به گزارش خبرگزاری شبستان، مراسم اختتامیه دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی، ویژه تحقیقات علوم انسانی و اسلامی، صبح امروز یکشنبه ۲۷ تیرماه با پیام رئیس‌جمهور و معرفی و تقدیر از ۳۷ برگزیده داخلی و خارجی برگزار شد. در این مراسم که به دلیل شیوع کرونا به صورت مجازی و صرفا با حضور تعداد محدودی از برگزیدگان داخلی با رعایت دقیق پروتکل‌ها برگزار شد، صاحبان 19 اثر «برگزیده» یا «شایسته تقدیر» در بخش داخلی، هفت برگزیده در بخش بین الملل و همچنین ۱۱ شخصیت برگزیده در سایر بخش‌ها اعم از شخصیت پیشکسوت علوم انسانی و اسلامی، شخصیت پیشگام علوم انسانی و اسلامی، مترجم برتر، نظریه پرداز برجسته، انجمن علمی و نشریه علمی برگزیده با حضور مقامات علمی و کشوری معرفی و تقدیر شدند.
از بین چهار هزار و ۷۳۹ اثر دریافتی در بخش داخلی و بین‌المللی، پس از داوری اولیه ، ۲۶۸ اثر در بخش داخلی و ۴۱ اثر در بخش خارجی برای ارزیابی به مراحل چند گانه داوری ارسال شدند که از بین آثار داوری شده در گروه‌های علمی داخلی در نهایت، تعداد ۱۹ اثر در کمیته های علمی پانزده‌گانه و شورای علمی جشنواره به عنوان آثار برگزیده یا شایسته تقدیر بخش داخلی معرفی شدند. در بخش بین‌الملل نیز هفت اسلام شناس و ایران‌شناس برجسته خارجی معرفی و تقدیر شدند.
انتظار می رود علوم انسانی بیش از گذشته در حیات جوامع انسانی نقش هدایتگری ایفا کند
بنابراین گزارش؛ متن پیام حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی که توسط محمدرضا غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و دبیر جشنواره فارابی قرائت شد، به این شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند را سپاسگزاریم که در روزهای پایانی دولت تدبیر و امید، توفیق داد تا مراتب تشکر و قدردانی خود را از اندشیمندان، نخبگان و پژوهشگران عزیز حوزه مهم و سرنوشت‌ساز علوم انسانی و اسلامی ابراز نموده و شاهد برگزاری این رویداد مهم فرهنگی در کشور باشیم.
برگزاری جشنواره بین‌المللی فارابی، همواره فرصتی مغتنم برای بازشناسی علوم انسانی و اسلامی و معرفی استعدادهای برتر و پیشرفت‌های علمی کشور و در واقع، گشاینده راه برای حرکت و نیل علوم انسانی به اهداف عالی، متناسب با ارزشهای ایرانی ـ اسلامی بوده است.
امروز در جهانی به سر می‌بریم که انتظار می‌رود علوم انسانی بیش از گذشته در حیات جوامع انسانی نقشی جهتدهنده و هدایتگر داشته و پاسخ‌گوی معضلات پرشتاب و چالشهای نوظهور جهانی باشد.
جمهوری اسلامی ایران برغم همه محدودیت‌ها و تحریم‌ها، با اتکا به توان و نبوغ جوانان نخبه این مرز و بوم، به پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه علوم انسانی دست یافته است. البته کارکردها و جایگاه پژوهشی علوم انسانی، باید بصورت شایسته‌تری شناخته شوند.
دولت تدبیر و امید با اهمیت فراوان به علوم انسانی، همواره کوشید علوم انسانی و توسعه علم و دانش را مورد حمایت قرار داده و شرایط را برای فعالیتهای علمی و پژوهشی فراهم سازد. اکنون قدرت علمی کشور که با اهتمام جامعه دانشگاهی در زمینه‌های گوناگون حاصل شده است، عمده‌ترین مبنای اقتدار ملی جمهوری اسلامی ایران در مناسبات جهانی است.
