به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، زیارت جامعه کبیر و زیارت غدیریه دو مجموعه یادگار گرانقدر و میراث فرهنگ شیعی است که باید به آن توجه شود و در دروس معارفی مطرح و تبیین شود.امام هادی(ع) با این دو مجموعه حقیقت مباحث امامت و ولایت را نه تنها برای شیعه بلکه برای جهانیان بیان کرد که امروز شرح های بسیاری برای آنها توسط محققان و علمای برجسته نوشته شده است.محال است که فردی این دو زیارت را خوانده باشد و سوال ندانسته ای برایش باقی بماند ضمن اینکه این امام همام ناب ترین معرفت شناسی را برای عوام و علما به ارمغان آورده است. لذا در این خصوص با حجت الاسلام «جواد ابوالقاسمی» کارشناس شبکه جهانی ولایت و کارشناس مذهبی گفت و گویی انجام دادیم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می شود.
زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیریه از جمله آثار گرانسنگ امام هادی (ع) هستند. در خصوص این دو زیارت نامه توضیح بفرمایید؟
هم زیارت جامعه کبیره و هم زیارت غدیریه هر دو علاوه بر اینکه دارای سند معتبر هستند از مضامین والایی هم برخوردار می باشن، زیارت جامع کبیره در منابع روایی با سند متصل از امام هادی (ع) بیان شده است و با بررسی انجام شده از جهت سند و محتوا، همچنین توجه زیاد علمای شیعه به متن آن، باید گفته شود زیارت جامعه کبیره از منظر حدیث شناسی دارای سند و متن معتبر است. همچنین مرحوم شیخ صدوق هم این زیارت را معتبر عنوان کردند.
راوی خدمت امام هادی (ع) می رسند و می گویند زیارتی به من یاد بدهید که وقتی به زیارت شما می آیم شما را با معرفت زیارت کنم، در واقع بیانگر معرفت من نسبت به جایگاه والای شما باشد. حضرت زیارت جامعه کبیره را به ایشان آموختند. همچنین حاج علی بغدادی در مفاتیح الجنان نقل می کند که امام زمان (ع) تاکید وافری بر خواندن زیارت جامعه کبیره، زیارت عاشورا و نافله داشتند، بنابراین زیارت جامعه کبیره به قدری از جایگاه والایی برخوردار است که امام زمان (عج) تاکید خاصی بر خواندن آن داشتند. سند این زیارت از بزرگانی چون نایب دوم و سوم امام زمان (عج) حسن بن نوح نوبختی و عثمان بن سعید عمری از امام حسن عسکری (ع) از امام هادی (ع) روایت کرده اند.
زیارت غدیریه امام هادی (ع) کامل ترین سند امام شناسی است. بخشی از این زیارت اختصاص به آیاتی (مباهله, اولی الامر و ولایت) از شان نزول در خصوص انتخاب امیرالمومنین (ع) به عنوان امام و جانشین پیامبر است و در بخش دیگر به بیان فضایل و مناقب حضرت علی (ع) پرداخته می شود. نکته مهم اینکه تمامی راویان این سند از بزرگان علمای شیعه می باشند. زیارت غدیریه همانند سایر زیارت های موجود نیست که گفته می شود به قصد رجا خوانده می شود بلکه این زیارت سند معتبر دارد. علما هم تاکید وافری بر خواندن آن دارند به ویژه اینکه بهتر است شیعیان این زیارت را در روز عید غدیر خم با تومنینه و همراه با ترجمه بخوانند، اگر هم خواندن عربی این زیارت برای افراد مقدور نیست می توانند فقط به ترجمه آن اکتفا کنند. در واقع زیارت غدیریه یک دوره کامل امام شناسی خصوصا زندگی حضرت علی (ع) از زمان حضور پیامبر اکرم (ص) تا شهادت حضرت می باشد و همچنین به تمام اتفاقات و جریان های صدر اسلام هم در آن اشاره شده است.
مضمون زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیریه چیست؟
مضمون این زیارت بیان جایگاه امام به صورت کلی است. «خلقکم الله انوار فجعلکم بعرش محدقین حتی من علینا بکم»، (خداوند شما را به صورت نورهایی آفرید و گرداگرد عرش خود قرارتان داد تا اینکه به واسطه شما بر ما نعمت بزرگی عطا فرماید، پس شما را در خانه هایی قرار داد که خداوند رخصت داده است که بزرگ داشته شوند و نام وی در آنها یاد شود. این عبارت اشاره به عظمت ذاتی اهل بیت (ع) دارد. در این بخش از زیارت جامعه زائر با معرفت به خاندان رسالت خطاب می کند و می گوید: خداوند شما را به صورت انواری آفرید و محیط بر عرش خود قرار داد تا آنکه به وسیله شما بر ما منت نهاد و شما را در خانه هایی نهاد که اراده فرموده است که برافراشته شود و نام او در آنها یاد گردد، سپس می گوید ما چه جایگاهی نسبت به این نور داریم و چگونه باید در برابر این نور خضوع، تعامل و برخورد داشته باشیم.
مضمون زیارت غدیریه هم بیانگر حوادث و ماجراهای تاریخی دوران پیامبر اکرم (ص) و بیان ویژگی ها و صفات امیرالمومنین (ع) است. این زیارت مشتمل بر استدلال هایی از قرآن کریم و روایات پیامبر اکرم (ص) و مسلمات تاریخی صدر اسلام می باشد. در واقع زیارت غدیریه مهمترین شاخصه هایی را که دلالت بر خلافت حضرت علی (ع) بعد از پیامبر اکرم (ص) دارد و همچنین مظلومیت حضرت در گرفتن حق خلافت از ایشان را بیان می کند.
امام هادی (ع) در زمینه تربیت شاگرد در حوزه های علمی و فقهی چه اقداماتی انجام دادند؟
بعد از دوران امام رضا (ع)، یعنی در دوران امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) بیشترین ائمه (ع) در حصر به سر می بردند. امام رضا (ع) را به بهانه اینکه ولی عصر هستند به حصر بردند و از مردم جدا کردند. امام جواد (ع) را به بهانه اینکه داماد خلیفه مامون می باشد، محصور کرده و وی را نیز از مردم دور نگه داشتند. در واقع در زمان امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) اساسا ائمه محصور بودند لذا به این دو امام بزرگوار عسگریین (کسانی که در پادگان زندانی بودند، گفته می شود) به همین دلیل فعالیت های علمی امام هادی (ع) بسیار محدود بود، چون به مردم دسترسی نداشتند لذا مهمترین کاری که حضرت در زمان امام جواد (ع) و امام حسن عسکری (ع) انجام دادند، این بود که مسئله نیابت را مطرح کردند، یعنی باب نیابت را باز کردند و مردم توانستند از طرق جدیدی با امام ارتباط برقرار کنند، شیوه ای که در گذشته کمتر دیده می شد، در واقع این امر مقدمه ای برای غیبت صغری امام زمان (عج) فراهم کرد لذا اگر مقدمه چینی امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) نبود، مردم در زمان غیبت صغری با مشکلات زیادی روبرو می شدند.
نظر شما