به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان،«ماه رمضان» نهمین ماه از ماه‌های قمری، ماه نزول قرآن و ماهی مبارک است که در آن روز بر مسلمانان واجب است، این ماه آئین ها و آداب مختص خود را دارد که مسلمانان روزه دار با آن یکماه را سپری می کنند، نقاره زنی، سحری‌خوانی، دم دم سحری، منقبت خوانی، نوحه‌خوانی، اذان، قرائت قرآن به عنوان معروف ترین آئین های ماه رمضان درمناطق مختلف ایران شناخته می شود که می شود به آنها اشاره کرد.
یکی از آئین های مرسوم در ماه مبارک رمضان در ایران «سحرخوانی» است، سحری خوانی در اغلب مناطق ایران اسلامی از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب مرسوم بوده است؛ ایرانیان مسلمان بنا بر یک رسم کهن عادت کرده بودند یک تا سه روز پیش از رؤیت هلال ماه رمضان به پیشوازماه رمضان بروند. به همین خاطر، یک ساعت به اذان صبح مانده به بام خانه خود می‌رفتند و اذان می‌گفتند و مردم را به صلوات‌فرستادن، دعوت می‌کردند. این‌گونه آوازها، اغلب در چهارگاه اجرا می‌شد و گونه‌ای چاووش‌خوانی بود. بعدها سحرخوان‌ها، علاوه بر آواز، نقاره هم می‌نواختند تا حنجره‌شان دمی بیاساید؛ مناجات‌خوانی، اذان‌گفتن و دعاخواندن بخش‌های دیگری بود که به وقت سحر، یکی پس از دیگری اجرا می‌شد و این‌ها همه تمهیداتی بود که ایرانیان در گذشته برای به موقع بیدارکردن مؤمنین از خواب اندیشیده بودند
سحرخوان‌ها تا نزدیک اذان به خواندن ادامه می‌دادند و سپس هنگامی که وقت اذان نزدیک می‌شد، ابیاتی را می‌خواندند که پایان هر بیت آن با یک صلوات همراه بود و همین رمزی بود که مردم تازه‌بیدارشده را آگاه می‌کرد که دیگر وقت کمی برای خوردن سحری دارند؛ به این کار صلوات‌خوانی می‌گفتند. سپس، دعاخوان‌ها دعای سحر را می‌خواندند و پس از آن مؤذن اذان می‌گفت. گاه در مراسم سحرخوانی از طبل و دهل و شیپور و نقاره هم استفاده می‌کردند. گرچه در نقاط مختلف ایران از سازهای متفاوت استفاده می‌شد؛ برای مثال ترکمن‌ها از دوتار و مردم کرمانشاه از تنبور و در خانقاه‌ها از دف استفاده می‌کردند.
امروز با گسترش و توسعه تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی سنت ها و آئین های سحری خوانی در میان مردم کمرنگ تر شده است و حتی در برخی از مناطق رو به فراموشی است ولی ضرورت دارد نهادهای متولی امر فرهنگ با پرداختن بیشتر به این این سنت ها در رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی نسل جوان را با این آئین ها بیشتر آشنا کنند .
در گذشته های نه چندان دور و شاید بیش از یک دهه پیش در بسیاری از مناطق ایران سحری خوانان با نغمه ساز و صدای آواز، مردم را هنگام سحر بیدار می کردند؛ پیش از آغاز سحر ریش سفیدان و پیران مورد اعتماد محل از خواب بیدار می شدند بر پشت بام منازل می رفتند و یا در کوچه و خیابان با خواندن اشعار و ادعیه هایی مردم محل ر از وقت سحر آگاه می کردند .
سحرخوانان در هنگام بیدار باش مردم برای سحری اغلب اشعاری از «خواجه عبدالله انصاری » و ادعیه هایی مثل «مفاتیح الجنان» و «صحیفه سجادیه» و حتی سوره های قرآن مثل «فجر» را با آواز می خواندند.
گسترده شدن تکنولوژی به دورترین مناطق روستایی هم آئین های ماه مبارک رمضان را دچار دگردیسی کرده است، اما ضرورت دارد با پرداختن بیشتر به این آئین ها در رسانه ملی به حفظ و نشر آنها به خصوص در میان نسل جدید که تکنولوژی آنها را احاطه کرده است پرداخت.
نظر شما