به گزارش خبرگزاری شبستان، «مرضیه رنجبر» طلبه مدرسه علمیه فاطمه الزهرا(س) اصفهان با اشاره به پایان نامه برگزیده خود در جشنواره علامه حلی با عنوان «تطبیق آیات جهاد در التفسیر الکاشف و فی ظلال القرآن»، اظهار داشت: این پایان نامه در سه فصل تهیه و تنظیم شده است.
وی با بیان این که در فصل اول پایان نامه به طرح تحقیق، مفهوم شناسی و معرفی اجمالی دو تفسیر الکاشف و فی ظلال القرآن پرداخته شده است، افزود: فصل دوم نیز وجوه اشتراک الکاشف و فی ظلال القرآن را در قالب دو گفتار «تئوری جهاد در اسلام» و «راهکارهای عملی جهاد در اسلام» بررسی نموده است.
برگزیده جشنواره علامه حلی ادامه داد: وجوه افتراق الکاشف و فی ظلال القرآن در قالب دو گفتار تئوری جهاد در اسلام و راهکارهای عملی جهاد در اسلام نیز در فصل سوم پایان نامه مورد بررسی واقع شده است.
وی خاطرنشان کرد: در این پایان نامه به تطبیق و مقایسه دیدگاه‌های محمدجواد مغنیه در الکاشف و سید قطب در فی ظلال القرآن در زمینه آیات جهاد پرداخته شده تا از این طریق، نقاط اشتراک و افتراق آنها با یکدیگر مشخص شود و از خلال آن، تهمت خشونت‌گرایی از چهره اسلام زدوده گردد.
خانم رنجبر با بیان این که در عصر حاضر دشمنان اسلام از بيم گسترش نفوذ و اقتدار مسلمانان در عرصه بين‌المللى به صورت علنى به دنبال تضعیف آنان هستند و تلاش گسترده‌ای را برای سيطره یافتن بر کشورهای اسلامى و چپاول منابع و ثروت‌های آنان به کار گرفته‌اند، گفت: مستكبران جهان از بيدارى اسلامى و تسلط ملت‌های مسلمان بر سرنوشت خود بیمناک‌اند و با اتحاد و يكپارچگى آنان به‌شدت مخالف هستند و تلاش دارند با ایجاد اختلاف میان پیروان مذاهب اسلامی، مانع قدرت یافتن دوباره تمدن اسلامى شوند.
وی بیان داشت: از سوی دیگر، گروه‌های تکفیری با استناد به نظرات برخی از مفسران، اقدام به تکفیر و کشتار پیروان سایر مذاهب اسلامی کرده‌اند و این امر باعث شده دیدگاه غیرمسلمانان نسبت به دین اسلام مخدوش گردد و آن را دینی خشونت‌طلب قلمداد کنند.
طلبه مدرسه علمیه فاطمه الزهرا(س) اصفهان تصریح کرد: در همین راستا بررسی و مقایسه دیدگاه‌های محمدجواد مغنیه در الکاشف و سید قطب در فی ظلال القرآن که در اوضاع اجتماعی خاصی اقدام به تفسیر قرآن نموده‌اند و از آن زمان تاکنون دیدگاه‌های آنها مستمسک تندروی‌ها یا نقدهای مختلف گشته، می‌توانست گامی مهم در راستای روشن شدن حقیقت دیدگاه ایشان باشد و نقش آنها را در شکل‌گیری دیدگاه‌های تکفیری مشخص کند.
وی با اشاره به وجوه اشتراک این دو مفسر در مباحث تئوری، گفت: این دو مفسر هدف از جهاد در اسلام را کسب رضای خدا و نجات مستضعفان دانسته اند و حکمت جهاد را نیز دفاع از حق و برپاداشتن شعائر الهی و مبارزه با حکومت‌هایی عنوان کرده اند که مانع از گسترش دعوت اسلام هستند و معتقدند اسلام عقیده خویش را با شمشیر تحمیل نمی‌کند بلکه برای دفع شرارت و برقراری حکومت صالحی تلاش می‌کند که همگان زیر پرچم آن بتوانند آزادانه دعوت حق را بشنوند و با اختیار خویش آن را انتخاب کنند.
