خبرگزاری شبستان- مشهد- مرضیه وحدت؛ تمام عبادات اسلامی دارای اسرار هستند ؛ اعیاد اسلامی نیز دارای حکمت های عملی و اندیشه ای هستند؛ در عید قربان قربانی نمودن تکمیل عمل حج و پایان ماه ذی حجه قرار داده شده است امضای قبولی حج با خون قربانی است که گوشت آن طعام مستمندان شود ؛ در ماه رمضان نیز دادن زکات فطره تکمیل و اکمال یک ماه عبادت و روزه داری قرار داده شده است. حجت الاسلام امیر «علی حسنلو» استاد حوزه و مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه در خصوص عید فطر با خبرنگار این خبرگزاری گفتگویی داشته است که در ادامه می خوانید:
فلسفه وجودی زکات فطریه و آثار مهم پرداخت زکات فطریه برای مسلمانان چیست؟
تمام عبادات اسلامی دارای اسرار هستند ؛ اعیاد اسلامی نیز دارای حکمت های عملی و اندیشه ای هستند؛ در عید قربان قربانی نمودن تکمیل عمل حج و پایان ماه ذی حجه قرار داده شده است امضای قبولی حج با خون قربانی است که گوشت آن طعام مستمندان شود ؛ در ماه رمضان نیز دادن زکات فطره تکمیل و اکمال یک ماه عبادت و روزه داری قرار داده شده است ؛ زکات فطره مهر تایید اعمال ماه خاص از حیث بر خورداری از ادعیه بی نظیر قرار داده شده است.
این نوع از اتمام عبادت به حمایت از مستمندان به این معنی است که عبادت و بندگی خداوند به شرط توجه به جامعه و زدودن فقر از جامعه و توجه به فقرا شرط قبولی عبادات است؛ مهر تایید خداوند اطعام به فقرا ست و این مسئله در اسلام خیلی مهم است. یکی از بزرگ ترین عبادات اطعام فقرا است؛ خداوند دادن زکات را شرط نموده است که در هر عبادتی برای قبولی آن که توجه به خداوند و تقرب به اوست توجه به جامعه و فقرا و دست گیری از مستمندان نیز عبادت بزرگ شمرده شده است ؛ که مسلمانان نباید از جامعه بی خبر باشند.
اگر عید فطر روز شادی و خلاصی از آتش است شرط آن اجتماعی زیستن و خبر داشتن از طبقات محروم و حمایت مالی از فقرا است؛ این ضابطه در تمدن اسلامی که عبادت و بندگی با زدودن فقر و توجه به فقرا باهم پیوند دارند بی مانند است و حکمتها و درسهای بسیاری در آن نهفته است که نیاز به تدبر بیشتر دارد.
اگر فطریه همه ممالک اسلامی یک جا جمع شود فقر از جامعه اسلامی زدوده خواهد شد ؛ امروز که فقر و قحطی و سوء تغذیه در کشورهای فقیر اسلامی از جمله یمن، افغانستات و کشورهای مسلمان آفریقایی وجود دارد اگر با فطریه ممالک اسلامی به حمایت از آنها اقدام شود این مشکل حل خواهد شد؛ پس یکی از حکمتهای حکم دادن زکات فطره همدلی، مهربانی، همدستی، همایش و هم افزایی برای فقر زدایی و مصداق «تعاونوا علی البر والتقوی» است .
شخصي از امام صادق(ع) پرسيد معناي آيه قد «افلح من تزكي» چيست؟ فرمود: اين است كه هركس زكات فطره بدهد، رستگار مي شود. پرسيد معناي آيه «و ذكر اسم ربه فصلي» چيست؟ فرمود اين است كه (براي نماز عيد) به سوي جبانه برود و نماز بخواند و منظور از جبانه، صحرا است. رسول خدا(ص) همواره در روزهاي عيد فطر، قبل از رفتن به مصلى، فطره را تقسيم مي كرد و اين آيه را مي خواند: «قد افلح من تزكي و ذكر اسم ربه فصلي»
فلسفه وجودی عید فطر چیست و چرا این روز برای مسلمانان عید می گویند؟
از امام رضا علیه السلام درباره فلسفه وجودی عید فطر اینگونه نقل شده است : روز فطر، از آن جهت عید قرار داده شده است که مسلمانان پس از عبادت دسته جمعی که عموم جامعه اسلامی به عبادت مشغول بودند و در مهمانی خداوند بودند و جامعه اسلام در حال عبودیت قرار داشت پس از این دوره ریاضت و بندگی برای گرفتن جایزه نیز با ذکر خاص به جای خاص جمع شده و جوایز خود را بگیرند که خلاصی و رهایی از جهنم است و تحصیل پاکی از گناهان کنن.