کشور ما در مقطع کنونی نیز همچنان با فرصت‌ها و تهدیدهای جدید و جدّی روبروست و پرواضح است که در چنین شرایطی، مسئولیت خطیری برعهده اندیشمندان و دانشمندان حوزه علوم انسانی و اجتماعی قرار دارد و باید جامعه را در فهم درست موقعیت حاضر و مسایل پیشروی و نیز راه‌های گذر از مشکلات و معضلات بیش از پیش یاری کنند.
امروز آن‌‌چه که بیش از هر چیز از انگیزه و توان مدیریت کشور می‌کاهد، عدم اجماع بر سر برخی مسائل بنیادی کشور و هم افزایی در پیگیری مصالح و منافع ملی بویژه در مناسبات بین‌المللی است. با این نگاه، به رسمیت شناخته شدن مرجعیت دانشگاه در مسایل کلان کشور، یک نیاز ملی بوده و همگان را به پیروی از آن فرا می‌خوانیم و یقین داریم در چنین فضایی، گذر از برخی معضلات کشور تسهیل و بسیارکم هزینه خواهد شد.
در پایان لازم می‌دانم از همه دست‌اندرکاران برگزاری این جشنواره بزرگ فرهنگی تقدیر نمایم و از درگاه خداوند متعال برای آحاد ملت ایران بویژه جامعه دانشگاهی و اصحاب علم و دانش، تندرستی و بهروزی و پیمودن مسیر عزت و سرفرازی ایران اسلامی را مسألت دارم.
حسن روحانی
رئیس جمهوری اسلامی ایران»
روح علوم‌انسانی را در همه بخش‌های صنعت ببینیم
سورنا ستاری امروز یکشنبه در آیین اختتامیه دوازدهمین جشنواره بین المللی فارابی که به صورت مجازی توسط وزارت علوم در حال برگزاری است، افزود: در این هشت سال یک اتفاق بزرگ افتاد؛ چیزی که اسم آن را اکوسیستمِ نوآوری یا زیست بوم نوآوری در کشور می گذاریم و به مدل بسیار موفقی برای بحث های تجاری سازی در حوزه فناوری رسیده ایم. این زیست بوم از دانشگاه ها، مراکز نوآوری، مراکز رشد و پارک های علم و فناوری آغاز می شود. همچنین یک ساختار مالی و انواع صندوق های پژوهش و فناوری کنار این زیست بوم فعالیت می کند.
وی با بیان اینکه زمینه ای برای سرمایه گذاری زیاد بخش خصوصی در دانش فراهم شده است، گفت: برای حل مشکلات مردم به محصول نیاز داریم و محصول، حاصل سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش پژوهش است؛ بخشی که همیشه از آن غافل بودیم. تا بخش خصوصی در پژوهش سرمایه گذاری نکند، محصولی به مردم تحویل داده نمی شود.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری خاطرنشان کرد: تلاش زیست بوم بر این است که بخش خصوصی در پژوهش سرمایه گذاری کند که نتیجه آن راه اندازی بیش از هفت هزار شرکت دانش بنیان و خلاق است. همچنین شرکت های خلاقِ ویژه علوم انسانی شروع به کار کرده اند.
ستاری ادامه داد: روح علوم انسانی چیزی است که در همه بخش های صنعتی و جامعه باید به وضوح بیبنیم و فکر می کنیم مدل های موفقی را توسعه داده ایم.
وی تاکید کرد: گرچه در علوم انسانی دیر شروع کردیم و دلیل هم این بود که در حوزه های دیگر، ورود به تکنولوژی و به محصول رسیدن راحت تر بود. از سال گذشته خانه های خلاق در بافت های فرسوده و خانه های قدیمی راه اندازی شد. بیش از ۳۰ خانه خلاق در حال راه اندازی و بیش از ۱۶ خانه ایجاد شده است. در این خانه ها جوانان تحصیل کرده در حوزه علوم انسانی، ایده های خود را تجاری می کنند.
