سعدی از شاعران مورد توجه اندیشمندان درحوزه زبان و ادبیات فارسی بوده است

به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، «ایرج عنایتی‌زاده »، رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان این مطلب به مناسبت فرا رسیدن سالروز تولد سعدی، گفت: هم اکنون بیش از 100 اثر قدیمی از ترجمه های آثار سعدی شیرازی به زبان های مختلف اعم از اروپای غربی، اروپای شرقی، هلندی، روسی، ترکی، آلمانی، ایتالیایی، اسپانیایی، سوئدی و سایر زبان های روزمره در تالار ایرانشناسی و اسلام شناسی کتابخانه ملی ایران نگهداری می شود؛ قدیمی ترین ترجمه موجود در کتابخانه ملی ایران از گلستان سعدی مربوط به اثری از آدام اولئاریوس سفرنامه نویس معروف آلمانی است مربوط به سال 1660 میلادی می شود.

عنایتی‌زاده افزود: آدام اولئاریوس سفرنامه نویس معروف آلمانی است که در زمان صفویه به ایران سفر می کند و با زبان و ادبیات فارسی آشنا می شود، در زمان بازگشت نسخه ای از گلستان سعدی را با خود به آلمان می برد و در ادامه با کمک فردی ایرانی (حق وردی) این کتاب را ترجمه می کند.

رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: ترجمه گلستان سعدی نخستین ترجمه از آثار سعدی به زبان آلمانی است که توسط آدام اولئاریوس صورت گرفت، نشر این کتاب مربوط به سال 1660 میلادی می شود که این اثر هم اکنون در بخش نفایس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می شود.

وی یادآور شد: لازم به توضیح است که «گلستان سعدی» نخستین اثر ترجمه شده از آثار این شاعر پرآوازه ایرانی به زبان آلمانی است که در بین آلمانی ها بسیار مورد اقبال قرار می گیرد به طوری که بیش از 20 بار تجدید چاپ می شود؛ اما پیش از آن سایر افراد نیز در کشورهای دیگر به ترجمه آثار سعدی پرداخته اند.

به گفته رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، آدام اولئاریوس در شناساندن حافظ و سعدی در بین آلمانی ها و اروپایی ها نقش بی بدیلی داشت و در ادامه گوته آلمانی در آثار خود به اشعار سعدی توجه ویژه ای داشت.

عنایتی زاده تاکید کرد: می توان گفت که سعدی به عنوان اولین مشاهیر ایران است که آثارش در غرب ترجمه شد، البته آثار این شاعر ایرانی نزد ترکان عثمانی و شبه قاره هند شناخته شده است.

وی افزود: پیش از آدام اولئاریوس، شخصی فرانسوی با نام آندره دوریه به عنوان نخستین فردی بود که گزیده ای از اشعار گلستان سعدی را در سال 1636 میلادی به فرانسوی ترجمه کرد و آغازگر معرفی این شاعر به دنیای غرب شد. اما دیگر اثر ترجمه شده از گلستان سعدی مربوط به ترجمه ای از سوی سمله فرانسوی سال 1832 میلادی می شود که این اثر در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می شود.

وی گفت: از دیگر ترجمه های آثار سعدی به زبان آلمانی می توان به ترجمه گلستان سعدی توسط فردیناند نسلمان در سال 1864 میلادی و ترجمه بوستان سعدی توسط فریدریش روکرت که جزو آثار موخر در این حوزه است، اشاره کرد. این آثار نیز در کتابخانه ملی ایران موجود است.

رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اضافه کرد: در آثار انگلیسی زبان ها در حوزه ترجمه آثار سعدی شیرازی که در کتابخانه ملی ایران وجود دارد می توان به ترجمه گلستان سعدی توسط جیمز راس در سال 1823 و رابرت پاتریک اندرسون 1861 اشاره کرد.

به گفته عنایتی زاده، مهمترین ترجمه هایی که به زبان انگلیسی درباره اثار سعدی در کتابخانه ملی ایران وجود دارد مربوط به اثری از فرانسیس برتون است، این کتاب در سال 1888 میلادی منتشر شد اما نسخه تجدید چاپ آن در کتابخانه ملی ایران موجود است.

وی یادآور شد: در این بین هلندی ها نیز توجه ویژه ای به آثار این استاد سخن داشتند، به طوری که اولین ترجمه ای که از بوستان سعدی به دست آمده به زبان هلندی است، همچنین در حوزه اروپای شرقی مانند لهستان نیز توجه به آثار سعدی به خوبی احساس می شود به طوری که در این زمینه ترجمه ای از گلستان سعدی مربوط به اواخر سده شانزدهم میلادی وجود دارد.این کتاب توسط شخصی به نام اوت وینوسکی لهستانی ترجمه شده و جزو نخستین ترجمه ها از آثار سعدی به خصوص گلستان در بین اروپایی ها شناخته می شود.  

وی ادامه داد: دراین بین ایران شناسان ژاپنی و روسی نیز به آثار سعدی به طور ویژه پرداخته اند به طوری که در آکادمی علوم روس توجه ویژه ای به حوزه ادبیات ایران و از این محل به آثار سعدی صورت گرفت.
رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: سیر تحول سده اخیر بیانگر این مساله است که محققان و اندیشمندان غربی و شرقی در حوزه زبان و ادبیات فارسی به آثار سعدی نگاه ویژه ای داشته اند به طوری که از این حیث گستره زبانی قابل توجهی وجود دارد.

وی گفت: سعدی و آثار این استاد سخن تاثیر بسزایی در جهان غرب به منظور توجه به حوزه زبان وادبیات فارسی داشته است و به صورت جدی وآکادمیک از گذشته تا امروز همواره مورد مطالعه قرار گرفته است، برای مثال یکی از مستشرقان معروف هلندی به نام ژاکوب گولیوس در کلاس های خود اشعار سعدی را می خوانده است، یا در شبه قاره هند آثار سعدی جزو منابع درسی به شمار می رفت.