به گزارش خبرگزاری شبستان: حجت‌الاسلام و المسلمین «احمد رهدار» استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) ،امروز (پنجشنبه 30 اردیبهشت) در نشست مجازی «رویکردی تمدنی به آینده مسئله فلسطین» درباره موضوع «عیار تمدنی فلسطین» گفت: پرسشی را شهید مطهری در کتاب فلسفه تاریخ خود مطرح می کند که یک مورخ وقتی می خواهد تاریخ را بنگارد، چه رخدادها و وقایعی را باید به عنوان یک رخداد تاریخی ثبت کند، ایا می تواند هر رخدادی را به عنوان رخداد تاریخی ثبت کند یا خیر؟ یا باید رخداد تاریخی مختصاتی داشته باشد. نظر شهید مطهری این است که هر رخدادی به عنوان رخداد تاریخی قابلیت ثبت ندارد.
رهدار ادامه داد: در بحث های تمدنی این پرسش قابل طرح است. آیا هر پدیده یا واقعه اجتماعی را می توانیم پدیده تمدنی تلقی کنیم و استنطاق تمدنی بکنیم. طبعا این گونه نیست. یکی از ضروریات پدیده های اجتماعی که امکان استنطاق تمدنی دارد، این است که این پدیده ظرفیت استخراج یک ایده تمدنی را داشته باشد. ایده تمدنی هرچند به لحاظ لفظ بیشتر تئوریک می آید و البته توسط برخی از تمدن پژوهان معاصر این واژه جعل شده، اما این واژه ویژگی ها دارد که ناظر به عمل هم است.
وی ادامه داد: پدیده ای متضمن ایده تمدنی است که بتواند خودش را در بینا ذهنیت که منتسب به آن است، جای بدهد و فلسطین از این ویژگی برخوردار است و همه افراد امت اسلامی می توانند آن را به عنوان یک مسئله ذهنی خودشان لحاظ بکنند. اگرچه در دهه های گذشته توسط ایادی استکبار تلاش شده تا این مسئله را از اشتراک ذهنی امت اسلامی خارج کنند، اما موفق نبودند.
رهدار درباره یکی از دیگر از ویژگی های ایده تمدنی، گفت: در تمدن های منتسب به ادیان ایده تمدنی باید حیث ایدئولوژیک داشته باشد. یعنی ما نمی توانیم مفهوم منافع ملی را دال یک پدیده تمدنی در تمدن اسلامی بدانیم. فلسطین ارض مقدس است نه فقط برای مسلمانان بلکه برای مسیحیان و یهودیان و از این نظر بار ایدئولوژیکی دارد. پدیده ای می تواند ایده تمدنی باشد که همزمان متعلق شور و شعور قرار بگیرد و می توان برای فلسطین سرود خواند، گریه کرد، نوحه خواند، کتاب نوشت، سخنرانی کرد یعنی متعلق شور و شعور قرار می گیرد.
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) ادامه داد: پدیده ای می تواند ایده تمدنی داشته باشد که حیث تراژدیک داشته باشد. صرفا نظری نباشد. پدیده ای می تواند متضمن ایده تمدنی باشد که قابلیت الهام بخشی و آموزشی داشته باشد، مثلا ایده های ناظر به تجربیات شخصی عرفانی نمی تواند ایده تمدنی باشد. اما مسایل مربوط به فلسطین می تواند قابلیت الهام بخشی و آموزشی داشته باشد. ایده تمدنی انتزاعی محض نیست می تواند با ساحت انضمام و عین نسبت بگیرد یعنی ناظر به مقام تحقق شکل می گیرد. نمی تواند یک رویا بدون به اصطلاح جمع کردن شواهد عینی به عنوان یک ایده تمدنی طرح شود، باید قراین تحقق در آن وجود داشته باشد. تصور کنید ما در مسئله برائت مشرکین در قضیه حج صرفا بگوییم مرگ برمشرکین. احتمالا عربستان و آمریکا و همه مستکبرین باما کاری نخواهند داشت. اما زمانی این قضیه باردار تمدنی می شود که کلیت و اطلاق مشرکین به مصداق آن پل بزنید، یا مثلا شهید مطهری می گوید اگر امام حسین (ع) امروز زنده بود با موشیه دایان می جنگید، وقتی شما به مصداق اشاره می کنید در واقع تحرک به وجود می آید و از سطح انتزاع به انضمام می رسید. زمانی که رخداد اجتماعی می خواهد استنطاق تمدنی شود باید ویژگی حرکت از انتزاع به انضمام را داشته باشد