معاون رییس جمهوری با بیان اینکه بیش از هزار و ۵۰۰ شرکت خلاق داریم، تاکید کرد که این بخش با کمک استادان می تواند توسعه قابل توجهی پیدا کند.
ضرورت تقویت شبکه نخبگان علوم انسانی
بنابر گزارش خبرگزاری شبستان، منصور غلامی در دوازدهمین آیین اختتامیه جشنواره بین المللی فارابی، اظهار داشت: با توجه به اینکه جشنواره بین‌المللی فارابی را تصویری از وضعیت علوم انسانی و اسلامی در ایران می‌دانم، در سال‌های گذشته هنگام برگزاری نشست‌های اختتامیه، توصیه‌هایی داشته‌ام که خوشحالم عموم آنها در این مدت پیگیری شده است. با توجه به آنکه در آخرین روزهای فعالیت دولت تدبیر و امید هستیم، همکارانم در وزارت علوم را به دقت و برنامه‌ریزی در موارد زیر دعوت می‌کنم و امیدوارم دبیرخانه جشنواره نیز این نکات را با همکاری دانشگاه‌ها، موسسات پژوهشی و انجمن‌های علمی برای دوره‌های بعد مورد توجه قرار دهد.
وی در این باره گفت: به دلیل آنکه آینده کشور را تا حدود زیادی تحت تاثیر وضعیت فعلی موسسات آموزش عالی اعم از آموزشی و پژوهشی می‌دانم، نقش علوم انسانی را برای گذر خردمندانه از مرحله فعلی و رسیدن به آینده‌ای درخشان و قابل اتکا مهم و بنیادین می‌بینم. با این حال، بررسی روند دوره‌های اخیر جشنواره، از جمله نتایج برخی گروه‌های علمی همین دوره جشنواره، وجود مسائلی در کشور را به روشنی نشان می‌دهد. نمی‌توان انکار کرد امروزه وجود اختلالات و مشکلات در حوزه‌هایی چون آموزش مجازی، زبان فارسی، مسوولیت اجتماعی، رعایت اخلاق پژوهش و اشتغال فارغ‌التحصیلان موجب نگرانی عمیق شده است و می‌تواند به زودی بحران‌های بیشتر و جدی‌تری را هم پدید آورد که بی‌تردید آینده فرهنگی و اجتماعی کشور را با چالش‌هایی مواجه خواهد کرد.
به گفته وزیر علوم، نخستین گام برای کاهش مشکلات و رفع نگرانی، بی‌تردید، حفظ استقلال نهادهای علمی – چه حوزوی و چه دانشگاهی – و رعایت آن در هر ۲ عرصه نظر و عمل است. در واقع، چنانکه بارها در طول تاریخ تجربه شده است؛ هرگونه اظهارنظر یا فعالیت توسط هر نهاد یا فردی که شائبه محدودیت علمی را در برداشته باشد و یا مداخله در حیات فکری محققان این مرز و بوم تلقی شود، دلگیری و خاموشی متفکران کشور را به دنبال دارد و به نوعی بازی با سرنوشت کشور محسوب می‌شود.
غلامی تصریح کرد: اینگونه مداخلات است که پدیده‌های ناپسندی مانند حاشیه‌نشینی نخبگان یا مهاجرت آنان را پدید می‌آورد و سخنان کلیشه‌ای و رفتارهای نمایشی نیز آن را درمان نخواهد کرد. وی خاطرنشان کرد: تقویت شبکه نخبگان علوم انسانی برای گسترش تعاملات علمی داخلی و ارتباط علمی با خارج از کشور ضروری است و این مسأله با موضوع استقلال علمی نهاد دانشگاه پیوند نزدیکی دارد؛ دانشگاه است که باید بنابه وظایف و ماموریت‌های خود درباره چگونگی و میزان ارتباطاتش تصمیم بگیرد.
