روحانیون ما از مداحان فاصله گرفته اند

خبرگزاری شبستان- مشهد- مرضیه وحدت؛ علی خوش چهره در سال 1330 هجری شمسی در مشهد به دنیا آمد ، او از کودکی با قرآن مانوس شد و در جوانی در کنار شغل پارچه فروشی، از قرآن در زندگی بهره گرفت و صدای خوش خود را در راه منقبت خوانی و مرثیه سرایی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام تقویت کرد تا این که نامش در زمره مجمع الذاکرین عشق ثبت شد. خبرگزاری شبستان «علی خوش چهره» با این مداح اهل بیت عصمت و طهارت (ع) گفتگویی داشته که در ادامه می خوانید:

مداحی را از کجا شروع کردید و چه شد که مداحل شدی، آیا در خانواده شما فرد مداحی وجود داشت؟

من از همان کودکی با صدای دلنشین قرآن که توسط پدرم خوانده می شد، مانوس و علاقه مند به خواندن قرآن شدم، به گونه ای که به همراه پدرم در مراسمات قرآنی شرکت می کردم . وارد دبستان که شدم به واسطه صدای خوشی که داشتم در گروه سرود و در جلسات از جمله مراسم صبحگاهی قران تلاوت می کردم و هنگام نماز نیز مکبر بودم. این ها ادامه داشت تا وقتی که وارد حوزه علمیه شدم بعد از یک سال به واسطه صدای خوبی که داشتم مداحی را ادامه دادم و به پیشنهاد پدرم مغازه پارچه فروشی باز کردم. 14 سالگی مداح قابل قبولی بودم و در واقع من مداح  کاسب هستم و از مداحی کسب درآمد ندارم و افتخاری مداحی می کنم.

از 40 سال قبل و در سال 63 آموزشگاه مداحی با نام «عاشقان ثارالله» را برای تربیت نوجوانانی که علاقه مند به مداحی هستند و صدای خوبی دارند را تاسیس کردم و باید بگویم شاگردان زیادی را تربیت کرده ام البته هدف اصلی من در تربیت نوجوانان برای مداحی، صرف مداح شدن حرفه ای نبوده است بلکه من معتقدم مداح ما اول باید کاسب خوبی باشد، اهل نماز و طاعت باشد و به پدر و مادر خود احترام بگذرارد و اخلاق امام حسینی (ع) داشته باشد، با خانواده خود مهربان باشد و تمام وقت خود را صرف جلسات نکند بلکه به خانواده خود نیز رسیدگی نماید و به گونه ای برنامه خود را تنظیم کند که هم به خانواده و هم به مراسم اهل بیت (ع) برسد و  اجازه دهد مداحی که از این طریق ارزاق می کند نیز  جلساتی را مداحی کند.

مداحان کاسب تنها ساعاتی از روز آن هم سمت بعد از ظهر می توانند مداحی کنند لذا شهر نیازمند مداحانی است که مداحی به عنوان شغل آنها محسوب می شود و از این طریق امرار معاش می کنند،  در واقع جامعه نیاز به این گونه مداحان نیز دارد چون فردی که کاسب باشد نمی تواند هر زمان که نیاز باشد برای جلسه ای مداحی کند .

توصیه شما به مداحان چیست؟

من به هر دو گروه توصیه میکنم که برای امام حسین (ع) روضه بخوانند و در جلساتی که برای مداحی می روند ابتدا نیاز آن جلسات را بررسی کنند و زمان را در مداحی در نظر گیرند و اگر جلسه ای نیاز به مداحی طولانی دارد، مداحی طولانی داشته باشند و بالعکس. ابتدا احکام شرعی را بیان کنند، مداحی که کاسب یا کارمند اداره است و یا تولیدی دارد تا جایی مداحی کند که به کسب خود صدمه نزند و حقی از بین المال بر گردنش نماند.

پاکتی که از صاحب مجلس امام حسین (ع) می گیرند را باز نکنند . در گذشته مداحان پاکت های پولی که از مردم برای مداحی خود می گرفتند، باز نمی کردند و یک جا بعد از یک ماه بدون اینکه بدانند چه کسی چه مقدار داده است ، باز  و خرج می کردند، این اقدام باعث می شود از بلاهای دنیای در امان بمانند و قطعا امام حسین (ع) این افراد را در روز قیامت که نامه اعمالشان را به آنها می دهند مورد شفاعت قرار خواهند داد.

به نظر شما رسالت یک مداح چیست و چه وظیفه ای را بر عهده دارد؟

گاهی می گویند فلان مداح آواز می خواند، فلان مداح ترانه و فلان مداح پاپ می خواند و یا می گویند مداح اهل بیت است. مداح اهل بیت هر جا هر شعر و هر مطلبی که امام حسین (ع) راضی هستند می خواند  و در هر مناسبت متناسب با آن مناسبت مداحی می کند. یک مداح حسینی مسائل شرعی اولیه را می داند ، به آیات قران نیز مسلط است و دعاهای ماثوره را می داند و در مورد شهادت و ولادت ائمه اطلاعات دارد، در واقع مداحان ما باید نسبت به همه اینها مسلط باشد.

در گذشته مداحان قبل از اینکه روحانی بر منبر برود، احکام شرعی می گفتند و در ادامه دعا میخواندند ، مداحان در گذشته مداحی را با نصیحت و پند شروع می کردند و بعد به مناسبت آن مجلس (شهادت و ولادت) شعر می خواندند تا منبری بیاید اما الان بعد از اینکه روحانی بر منبر میرود چند مداح مداحی می کنند و اکثر مجالس ابتدا با زیارت عاشورا شروع می شود. به اعتقاد بنده مداحی مستحب است اما فراگیری احکام مهمتر از مداحی است. مداح باید مطالعه داشته باشد، اطلاعات عمومی خود را بالا ببرد و و اطلاعات او باید بروز باشد.