وی گفت: هیچ مسئله ای مثل مسئله فلسطین آبستن استخراج ایده تمدنی را ندارد. مقاومت فلسطین با ایران یک نسبتی در این انتفاضه القدس اقرب پیدا کرده است. مقاومت فلسطین نسبت سیاسی با ایران که در گذشته داشت، به یک نسبت فکری ارتقا وضع داده است.، اهمیت این مسئله از این منظر است که حتی اگر روزی ایران دست از حمایت فلسطین بردارد. فلسطینی ها به لحاظ فکری به این نتیجه رسیدند که راه حل نهایی فلسطین پروژه مقاومت است؛ به همین دلیل تعصبات مذهبی و قومی نمی تواند حجاب و مانعی بین دو بازوی مقاومت منطقه ای باشد. به همین دلیل فلسطینی ها موشکی که به سمت اسرائیل پرتاب می کنند، قاسم می گذارند. این مسئله نشان می دهد که همه تعصبات مذهبی و قومی در حال رنگ باختن است.
رهدار گفت: تا قبل از این دوره، اگر ایران می خواست نسبت خود با اسرائیل را که یک نسبت تباینی و ضدی تعریف می شود، تشدید کند، مستلزم یک کنشگری مستقیم ایران بود، اما امروز این وضع یک وضع جدیدی است که نسبت ایران با اسرائیل اگر بخواهد ضدیتش تشدید شود نیاز به کنشگری مستقیم ایران ندارد، زیرا ایده مقاومت به گونه ای انتشار پیدا کرده است که بدون هماهنگی مانیفستی پیشینی صورت می گیرد، خیلی از اهداف مقاومتی ایران در منطقه از طریق یمن، فلسطین لبنان و سوریه و جریان های دیگر تحقق پیدا می کند.
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: اسرائیل بی تمایل نیست که نسبت مقاومت فلسطین را به ترکیه پیوند بزند تا ایران. تلاش می کند تا اردوغان را به عنوان کسی که مقاومت فلسطین را رهبری می کند. ترکیه نزدیک دو دهه است که بزرگ ترین شریک تجاری اسرائیل است. ترکیه حکومت لائیک و سکولار دارد و به اسلام سیاسی معتقد نیست و نظام سیاسی در پشت این مسئله قرار ندارد. اما واقعیت گفتمان فلسطین این است که ویژگی های آن ویژگی های اصیل منطقه ای است که نقش ایران در این مقاومت پررنگ است.
رهدار در پاسخ به برخی شبهات چرا رسانه رسمی ایران تحولات فلسطین را بیش از تحولات گروه های شیعی و دیگر فرق شیعه در زمانی کنونی می پردازد،افزود: مقام معظم رهبری زمانی فرمود که مسئله فلسطین کلید رمز آلود فرج است. یعنی اگر مسئله فلسطین حل شود، احتمالا مسئله انتظار فرج یک شتاب ویژه پیدا می کند. کاتالیزوری مقاومت فلسطین برای مسئله فرج بیشتر از دیگر جریان هایی است که با مقوله فرج نسبت دارند.
وی گفت: مقاومت فلسطین به اصطلاح حیث هم افزایی با دیگر بازوهای منطقه پیدا کرده است. الان بیشتر از گذشته اقدامات فلسطینی ها در بازوهای منطقه بازتاب دارد. یکی از ویژگی های مقاومت فلسطین مسئله شبکه ای شدن مقاومت است، نوعی تقسیم کار بین بازوهای منطقه صورت گرفته است. ویژگی دیگر مقاومت، حامیان غیرمسلمان برای گفتمان مقاومت است. امروز حامیان غیرمسلمان حمایت های غیرهماهنگ شده دارند، در سازمان ملل از فلسطین حمایت می کند و یا نماینده حزب کارگر انگلیس موضع قاطع در حمایت از فلسطین می گیرد. این ویژگی ها عیار تمدنی فلسطین و مقاومت فلسطین را وزن داده است.
نظر شما