خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه،دائرةالمعارف فلسفه اخلاق از جمله دائرةالمعارف‌های تخصصی است که مرکز پژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی در دست تدوین دارد و اين کتاب دربردارنده مدخل‌های این دائرةالمعارف است. مدخل‌های هر دائرةالمعارف از انواعی همچون اصطلاحات، اعلام و مکاتب تشکیل شده است، ولی در این کتاب تنها مدخل‌های اصطلاحات و اعلام فلسفه اخلاق آمده و سایر مدخل‌ها پس از گزینش، در ویراست‌های بعد به این مجموعه افزوده خواهند شد.
کتاب «مدخل‌های دائرةالمعارف فلسفه اخلاق» دومين اثر از مجموعه «مدخل‌های دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی» است. مدخل‌های سایر رشته‌های علوم عقلی به مرور منتشر خواهد شد.
«مدخل‌ها» در دائرةالمعارف، عناوین مطالب مقالات دائرةالمعارف‌اند که آشنایی با آنها، راه شناخت مطالب آن دائرةالمعارف به‌شمار می‌آیند و به همین دلیل، گزینش دقیق مدخل‌ها، از گام‌های نخست تدوین دائرةالمعارفی شایسته و معتبر است.
این مرکز برای گزینش دقیق مدخل‌ها، دو زیرساخت مهم را فراهم آورد: یکی آنکه، برای هریک از دانش‌های عقلی که در دستور کار خود داشت، اصطلاح‌نامه‌ای تنظیم و تدوین کرد. دیگر آنکه، با بررسی ضوابط مربوط به گزینش مدخل‌ها، شیوه‌نامه‌ای نو برای مدخل‌گزینی پدید آورد. مدخل‌های دائرةالمعارف براساس این دو پایه گزینش شده‌اند.
جامعیت اصطلاحات در اصطلاح‌نامه، تضمین‌کننده جامعیت مدخل‌های دائرةالمعارف است که از میان همین اصطلاحات گزینش می‌شوند و روابط اصطلاح و تعیین جایگاه دقیق هر اصطلاح در جغرافیای یک دانش ـ که در اصطلاح‌نامه هر یک از دانش‌ها وجود دارد ـ می‌تواند گزینش دقیق انواع مدخل و درستی نظام مدخل‌ها را در دائرةالمعارف تضمین کند.
در مقام بررسی و تصویب ضوابط و تنظیم شیوه‌نامه مدخل‌گزینی این مرکز، به شیوه‌نامه‌های مراکز مهم دائرةالمعارفی موجود در کشور توجه شده و نقاط ضعف و قوّت آنها و تفاوت‌های آنها با کار این مرکز مدنظر قرار گرفته است. از این‌رو، ضوابط موجود در شیوه‌نامه این مرکز درباره انواع مدخل‌ها و ملاک‌های تشخیص آنها، با شیوه‌نامه‌های مدخل‌گزینی دیگر مراکز تفاوت و تشابه‌هایی دارد.
در این فهرست، مدخل‌های اصلی به ترتیب الفبایی در پی یکدیگر آمده‌اند و ذیل هر مدخل اصلی، مدخل‌های مرتبط با آن (مدخل‌های ضمنی، ارجاعی و نمایه مدخل اصلی) قرار گرفته‌اند. مدخل‌های ضمنی، تنها در این فهرست از سایر انواع جدا و ذیل عنوان «ضمنی» از آنها نام برده شده است. در فهرست‌های دیگر که پس از این ذکر خواهند شد، مدخل‌های ضمنی تنها به مدخل‌های اصلی خود ارجاع شده‌اند. این فهرست برای کسانی سودمند است که در پی دستیابی به عناوین مقالات دائرةالمعارف‌اند و درعین‌حال می‌خواهند مطالب مهم ذیل هر مقاله را بدانند.
فهرست مدخل‌ها (اصلی و غیراصلی)
در این فهرست همه اصطلاحاتی که ذیل عنوان یکی از انواع مدخل‌ها (اعم از اصلی، ضمنی، ارجاعی و نمایه) برای دائرةالمعارف هر رشته علمي گزینش شده‌اند، به ترتیب الفبایی در پی هم آمده‌اند و مقابل هر اصطلاح وضعیت مدخل‌گزینی آن، یعنی اصلی، ارجاعی یا نمایه بودن آن اصطلاح بیان شده است. با این فهرست می‌توان به جایگاه هر مطلب در دائرةالمعارف از طریق اصطلاح مرتبط با آن مطلب پی برد.
فهرست مدخل‌ها بر اساس رده
این فهرست براساس موضوعات کلان یک دانش تنظیم شده است که در اصطلاح‌نامه‌ها، «رده» یا «اصطلاح رأس» نامیده می‌شوند. در اصطلاح‌نامه هر دانش، همه اصطلاحات یک دانش ضمن رده‌های اصلی قرار می‌گیرند. برای نمونه، همه اصطلاحات دانش فلسفه اخلاق، در دوازده رده قرار گرفته‌اند: کلیات، قلمرو اخلاق، فلسفه اخلاق، معناشناسی اخلاق، ارزش اخلاقی، هستی‌شناسی اخلاق، معرفت‌شناسی اخلاق، توجیه اخلاقی، اطلاق و نسبیت اخلاقی، منطق اخلاق، نظریه اخلاقی، رویکردهای اخلاقی، و پس از این کلان‌موضوعات، مدخل‌های «اعلام» قرار گرفته است و چینش مدخل‌های هر دسته به صورت الفبایی است. این فهرست برای کسانی بیشتر سودمند است که به بازشناسی موضوعات مرتبط با یکدیگر در نظام مدخل‌های دائرةالمعارف اهتمام دارند.
نظر شما