برگزاری شبستان - رشت، همه ساله بعد از ارائه آخرین آمار بیمه‌گذاران و بعد از آنکه چندین و چند نوبت مهلت آن تمدید می‌شود ما به جایگاه کم‌رمق صنعت بیمه در کشاورزی گیلان بیشتر از هر زمان پی می‌بریم از طرفی در آن سو ما کشاورزان گیلانی را داریم که در تنوع بی‌دلیل بیمه‌ها و مبالغ گزاف بیمه‌گذاری سرگردانند و با وجود تحمل خسارات فراوان به علل مختلفی مانند بدعهدی بیمه‌ها یا مشکلات اقتصادی همچنان به بیمه روی نمی‌آورند.
استان گیلان دارای 70 محصول استراتژیک که شاخص‌ترین آن برنج و چاث است، می‌باشد از سویی در تولید 20 محصول نیز حائز رتبه‌های برتر کشوری است؛ همچنین 28 درصد از جمعیت شاغل استان در بخش کشاورزی فعالیت دارند و بیش از 45 درصد اقتصاد گیلان به‌طور مستقیم و غیرمستقیم وابسته به بخش کشاورزی است.
از جمله مهم‌ترین مؤلفه‌های توسعه به ویژه در بخش کشاورزی می‌توان به استفاده از علوم و دانش جدید برای بهبود کیفیت و روند انجام کار، ارتقاء سطح مکانیزاسیون، توسعه کشاورزی نوین و عبور از حالت سنتی، پیاده‌سازی استراتژی هوشمند مقام معظم رهبری با عنوان راهبرد اقتصاد مقاومتی، تجهیز اراضی، مقابله با تغییر کاربری و البته توجه ویژه به صنعت بیمه اشاره کرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در کنار سایر موارد و مؤلفه‌هایی که با حرکت بسیار کندی در حال پیشروی است که نمونه آن را در پیگیری سیاست اقتصاد مقاومتی و تجهیز اراضی شالیزاری به بهانه کمبود اعتبارات به عینه قابل مشاهده است، صنعت بیمه بدجور مورد غفلت واقع شده و به طور مثال شالیکاران گیلانی رغبتی برای بیمه کردن محصولات خود ندارند.
یک سر تغییر کاربری اراضی کشاورزی و شالیکاری، فروش زمین‌ها به غیربومی‌ها و هزاران داستان دیگری که هنوز بسیاری در همین استان گیلان به دلیل ضعف در نگرش، ناتوانی در پردازش و چگونگی برآورد مشکل مقصر آن را کشاورزان می‌دانند به اقتصادی نبودن فعالیت بخش کشاورزی، افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولید، نابه‌سامانی بازار قبل از ورود محصول داخلی و مشکلات معیشتی قشر کشاورز برمی‌گردد.
به بیان دیگر تمامی موارد یاد شده دست به دست هم داده‌اند تا ما در استان زرخیزی مانند گیلان با تولید سهم قابل توجهی از برنج کشور شاهد بی‌رونقی صنعت بیمه در بین شالیکاران باشیم موضوعی که وجود آن برای ارتقاء جایگاه بخش کشاورزی الزامی و حیاتی بوده و استمرار در عدم بازنگری در سیاست‌های صنعت بیمه و عدم توجه به آن خسارت‌های زیادی را به بار خواهد آورد.
21 اردیبهشت امسال بود که معاون خدمات بیمه‌ای بانک کشاورزی گیلان در مصاحبه‌‌‌‌ای و در حالی‌که پایان مهلت بیمه گذاری محصولات کشاورزی را آخر همین ماه اعلام کرد ابراز داشت: 35 هزار و 500 هکتار از اراضی شالیزاری استان گیلان تحت پوشش بیمه قرار گرفت.
معمارزاده در این گفت‌وگو با بیان اینکه سه هزار و 340 باغدار گیلان نیز باغ مرکبات‌شان را تحت پوشش بیمه قرار دادند، افزود: 2 هزار و 514 هکتار از باغ مرکبات در این استان نیز تحت پوشش بیمه قرار گرفت همچنین 2 هزار و 755 چایکار نیز هزار و 680 هکتار از باغ‌های چای‌شان را بیمه کردند.
