صحرایی مخزن این بیماری هستند و پشه خاکی ماده پس از نیش زدن موش صحرایی مبتلا، آلوده شده و نیش مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری به او می شود.
برای جمع آوری سگ های ولگرد بارها مناقصه برگزار کردیم اما استقبال نشد
معاون خدمات شهری شهردار جهرم گفت: در بحث جمع آوری سگ های ولگرد چندین بار شهرداری جهرم اقداماتی انجام داده که متاسفانه ثمربخش نبوده است.
«سعید رحمانیان» در این راستا چندین نوبت آگهی مناقصه برای زنده گیری سگ های ولگرد برگزار شده اما پیمانکاری شرکت نکرده و در یک مرحله نیز که یک پیمانکار برنده شد با وجود اینکه شهرداری تا مرحله قرارداد پیش رفت اما پیمانکار مذکور در مکانی که برای نگهداری سگ های ولگرد در نظر گرفته بود دچار مشکل شد و با مخالفت هایی از سمت برخی ارگان ها و افراد مواجه شد.
به اذعان وی با اینکه مکان مورد نظر کاملا استاندارد و خارج از شهر بود اما تلاش شهرداری برای جلب رضایت پیمانکار مذکور نتیجه ای در بر نداشت و این پیمانکار حاضر به ادامه همکاری نشد و انصراف داد.
رحمانیان در عین حال گفته پس از آن نیز چندبار دیگر آگهی جمع آوری زنده سگ های ولگرد برگزار شده که متاسفانه هیچ کدام نتیجه مطلوبی در بر نداشته و حتی مجموعه شهرداری به این نتیجه رسیده که آگهی جمع آوری سگ های ولگرد با آگهی خدمات شهر تلفیق بشود که متاسفانه در این مورد هم توفیقی حاصل نشده است.
دستگاه های متولی عزمی در جمع آوری سگ ها ولگرد ندارد
عضو شورای شهر جهرم نیز گفت: در زمینه جمع آوری سگ های ولگرد حتی با برخی سازمان های مردم نهاد و دوستداران حیوانات نیز جلسات هم اندیشی برگزار کردیم که در این جلسات مباحثات نظری خوبی مطرح شد اما در عرصه عمل شهرداری به دلیل عدم همکاری سایر دستگاه های متولی موفقیتی نداشت.
به اذعان «مسیح شاکری»، همچنین با برخی شهرها که در زمینه جمع آوری سگ های ولگرد فعال بودند جلساتی برگزار شد تا در صورت توافق بین طرفین قراردادی منعقد شود که متاسفانه تاکنون در این مورد هم توافقی حاصل نشده است.
وی عنوان کرد برای جمع آوری سگ های ولگرد دستورالعملی وجود دارد که در قالب آن کارگروه های ملی، استانی و شهرستانی قرار داشته که در کارگروه شهرستانی چندین دستگاه به عنوان متولی این امر نامبرده شده است و هرکدام از این دستگاه ها تکالیفی برعهده دارند.
شاکری در عین حال گفت سعی شده این کارگروه نیز در جهرم فعال و از این پتانسیل برای رفع معضل سگ های ولگرد استفاده شود اما این جلسات هیچ نتیجه عملی نداشته است چرا که دستگاه های عضو کارگروه صرفا شهرداری را موظف به جمع آوری سگ های ولگرد می دانستند و به نظر می رسد اراده ای از سمت این دستگاه ها وجود ندارد.
عضو شورای اسلامی شهر جهرم عنوان کرد: که مرجع ذی صلاح در صدور دستورالعمل، تکلیف قانونی هر دستگاه را مشخص کرده اما تاکنون هیچ کدام از دستگاه ها کمکی نکرده و به نظر می رسد تنها راه حل این معظل همکاری عملی دستگاه ها با یکدیگر است.
گزارش: مهدی رحمانیان
نظر شما