خبرگزاری شبستان- البرز: داود اسدی، محقق و پژوهشگر البرزی در یادداشتی آورده است: نام « ساوجبلاغ» با دیرینه ای کهن و تاریخی پر تمدن بر تارک منطقه جغرافیایی ری تا قزوین می درخشد؛ سرزمینی خوش آب و هوا و دارای روستاهای کهن و پر از تاریخ و تمدن که هر بار با کاوش در بخشی از تاریخ روستاهای این منطقه زیبای طبیعی و جغرافیایی می توان به ژرفای تاریخی آن نیز پی برد.
ساوجبلاغ و تاریخ آن با دوران «صفویه » گره خورده است؛ آثار تاریخی صفوی در این شهرستان نیز گواه این مدعاست. آثار تاریخی چون *امامزادگان سید علاءالدین و شرف‌الدین و پل بانو صحرا و همچنین پل برغان ؛ تپه سرقین و مسجد برغان و حمام روستای فشندک و مهمترین آن کاروانسرای تاریخی ینگه امام* از جمله آثاری است که از این دوره به یادگار مانده است .
این منطقه ممتاز جغرافیایی همیشه مورد توجه پادشاهان در ادوار مختلف تاریخی بوده است. در سده دهم هجری با قدرت گرفتن پادشاهان صفویه؛ حاکمی با نام *ابدال بیک* یا بیگ دده زعامت حکومت ساوجبلاغ را بر عهده گرفت.
بیگ دده از جمله کسانی بود که در استقرار حکومت صفوی تلاش فراوانی کرد؛ او که از صوفیان هفتگانه و از یاران نزدیک سلطان حیدر و سلطان علی صفوی تلاش فراوانی برای استقرار حاکمیت دولت صفوی در سرزمین ایران انجام داد.
به طوری که فرماندهی جناح چپ در جنگ سلطان علی پسر سلطان حیدر و برادر شاه اسماعیل صفوی باسلطان فرخ شیروان شاه و بایسنقر میرزا برعهده داشت و جانانه جنگید تا اینکه سلطان علی در یکی از جنگ ها کشته شدند و در زمان حیاتش برادرش شاه اسماعیل را به عنوان جانشین خود تعیین و شاه اسماعیل را به بیگ دده و دیگر فرماندهان لشکر خود سپرد و ابدال بیگ در جنگ های پرشماری در کنار شاه اسماعیل دلیرانه جنگید.
بیگ دده یا همان ابدال بیگ نهایتاً در سال ۹۱۴ هجری قمری عنوان حاکم ری؛ ساوجبلاغ و قزوین که در آن روزها به دلیل نزدیکی به قزوین به عنوان پایتخت اول صفویه از مناطق مهم سیاسی و جغرافیایی سرزمین ایران محسوب می شد؛ منصوب شد.
پادشاهان و سلاطین صوفیه توجه خاصی به منطقه ساوجبلاغ داشتند و شاید *۱۲۰ اثر تاریخی* مانند بناهای مساجد و پل و کاروانسراها و بقعه های معروف امامزادگان در این منطقه از دلایل این توجه سلاطین عهد صفوی باشد.
ابدال بیگ بعداً به عنوان حاکم مرو عهده دار امور دولت شد و به خاطر شکست در یکی از جنگ ها ابدال بیگ از سوی شاه اسماعیل در سال ۹۱۵ هجری عزل می‌شود.
دکتر علی اکبر ولایتی در کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران به برش هایی از این رویداد تاریخی می‌پردازد و می نویسند؛ ابدال بیگ که در جنگ با ازبکان نتوانسته بود مقاومت کند و از مهلکه گریخته بود و از ترس شکست فرار و به اردوی شاه اسماعیل رسیده بود؛ شاه از این حرکت او خشمگین شد و برای عبرت دیگران فرمان داد او را لباس زنانه بپوشانند و بر خری سوار نمایند و گرداگرد لشکر بگردانند؛ اما چندی بعد از تقصیر او گذشت و به پاس خدمات گذشته او، دستور داد که به اردبیل بازگردد و در آنجا مانند افراد معمولی زندگی کند.
مورخین می نویسند بعد از بیگ دده یا ابدال بیگ ؛ *زینل خان بیگدلی شاملو* از سرداران شاه عباس یکم و از حامیان اصلی استقرار حکومت شاه صفی نیز به عنوان حاکم ساوجبلاغ منصوب می شود.
*دکتر حسین عسکری* البرز پژوه و محقق البرزی در وبلاگ خود به آدرس
Www.128askari.parsiblog.com
در خصوص تاریخ و تمدن ساوجبلاغ مطالب زیادی نگاشته است که شما را به خواندن آن مطالب دعوت می کنم.
اول مرداد ۱۴۰۰
نظر شما