وزیر علوم افزود: چنین فضایی، نه تنها فعالیت علمی و پژوهشی جدی و کیفی در موسسات آموزشی و پژوهشی را ممکن می‌کند، بلکه به پیوند خوردن پژوهش‌های حوزه علوم انسانی و مسایل و دغدغه‌های واقعی در جامعه می‌انجامد و به تقویت گفت و گو و احساس اثربخشی در زمینه سیاست گذاری و برنامه‌ریزی ملی کمک می‌کند.
غلامی با بیان اینکه علوم انسانی در آموزش عالی کشور جایگاه والایی دارد و باید داشته باشد، ادامه داد: مهم ترین سرمایه معنوی، فرهنگی و اعتقادی ما در این حوزه جای می‌گیرد. وی ادامه داد: در همین چارچوب بود که برگزاری رویداد مهمی با نام جشنواره بین‌المللی فارابی که نشانه‌ای از شادابی و بالندگی علوم انسانی و اجتماعی کشور بود، در طول دوره فعالیت دولت یازدهم و دوازدهم، همواره جایگاه اساسی داشت.
وزیر علوم افزود: از نهادها و کسانی که در این سال‌ها به برگزاری و ارتقای جشنواره کمک کردند؛ به خصوص بنیاد ملی نخبگان، دفتر منطقه‌ای آیسسکو، کمیسیون ملی یونسکو و موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی که از ابتدا دبیرخانه دائمی جشنواره بین المللی فارابی بوده است و جملگی یاریگر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده‌اند، صمیمانه سپاسگزاری می کنم.
غلامی تصریح کرد: باعث افتخار است طبق گزارش‌هایی که از روند برگزاری دوازدهمین دوره جشنواره ارایه شد، همچون گذشته، تعداد زیادی از استادان و پژوهشگران برجسته کشور، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و انجمن‌های علمی معتبر در بخش‌های مختلف علمی و اجرایی همکاری نزدیک داشته‌اند و باعث ارتقای کیفیت فعالیت‌ها شده‌اند.
وی ادامه داد: در حالی که پیامدهای شیوع ویروس کرونا موجب کاهش روند عادی برخی فعالیت‌ها در کشور طی ۲ سال گذشته شده است.
وزیر علوم تاکید کرد: رویدادهای معتبری مانند جشنواره بین‌المللی فارابی علاوه بر شناسایی و تقدیر از پژوهشگران برتر، در پی ارایه تصویری واقعی از تولیدات علمی کشور و زمینه‌سازی برای رشد کیفی آنها هستند و روشن است برآمدن ثمرات و نتایج چنین رویدادهایی نیازمند زمان، هزینه و از همه مهم تر حمایت است. حمایت واقعی از این رویدادها و برگزیدگانش موجب می‌شود زمینه برای تحقق آرزوهای بزرگ مردم تسهیل شود.
بنابر گزارش شبستان، غلامعلی حداد عادل نیز در این مراسم با بیان اینکه تلقی عموم از وظایف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این است که این وزارتخانه عمدتا به دلیل نام آن به علوم تجربی و فناوری و مهندسی توجه دارد و علوم انسانی در حاشیه قرار دارد گفت: اما تدوام برگزاری جشنواره فارابی نشان از توجه وزارتخانه به علوم انسانی دارد. همچنین تحول در علوم انسانی در دستور کار شورای انقلاب فرهنگی و شورای تحول علوم انسانی قرار دارد.
او با اشاره به درک نسبت میان علوم انسانی و تجربی و پایه است افزود: همه علوم محصول فکر انسان هستند و تا انسان شناخته نشود، علم هم شناخته نمی‌شود و تا انسان شناخته نشود، کاربرد علم هم به درستی شناخته می‌شود. علوم و فناوری در دست انسان به منزله ابزار هستند و استفاده از ابزار را خود ابزار تعیین نمی‌کند و علوم انسانی باید استفاده از ابزار تعیین کند. به همین دلیل علوم انسانی برای علوم تجربی و پایه به منزله چراغ راه است. علوم فناوری و تجربه به انسان حرکت می‌بخشد اما علوم انسانی و دینی جهت راه را مشخص می‌کند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با اشاره به تنوع رشته‌ها در جشنواره فارابی اظهار کرد: در این جشنواره رشته‌های مختلف علوم انسانی حضور دارد. همچنین توجه به انواع فعالیت‌ها اعم از پژوهش، تالیف کتاب، تاسیس انجمن‌های علمی و انتشار مجلات از ویژگی‌های ممتاز این جشنواره است. این جشنواره با اعطای جایزه به محقان اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی این نکته را یادآوری می‌کند که توجه به تاریخ و تمدن ایران خاص ایرانی‌ها نیست و نظر پژوهشگران را در سطح جهانی جلب می‌کند. از سوی دیگر توجه به پیشکسوتان علوم انسانی و درگذشتگان این حوزه از دیگر نکات متمایز این جشنواره است.