این آمارها در حالی اعلام می‌شود که گیلان دارای 314 هزار هکتار اراضی کشاورزی است، از این میان 238 هزار هکتار تنها به شالیزارهای برنج اختصاص دارد از طرفی 317 هزار نفر از مردم استان در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت هستند.
از سویی وسعت باغات چای در استان‌های گیلان و مازندران حدود 26 هزار هکتار بوده و 55 هزار خانوار گیلان و مازندران در این صنعت فعال هستند و 90 درصد چای کشور در گیلان تولید می‌شود.
"در 7 شهریور امسال، جلسه ستاد بیمه محصولات کشاورزی در سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان برگزار شد در این جلسه مدیرکل مدیریت بحران استانداری به تخصیص اعتبار سه هزار میلیاردی مدیریت بحران وزارت کشور به صندوق بیمه کشاورزی کشور اشاره کرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان در این جلسه عنوان کرد: ستاد بیمه محصولات کشاورزی استان باید از این ظرفیت خوبی که به وجود آمده نهایت استفاده را برای پرداخت خسارات به کشاورزان گیلانی استفاده نماید و برای جذب سهم استانی این اعتبارات اقدامات لازم را صورت دهد و همچنین گزارش عملکرد آن را به اداره کل مدیریت بحران استان اعلام نماید."
با توجه به حال و روز صنعت بیمه محصولات کشاورزی و شرایط نه چندان مطلوب آن در استان گیلان، گفت‌وگویی را با «امیر مرادی» مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان انجام دادیم که به شرح زیر است، لازم به ذکر است در این مصاحبه به مواردی مهم در مورد ناکارآمدی صنعت بیمه بخش کشاورزی و علل بی‌رغبتی کشاورزان گیلان به این امر پرداخته شد.
- نظرتان در مورد اعتبارات 3 هزار میلیاردی تخصیصی مدیریت بحران وزارت کشور به صندوق بیمه کشاورزی کشور چیست؟
در اینجا قبل از هر چیزی باید بگویم به عللی از صندوق بیمه محصولات کشاورزی مقداری گله‌مندم، زیرا معتقدم حالا که این حجم از اعتبارات کشوری به سمت صندوق آمده، صندوق هم بایستی راهکارهای بهتری را برای جذب اعتبارات و افزایش میزان رغبت کشاورزان برای بیمه محصولاتشان در دستور کار قرار دهد.
- سهم دولت و کشاورز در بیمه محصولات کشاورزی چگونه است؟
در حوزه کشاورزی دولت سهم خود را به صندوق اختصاص می‌دهد یعنی دولت پرداخت 70 درصد از مبلغ بیمه سهم کشاورز را بر عهده دارد و از آن طرف برای انعقاد قرارداد بیمه، 30 درصد باقیمانده باید توسط خود کشاورز و شالیکار پرداخت شود.
- قاعدتا پرداخت سهم بالایی از بیمه توسط دولت باید به نفع کشاورز تمام می‌شود، آیا فرآیند به همین صورت پیش رفته است؟
در اینجا باید به نکته‌ای ظریف و مهم اشاره کنم و آن این است که جذب 70 درصد از سهم دولت در بخش بیمه محصولات کشاورزی رقم بسیار بالایی است از سویی خسارت‌هایی که کشاورزان استان گیلان در طول سال متقبل می‌شوند هم رقم بسیار بالایی دارد اما ما شاهد هستیم که صندوق بیمه هیچ آورده و سرمایه قابل توجهی از خود برای پشتیبانی از کشاورزان ندارد و همین موضوع می‌تواند منجر به بی‌رغبتی و عدم گرایش کشاورز و شالیکار برای بیمه کردن شود که البته این اتفاق هم متاسفانه رخ داده است.
به بیان دیگر کلا صندوق بیمه محصولات کشاورزی باید از خود پول، آورده و سرمایه‌ای داشته باشد که بتواند غرامت کشاورزان را پرداخت کند و بعد سهم پرداختی خود را از دولت بگیرد نه اینکه در این بین از صفر تا صد منتظر دولت و پرداخت اعتبارات سهم 70 درصدی بماند زیرا در این صورت دیگر به تشکیل صندوق بیمه اصلا نیازی نیست از طرفی کشاورز هم از بیمه کردن فراری می‌شود.