مداحان با چه آسیب هایی مواجه هستند و چه آفاتی مداح را تهدید کند؟

زمان، مکان، موقعیت اجتماعی و شرایط موجود ما با شرایط در گذشته متفاوت شده است ، در گذشته هیچ گونه فست فودی در جامعه وجود نداشت ، الان رستوران ها نیز صبحانه دارند. این نشان دهنده تغییرات در جامعه ما است بر این اساس نیز مداحی متفاوت شده است،  نوع  مداحی و سبک و سیاق مداحی نیز فست فودی شده است ، متاسفانه برخی مداحان بر اساس سلیقه مستمع مداحی می کنند در حالی که باید ببینند چه چیزی امام حسین (ع) می خواهند و حضرت را راضی می کند.

تاثیر پذیری در جامعه ما مانند پوشش در خانم ها و آقایان زیاد بوده است ، همه چیز در قرآن از جمله نوع اخلاق، رفتار، کردار، حجاب ، نماز و ..  آمده است ، ولی در قران تعداد رکعات نماز را نیاورده است و این را اولیای خدا فرمودند و مراجع تقلید نیز بر اساس  قران و عترت حکم ثانویه برای ما مشخص می کنند. مداح ما باید بداند، که مداح یعنی فردی که برای اهل بیت (ع) می خواند لذا باید در بسیاری از موارد از جمله نحوه خواندن شعر خود، پوشش و ... به گونه ای باشد که ائمه از او راضی باشند .

چگونه باید از شیوع انحرافات و تحریفها در این عرصه پیشگیری نمود؟

اینجا دو بخش می شود یک بخشی اجتماع ریش سفید ، پیشکسوت ، روحانی و منبری که با مداحان ما با رفاقت برخورد کنند، روحانیون ما از مداحان فاصله گرفته اند یعنی تعبدی برخورد کردند. اگر مداحی  رو به انحراف می رود باید با او از در مهربانی وارد شوند و با مهربانی به مداح بفهمانند که این مداحی او به جامعه آسیب می زند ، متاسفانه کمتر عالمان ما با مداحان برخورد کرامتی داشته اند و فقط از این مداحان بد گفته اند در حالی که باید با این مداحان رفیق شوند. مداح ما صدا داشته است اما استاد نداشته است و رفیق بد نیز داشته است و موجب شده در مداحی به انحراف کشیده شود لذا ما باید اینها را با مهربانی هدایت کنیم.

بخش دوم در جلوگیری از انحرافات در مداحی به دولت بر می گردد. در مصر تمام قاریان قرآن در پوشش نظام قرار دارند،راننده و دکتر دارند اما مداح ما اگر بیمار شود بیمه نیست و با مشکلات مالی زیادی مواجه است . اگر دلسوزان نظام دغدغده دینی و شرعی دارند باید این جاهای خالی را پر کنند و اگر به مداح یا قاری قرآن در زمبنه های مالی کمک کنند این آفات برطرف خواهد شد.

به نظر شما مداحان باید از کار مداحی اهل بیت علیه السلام ارتزاق کنند یا نه؟

وقتی کسی به چیزی نیاز داشته باشد به آن سمت میرود ما باید متولی داشته باشیم، سازمان تبلیغات، بسیج، ارشاد، آستان قدس به وجود مداح منبری، سخنران، مسئله گو ، شاعر و قاری قران نیاز دارند. مداح خوب قیمت آن بالاست ، مداح خوب باید ماشین داشته باشد و همه شرایط را باید برای او در نظر بگیریم. ماباید بدانیم اگر مداحی گران می گیرد علت چیست؟ اگر تاثیر جامعه ، گرانی و تورم است آن را اصلاح کنیم . فرد مداحی که خانواده و فرزند دارد باید بتواند هزینه معاش خانواده خود را تامین کند.  

خاطره ای که از مداحی دارید را برای خوانندگان بفرمایید؟

من سالهای زیادی است که مدیر کاروان حج و زیارت هستم در یکی از سالها که به حج مشرف شدم ، خانه خدا را مقاوم ساز می کردند و همان روز می خواستند بازگشایی کنند، طی مدت تعمیرات درب خانه خدا باز بود لذا از دل خود گذراندم که اگر طی این چند سال حج من قبول شده است بتوانم وارد خانه خدا شوم چون هیچ کس اجازه ورود به خانه خدا ندارد. در همان حین به یکی از شرطه ها گفتم می خواهم وارد خانه شوم، او به رئیس خود گفت و ناباورانه قبول کرد. من وارد خانه خدا شدم و هیچ گاه این خاطره خوش را فراموش نخواهم کرد.

اگر شما  برای کاری که انجام می دهید اعتقاد و اعتماد به هنرتان داشته باشید صدردصد موفق خواهید بود اما اگر اعتقاد واعتماد ضعیف شد و اخلاص نبود کار شما هیچ فایده ای ندارد . مداحان قدیم خالص بودند و به هر چه می گفتند اعتقاد داشتند مداحان باید اول برای رضای خدا مداحی کنند.

دلچسب ترین مداحی شما چه بوده است؟  

دعای کمیل و دعای ندبه من همیشه برایم دلچسب بوده است. من از سال 68 تا 82 دعای ندبه را تک نفره در حرم مطهر رضوی می خواندم و دعای ندبه  من نیز از سال 42 تا الان ترک نشده است.