او در پایان پیشنهاد داد که اگر ممکن است کتابخانه ویژه جشنواره فارابی از آثار همه کسانی که طی دوازده دوره جشنواره فارابی برگزیده و شایسته تقدیر شدند تاسیس شده تا یاریگر پژوهشگران بوده و کارنامه این جشنواره در دسترس باشد.
حداد عادل تاکید کرد: این کتابخانه می‌تواند در جایی تاسیس شود که امکان دسترسی محققان جوان به آن آسان باشد.
تقدیر از ۳۷ برگزیده داخلی و خارجی در دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی
در مراسم تقدیر از برگزیدگان دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی از مرحوم دکتر سید اسعد شیخ‌الاسلامی، مرحوم دکتر داود فیرحی و مرحوم دکتر عزت‌الله نگهبان به عنوان شخصیت‌های پیشگام علوم انسانی و اسلامی، دکتر ژاله آموزگار، آیت‌الله سیدمحسن خرازی، دکتر سیدمحمد رضوی و دکتر ضیاء موحد به عنوان شخصیت‌های پیشکسوت علوم انسانی و اسلامی، دکتر محمدرضا ریخته‌گران به عنوان نظریه‌پرداز برجسته و دکتر منوچهر صانعی دره‌بیدی به عنوان مترجم برتر تقدیر شد.
در بخش نهادهای پژوهشی( انجمن علمی و نشریه علمی) برتر هم انجمن علمی مطالعات برنامه درسی ایران و نشریه International Journal of Information Science and Management (IJISM) مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری به عنوان برگزیدگان این دوره از جشنواره فارابی، معرفی و تقدیر شدند.
همچنین در بخش بین‌الملل دوازدهمین دوره جشنواره فارابی، «آدریانو والریو ر‌سی» از ایتالیا، «پییر لوکوک» از بلژیک، «عارف نوشاهی» از پاکستان و «عنایت الله شهرانی» از افغانستان به دلیل جمع آثار در حوزه ایران‌شناسی، «الکسی خیسمتولین» از روسیه به دلیل جمیع آثار در حوزه اسلام‌شناسی و «میرزا ملا احمد» از تاجیکستان و «بیرگیت هافمن» از آلمان به دلیل جمیع آثار در حوزه اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی به عنوان برگزیدگان جشنواره تقدیر شدند.
در بخش داخلی جشنواره فارابی امسال در سطح بزرگسال در گروه تاریخ، جغرافیا و باستان‌شناسی، علی اکبر مسگر با اثر «شکل‌گیری، اندیشه، ساخت و کارکرد شهریاری ساسانی در سده سوم میلادی» به عنوان «برگزیده دوم» معرفی و تجلیل شد و در سایر گروه‌ها در سطح بزرگسال هیچ اثری به عنوان برگزیده اول تا سوم معرفی نشد.