خانم رنجبر همچنین به وجوه اشتراک این دو مفسر در ارائه راهکارهای عملی جهاد اشاره کرد و بیان داشت: هر دو مفسر با استناد به آیات قرآن، پاره‌ای از عوامل پیروزی مانند صبر و پایداری، یاد خدا، پرهیز از رذایل اخلاقی و اطاعت از خدا و رسول و همچنین برخی از عوامل شکست مانند سستی اراده ، ضعف ایمان و نزاع و کشمکش را نام می‌برند.
وی ادامه داد: این مفسران معتقدند در راستای برخورد شدید با دشمنان، اسیر گرفتن تنها زمانی جایز است که مسلمانان در اوج اقتدار باشند و در غیر این صورت، کشتن دشمن واجب است و هر دو مفسر با معرفی رژیم صهیونیستی به‌عنوان نمونه‌ای بارز از دشمنان اسلام، بر لزوم اتحاد مسلمانان در مبارزه با این دولت جنایتکار و حامیانش تأکید می‌ورزند.
برگزیده جشنواره علامه حلی از اصفهان با بیان این که هیچ‌یک از این دو مفسر قائل به تکفیر سایر گروه‌های اسلامی نیستند و تنها مبارزه با دشمنان و تجاوزگران را لازم می‌دانند، افزود: از این رو اشکال دیدگاه کسانی که این دو مفسر را عامل شکل‌گیری گروه‌های تکفیری و تندرو معرفی می‌کنند، مشخص می‌شود.
چکیده پایان نامه:
جهاد به معنای بذل مال و جان برای گسترش اسلام است که آیات بسیاری به آن پرداخته است، مفسران با نگرش‌های گوناگونی به تحلیل آیات جهاد پرداخته‌اند.
گروه‌های تکفیری با استناد به برخی از این دیدگاه‌ها، اقدام به کشتار پیروان سایر مذاهب نمودند و باعث شدند پیروان سایر ادیان، اسلام را دینی خشونت‌طلب قلمداد کنند.
در عصر حاضر برخی مفسران مانند محمدجواد مغنيه و سید قطب با هدف نشان دادن چهره مسالمت‌جوی اسلام به بازخوانی این آیات پرداخته‌اند و بسيارى از آنها را به مبارزه عليه استعمارگران امروزی تحلیل نموده‌اند.
در پژوهش پیش رو با مقایسه تطبیقی دیدگاه‌های این دو مفسر شیعه و سنی معاصر که در اوضاع اجتماعی خاصی قرآن را تفسیر نموده‌اند، نقاط اشتراک و افتراق آنها در زمینه مباحث تئوری و راهکارهای عملی جهاد مشخص گردیده و معلوم می‌شود آنها هدف از جهاد را کسب رضای خدا، نجات مستضعفان، دفاع از امت اسلامی و دفع موانع گسترش این دین دانسته و بر تقسیم جهاد به دفاعی و ابتدایی تأکید می‌ورزند. همچنین معتقدند اسلام عقیده خود را با شمشیر تحمیل نمی‌کند. هیچ‌یک از ایشان قائل به تکفیر سایر گروه‌های اسلامی نیستند و معتقدند جهاد در برابر کافران، مشرکان، منافقان و حتی مسلمانان متجاوز به سایر مسلمانان، واجب است.
سید قطب تنها شرط لازم برای جهاد را وجود یک رهبر مؤمن دانسته و از مفاد برخی آیات، عدم عصمت پیامبر را نتیجه گرفته است. وی مصداق بارز دشمن در عصر حاضر را رژیم‌های کمونیستی می‌داند. مغنیه جهاد ابتدایی را تنها با اذن معصوم یا نایب وی صحیح دانسته و با استفاده از مفاد آیات، عصمت پیامبر را ثابت نموده است. وی مصداق بارز دشمن در عصر حاضر را رژیم صهیونیستی و آمریکا می‌داند.
نظر شما