خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: فطرت آدمی همان گنج درونی انسان ها است که راه و روش زندگی صحیح و خداپسندانه را نمایان می کند. مراجعه به این هدیه الهی و گوش جان سپردن به درخواست های آن، بهترین راه برای رستگاری در دنیا و آخرت است. میل به پاکیزگی و سلامت، یکی از فطریات بشریت بوده که عمل به آن، ضامن سلامت جسمی و روحی انسان هاست.
دین مبین اسلام با عنایت به این خواسته درونی اولین قدم را برای رسیدن به این هدف برداشته و با تحریم پلیدی ها و تشویق به پاکیزگی ها، مسیر را هموار کرده است.
نگاه اسلام به بهداشت و سلامتی
اسلام به عنوان آئین برگزیده و ممتاز الهی، نگاه ویژه ای به این مسئله داشته است. احکام و قوانین اسلام بهترین گواه بر این مطلب است که هیچ دین و مکتبی مانند اسلام، نسبت به مسائل و اصول بهداشتی سفارش نکرده است. اگر زاویه دیدمان را نسبت به دستورات اسلام اصلاح کرده و عینک ریزبینی به چشمانمان بزنیم متوجه خواهیم شد که احکام الهی با ظرافت خاصی تبدیل به قانون شده و دلایل مختلفی در کنار هم قرار گرفته اند تا یک اصل عملی برای مکلفین ایجاد شود. پس یکایک این آداب، حساب شده و دقیق بوده و هدف مشخصی را دنبال می کنند.
نکته جالب توجه، جایگاه محوری بهداشت و سلامت در دستورات شرعی اسلام است تا جایی که علت حرمت بسیاری از امور در شریعت اسلام، آسیب به بدن و عدم رعایت نکته های بهداشتی است؛ این بدان معناست که این آئین الهی تنها به جنبه های روحی و روانی بشر نپرداخته و به سلامت جسمی انسان ها نیز اهمیت می دهد. امام باقر عليه السلام فرمودند: «خداوندي که انسان را خلق کرده است، مي داند که چه چيزي براي او مفيد و چه چيزي مضر است، در نتيجه چيزي که مفيد است را حلال و چيز مضر را حرام کرده است.»[1] همچنين در قرآن کريم آمده است: «چيزهاي طيب و پاکيزه را براي شما حلال و چيزهاي پليد و خبائث را براي شما حرام کرديم.»[2]
ثمرات بهداشت در زندگی فردی و اجتماعی
1)ارتباط با پروردگار:
تقرب به خداوند آرزوی دیرینه انسان های مؤمن است. جالب آنکه قدم اول برای رسیدن به این خواسته، طهارت و پاکی ظاهری است. ارتباط با خداوند متعال امری شدنی و ممکن است اما آن چه این دیدار را لذت بخش و روحانی می کند، رعایت آداب این ملاقات است. بهترین راه برای هم کلامی با پرودگار یکتا، ایستادن به نماز است که تنها با داشتن طهارت(وضو یا غسل) امکان پذیر می باشد. تطهیر بدن، لباس، مکان وغیره اولین گام برای تقرب الهی است.
2) رشد و تکامل معنوی:
رعایت نکات بهداشتی نه تنها در رشد و ترقی انسان در زندگی روزمره موثر است بلکه تکامل معنوی انسان نیز به آن وابسته می باشد. شاید در نگاه اول ارتباطی بین رعایت بهداشت و رشد در مسائل معنوی دیده نشود ولی نگاهی دقیق و هوشمندانه در این مسئله، راز این مطلب را نمایان می کند. از آن جایی که صحت و سلامت آدمی در گرو رعایت بهداشت است بنابراین کسی که از سلامت جسمی برخوردار نباشد نه تنها در زندگی مادی بلکه در زندگی معنوی نیز موفق نخواهد بود. بنابراین رعایت بهداشت و توجه به سلامت جسم، بستر موفقیت انسان برای رسیدن به تکامل معنوی و قله های معرفت را مهیا می کند. امام صادق علیه السلام نیز در روایتی می فرمایند: «العافِیَةُ أَجمَلُ عَطاءٍ؛ [3] سلامتی از بهترین نعمت‌های خدادادی است.»
3)داشتن جامعه ای موفق:
یکی از مهم ترین ابزارهای تکامل و پیشرفت انسان، سلامت جسم و روان است. جامعه موفق جامعه ای است که جسم و روان مردم آن سالم باشد. علت این است که اولین عامل رکود، عقب گرد و عدم پیشرفت یک جامعه، سستی و کم کاری نیروی انسانی آن است. آن چه با این گزاره رابطه مستقیم دارد، سلامت جسمی و روانی است که در گرو رعایت دستورالعمل های بهداشتی می باشد. بنابراین می توان شکل گیری آینده یک جامعه را در سلامت افراد آن دانست و ایجاد خلل در این مسئله حیاتی می تواند آینده ی بشریت را به مخاطره بیندازد.
نویسنده: سید محمدجواد سایبان، کارشناس سطوح عالی حوزه علمیه قم
پی نوشت ها:
[1] کافی، ج6، ص242
[2] سوره اعراف، آیه157
[3] بحار، ج 78، ص 365
نظر شما