البته در برخی گروه‌ها، محققانی به عنوان «شایسته تقدیر» معرفی شدند که در گروه حقوق، فردین مرادخانی با اثر «مقدمات مشروطه خواهی(آشنایی ایرانیان با مفاهیم حقوقی در عصر قاجار)»، در گروه زبان، ادبیات و زبان‌شناسی، محمد راسخ مهند با اثر «نحو زبان فارسی- نگاهی نقشی رده شناختی»، در گروه علوم قرآنی، تفسیر و حدیث، مهدی حبیب اللهی با اثر «کاربردشناسی جمله‌های مشابه در قرآن کریم»، در گروه فلسفه، منطق و کلام، دکتر محمود هدایت‌افزا با اثر «معناداری صفات ذاتی خداوند در پرتو ترادف مفهومی (با تأکید بر آراء ابن سینا و شیخ احمد احسائی)» و در گروه اخلاق، ادیان و عرفان، دکتر فاطمه توفیقی با اثر Paul's Letters and the Construction of the European Self بود.
همچنین در سطح بزرگسال در گروه علوم اجتماعی و علوم ارتباطات، یاسر باقری با اثری با عنوان «میدان سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران؛ تحلیل مناسبات قدرت در فرآیند سیاست‌گذاری اجتماعی ایران (1394-1376)»، در گروه علوم اقتصادی، مدیریت و علوم مالی، محمدامیر ریزوندی با «بررسی تقدم نهادها در گذار به اقتصاد دانش‌بنیان در ایران»، در گروه علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای، احمد مهربان دافساری با «تحلیل پدیده افراط‌گرایی مذهبی در خاورمیانه با تاکید بر مفهوم نوعصبیت (مطالعه موردی: گروه سلفی- تکفیری داعش)» در گروه فناوری اطلاعات، اطلاع‌رسانی و کتابداری، زهرا ناصری با «طراحی و تبیین مدل اثربخشی بازاریابی محتوایی در صنعت نشر ایران» و در گروه مطالعات هنر و زیبایی شناسی، محمد فدایی با «پژوهشی در سیر تاریخی و تطور مفهوم اصول در سنت خوشنویسی و متون فارسی مربوط به آن» به عنوان شایسته تقدیر معرفی و تقدیر شدند.
در سطح جوان بخش داخلی دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی نیز در گروه علوم اجتماعی و علوم ارتباطات، شیوا علینقیان با اثری با عنوان «مادری: تلاقی جنسیت و دیگر نظام‌های اجتماعی: خودمردم نگاری برساخت اجتماعی مادری در شهر تهران» به عنوان برگزیده اول، در گروه فلسفه، منطق و کلام، سیدمسعود حسینی توشمانلویی با اثری با عنوان «حقیقت نزد افلاطون از منظر هایدگر و گادامر» و در گروه مطالعات هنر و زیبایی شناسی، حسین نخعی با اثر «مسجد جامع ورامین، بازشناسی روند شکل گیری و سیر تحول » به عنوان برگزیدگان دوم و در گروه علوم قرآنی، تفسیر و حدیث، حامد دهقانی فیروزآبادی با «رویکرد منبع‌گرایانه به روایات اهل بیت(ع) در معناشناسی قرآن (مبانی، رهیافت‌ها و نمونه‌ها)» به عنوان برگزیده سوم معرفی شدند.
در سطح جوان جشنواره امسال در چهار گروه هم محققانی موفق به کسب عنوان «شایسته تقدیر» شدند که در گروه حقوق، سیدشهاب‌الدین موسوی‌زاده مرکیه با «زمینه فرهنگی قانون‌گرایی با تأکید بر مورد ایران»، در گروه زبان، ادبیات و زبان‌شناسی، سعید مهدوی‌فر با اثر «فرهنگنامه تحلیلی پشتوانه فرهنگی دیوان خاقانی»، در گروه اخلاق، ادیان و عرفان، دکتر سمیه خادمی با «تحلیل ماهیت واردات قلبی از دیدگاه روزبهان بقلی و ابن عربی» و در گروه علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای، علی نظیف‌پور با «استثناگرائی و سیاست خارجی ایران» بودند.
در گروه‌های «علوم تربیتی، روان‌شناسی و علوم ورزشی»، «فقه و اصول» و «مطالعات انقلاب اسلامی و امام خمینی (ره)» دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی هم در سطح بزرگسال و جوان، هیچ اثری برگزیده یا شایسته تقدیر شناخته نشد.
نظر شما