روز تجمع، روز خوردن روزه، روز زکات، روز شوق و روز نیایش است؛ پس خداوند، دوست داشت که در چنین روزی، همایشی داشته باشند تا خدا را حمد و ستایش کنند و در این روز، تکبیر در نماز، از آن روی بیش از روزهای دیگر قرار داده شده که تکبیر، بزرگداشت خداوند و ستایش و ثنای او بر نعمت هدایت است، آن گونه که خداوند فرموده است: «تا خداوند را بر این که هدایتتان کرد، بزرگ بدارید و باشد که شکر گزارید». و در آن روز، دوازده تکبیر قرار داده شده است؛ چون در هر دو رکعت، دوازده تکبیر است هفت تکبیر در رکعت اول و پنج تکبیر در رکعت دوم قرار داده شده و آن دو، یکسان نشده‌اند؛ چرا که مستحب است نماز واجب، با هفت تکبیر آغاز شود.
از این رو در این جا با هفت تکبیر آغاز شده است. و در رکعت دوم، پنج تکبیر است؛ چرا که تکبیرة الاحرام نمازها در شبانه روز، پنج تکبیر است، و برای این که تکبیرها در هر دو رکعت، فرد فرد باشند. از اینرو عید فطر که عبادتی اجتماعی است ومصداق یدالله مع الجماعه حاصل می شود واگر فطریه این جماعت بزرگ یک جا جمع شود ومستمندان نیز بهره بگیرند این مایه شادی است چراکه شادی همه اهل ایمان حاصل می گردد.
عید فطر در لغت و مفهوم به چه معنا است؟
عید فطر به معنی افطار کردن کلمه «فِطر» به معنای روزه نبودن است که از ریشه فَطر به معنای گشودن است و نیز گفته شده «تَفَطَّرَتْ» و «انْفَطَرتْ» به یک معنا است و «افطار» و «عید فطر» نیز از همین ریشه است؛ زیرا روزه‌دار دهانش را در وقت مغرب و روز عید فطر با خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها باز می‌کند.یعنی روزی که پایان روزه داری و عید عبادت یک ماهه است.
در خصوص خطبه حضرت علی (ع) در یکی از اعیاد فطر توضیح بفرمایید و هدف از ایراد این خطبه در این روز چه بوده است؟
همه ائمه(علیهم السلام) در این روز حالات خاصی داشته اند و خطبه ها و دعاهای خاصی نقل شده در روز عید فطر از جمله دعای صحیفه سجادیه ؛ و دعای حضرت زهرا (س) . امیر المؤمنین(ع) نیز در دوران خلافتش چندین خطبه در عید فطر داشته است که در یکی از خطبه های عید فطر مى‌فرماید: دنیا میدان مسابقه است و آخرت زمان جایزه گرفتن، بهشت جایزه برندگان این مسابقه و جهنم جزاى بازندگان است.
در یکی از خطبه ها امام این روز را شبیه‌ترین روز به قیامت دانست و فرمود ای مردم به یاد آورید از هنگام بیرون رفتن از خانه ها به سوی نماز که همانند خروج مردم از قبرها برای حضور در عرصه قیامت شباهت دارد و ایستادنتان به نماز در مصلی همانند ایستادن در عرصه محشر برای حساب است برای گرفتن کارنامه اعمال که پس از آن دراین باره می‌فرمایند: «یاد کنید به وقوف خود در مصلی را از زمان وقوف در برابر پروردگار خود و یاد کنید به برگشت خود به خانه هایتان را از بازگشت خود به منزل‌های بهشت یا دوزخ. ای بندگان خدا بدانید کمترین جایزه روزه داران در این روز بخشش گناهان و پاک شدنتان از گناه هان است.
برای پس از آن مراقب باشید که گناه نکنید و دو باره با گناه شروع نکنید. در خطبه ای دیگر ضمن بیان اوصاف خداوند و توحید و نبوت و درود بر رسول خدا (ص) مردم را به تقوا سفارش نمود و از اعمال ناپسندی مانند دروغ، ...کم‌فروشی، گران‌فروشی و دیگر مفاسد اقتصادی، نهی فرمود .
اعمالی که برای این روز توصیه شده است، چیست؟
آغاز وقت روز عید فطر طلوع فجر است؛ تکبیر عید از اعمال مستحب دراین روز است ؛ از دیگر مستحبات این روز و شبش غسل عید فطر است. بهتر است نماز عید با همین غسل خوانده شود. مستحب است قبل از رفتن به نماز و اقامه آن با مقداری شیرینی و خوراکی شیرین مانند خرما افطار نمایند. اعمال دیگر مانند خواندن دعای روز عید فطر از صحیفه و گفتن اذکار دیگر نیز از اعمال این روز است که در منابع دعا و زیارت می توان مراجعه نمود. دیدار با دوستان و خویشاوندان و صله رحم و پذیرایی از دوستان و مومنان نیز در این روز خوب است.
امام سجاد علیه السلام در این روز به خدمتکاران جایزه می داد و بردگان را آزاد می کرد ؛لذا بهتر است در این روز برای آزادی زندانیان و تقدیر از خدمت کنندگان به جامعه مانند خادمین بهداشتی و پرستاران و پزشکان که دراین مدت شیوع بیماری کرونا به مردم خدمت نمودند، تقدیر نمود.
نظر شما