بینش اقتصادی امام صادق(ع) در مواجهه با زراره/تولید درس اول اقتصاد اسلامی

خبرگزاری شبستان؛ گروه اندیشه: در طول این ده‌ها سالی که رهبر معظم انقلاب هر سالی را به اسم و مسمایی نامگذاری کرده‌اند،‌ بسیار در باره چرایی و اهمیت این نامگذاری و این که نامگذاری در واقع راهبرد کلان کشور و قطب نمای حرکت نظام را تعیین می‌کند،‌ سخن گفته شده است. هدف از تعیین شعار سال صرفا به معنای توجه یا تاکید بر آن موضوع فقط برای همان سال نیست، بلکه به نوعی تعیین راهبرد و چارچوب اصلی حرکت کشور بر مدار آن موضوع تا رسیدن به مرز خودکفایی و حل آن مشکل و معضل بوده است.

سال ۱۳۹۹ شمسی از سوی رهبر معظم انقلاب با نام «جهش تولید» نامگذاری شد. این نامگذاری نیز همچنان برای پانزدهمین سال پیاپی در کنار عناوینی چون همت و کار مضاعف، حمایت از تولید کالای ایرانی، رونق اقتصادی و .... بر محور مسائل اقتصادی انتخاب شد تا گام دیگری برای ایجاد گشایشی جدی در رفاه و زندگی مردم و قطع وابستگی به بیرون از مرزها در حوزه امور اقتصادی و در راستای موضوعاتی چون تولید، اشتغال و حمایت از کالاهای ساخت داخل باشد.

بدون تردید،‌ نامگذاری امسال نشان دهنده اهمیت مقوله تولید در دهه اخیر و البته دهه آینده است. به نظر می‌رسد تاکید بر این موضوع به دلیل ماهیت تولید است؛ چرا که تولید تنها مقوله اقتصادی است که با ایجاد تحول در آن، تمام شاخص‌های اقتصادی تحت تاثیر قرار می گیرد. برای مثال اگر دولت یا حاکمیت کاهش تورم را به عنوان هدف خود مطرح و صرفاً بر تحقق این موضوع تاکید کند، هر اقتصادی به صرف داشتن درآمدهای ارزی فراوان از طریق خام فروشی یا استفاده از ثروت ملی (مانند کشورهای نفتی حوزه خلیج فارس) می‌تواند با واردات انبوه کالاها (به جز کالای مسکن که امکان واردات آن به دلیل نهاده اصلی آن، یعنی زمین وجود ندارد) تورم را کنترل کند.

موضوعی که قطعا نشان دهنده اقتدار، پیشرفت یا سلامت آن سیستم اقتصادی نبوده بلکه صرفا با حراج منابع ملی و گسترش خام فروشی و بدون توجه به استقلال اقتصادی با افزایش واردات یک وفور تصنعی در جامعه ایجاد می‌شود که مصداق بارز آن را می توان کشورهای کوچک عربی در منطقه دانست، کشورهایی که عمدتا با حکومت‌های دست نشانده و به واسطه جمعیت کم و درآمدهای نفتی سرشار به واردکنندگانی صرف تبدیل شده اند که بدون هیچ پیشرفت درون زایی در اقتصاد ممکن است از یک نوع وفور نسبی در کالا و خدمات نیز برخوردار باشند. از این رو صرف کاهش تورم- فارغ از نحوه انجام این کار- نمی‌تواند نجات دهنده یا عامل پیشرفت یک اقتصاد باشد.  ضمن اینکه -کاهش تورم با ابزار افزایش واردات- به تولید داخلی ضربه زده و این روند منجر به افزایش بیکاری خواهد شد.

بنابراین گزارش  حجت الاسلام سید محمدصادق ضیایی نیا، کارشناس مذهبی و استاد حوزه علمیه در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، با اشاره به چرایی انتخاب شعار سال از سوی مقام معظم رهبری و انطباق آن با آموزه های دینی و اسلامی گفت: دشمنان ایران این مطلب و تاثیر اقتصاد بر حیات جامعه را به خوبی درک کرده اند و دقیقا روی همین قوام و ستون فقرات ملت ایران دست گذاشته اند .

وی افزود:  پاد زهر این دسیسه دشمنان توجه ویژه به مسئله تولید و اشتغال است به گردش در آمدن سرمایه های راکد به سمت تولید می تواند گره گشای مشکلات اقتصادی امروز باشد اتفاقا در روایات هم از راکد گذاشتن و انباشته کردن پول و سرمایه به شدت نهی شده است.

حجت الاسلام ضیایی نیا عنوان کرد: زراره از امام صادق علیه السلام نقل می کند: انسان از خود چیزی دردناک تر از مال صامت ( راکد) بر جای نگذاشته است. راوی پرسید: پس چه کند؟ حضرت فرمودند: یصنعه فی الحائط والبستان و الدار  یعنی در احداث باغ و مزرعه و ساختمان به کار گیرد.

وی افزود: این سه عنصر مورد تاکید امام علیه السلام در واقع موتور محرکه هر اقتصاد و قلب تپنده هر جامعه ای است استقلال در تولیدات کشاورزی و باغ داری، امنیت غذایی مردم را تضمین می کند یک مثال بزنم این روز ها که شاهد صف های مرغ و روغن بودیم این نتیجه عدم استقلال و تولید داخلی نهاده های دامی یا دانه های روغنی است اگر می خواهیم طبق سفارش قرآن کریم استوار باشیم وستون فقرات جامعه خمیده نباشد باید با تولید مواد اولیه صنعت غذایی، جامعه ای پویا و آزاد داشته باشیم .

حجت الاسلام ضیایی نیا گفت: عنصر دیگری که امام (ع) توصیه به هدایت ثروت جامعه به آن می کنند ساختمان سازی است علمای علم اقتصاد صنعت ساختمان و خودرو را محرک دیگر صنایع می دانند تا آنجا که 120 صنعت دیگر را به حرکت در می آورد و این یعنی به حرکت در آمدن چرخ اقتصاد و زندگی مردم.

وی عنوان کرد: نکته پایانی این بحث را هم اختصاص به کلام نورانی امام صادق علیه السلام بدهیم ؛ معلی بن خنیس می گوید حضرت مرا دید که دیر تر از دیگران به محل کسب و کار می روم به من فرمودند : بامدادان به سوی عزت  ( محل کار و کسب) روان شو. در معنای لغوی عزیز آمده است : عزیز کسی است که مغلوب نمی شود و کسی یارای مقابله با آن را ندارد.و تعبیر امام (ع) از محل کار به عزت بدین سبب است که کار و تولید و بهره وری از ثروت مایه عزت واستقلال است. ملتی که عزیز باشد دیگر دشمنانش نمی توانند با آن مقابله کنند و با تحریم ها آن را به زانو در بیاورند؛ اینجاست که اهمیت مسئله تولید و اشتغال و اقتصاد فعال روشن می شود.