ما در سال گذشته فقط در املش حدود 200 میلیارد تومان خسارت به جهت حوادث غیرمترقبه داشتیم که آمار بسیار بالایی است و نشان می‌دهد بحث بیمه محصولات کشاورزی در گیلان تا چه حد می‌تواند حیاتی و ضروری باشد.
به بیان دیگر صندوق بیمه محصولات کشاورزی در کنار ارائه مشوق‌های انگیزشی به کشاورزان، تدوین یک برنامه عملیاتی و اثربخش بایستی به گونه‌ای عمل کند و با کشور هماهنگ باشد که بتوانند هم در حوزه برنج و هم در بخش چای به عنوان دو محصول استراتژیک قوی‌تر از این‌ها عمل کند تا شاهد گسترش صنعت بیمه در بین کشاورزان به ویژه فعالان عرصه تولید چای و برنج باشیم.
- شما در جایی از موفقیت بیمه‌ها در صنعت پرورش مرغ سخن گفتید در این مورد بیشتر توضیح می‌فرمایید؟
این نه فقط نظر من بلکه دیدگاه کارشناسان و متخصصان امر است که بیمه‌ها باید آنقدر روی خوش به کشاورزان نشان دهد که کشاورزان هم صد در صد ترغیب شده و برای بیمه محصولات خود اقدام کنند.
این وضعیت یعنی پوشش بسیار خوب بیمه را همین الان در حوزه صنعت مرغ کشور و استان گیلان به عنوان استان پایلوت و مهم تولیدکننده به خوبی این قلم کالا مشاهده می‌کنیم و می‌بینیم که فعالان این بخش به شکل صد در صد از بیمه استقبال می‌کنند بنابراین باید اینجا به این نکته توجه داشته باشیم که در صنعت مرغ چه اتفاقی افتاده که صد در صد از بیمه استقبال می‌شود و برخلاف آن در صنعت برنج یا چای حتی 20 درصد فعالان هم به سمت بیمه کردن نمی‌روند.
- آیا در حال حاضر وضعیت دسترسی کشاورز به بیمه‌ها و همچنین تنوع بیمه‌های کشاورزی در وضعیت مناسبی قرار دارد؟
ادارات سازمان جهاد کشاورزی در تمام شهرستان‌های استان گیلان دایر هستند و با توجه به اهمیت بیمه‌گذاری محصولات کشاورزی می‌طلبد بیمه‌ها هم در آن‌جا مستقر شوند تا در راستای افزایش هر چه بیشتر میزان دسترسی بتوانند راحت به کشاورزان خدمات بدهند و کشاورزان هم با آنان ارتباط برقرار کنند.
از سوی دیگر بررسی‌ها و شواهد نشان می‌دهد در روال فعلی تنها چند نوع بیمه با قیمت‌های مختلف به کشاورز و شالیکار پیشنهاد می‌شود و کشاورز هم به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی، ارزان‌ترین بیمه را انتخاب می‌کند از طرفی در زمان پرداخت خسارات بیمه‌ها می‌گویند چون کشاورز ارزان‌ترین نوع بیمه را انتخاب کرده رقم پرداختی به آن پایین است.
همه این‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که به علت وقوع خسارات شدید که یک نمونه بارز آن را در سال زراعی قبل داشتیم فارغ از آمار بالایی از شالیکارانی که اصلا محصول خود را بیمه نکرده بودند، میزان پرداختی‌های بیمه به شالیکاران گیلانی بسیار کم بود تا آن جا که اصلا جوابگوی خسارت‌های وارده نبود.
- آیا تنوع بیمه‌ها به کشاورزان کمک کرده است؟
با توجه به توضیحاتی که دادم خیر، این تنوع در بیمه‌ها به شالیکاران و کشاورزان کمک خاصی نکرده است؛ به بیان دیگر تجربه نشان داده اگر ما یک نوع بیمه با قیمت مناسب داشته باشیم که تمام آیتم‌ها را برای حمایت همه جانبه از کشاورز، ایجاد رغبت در او و پرداختی به موقع داشته باشد و صندوق هم از بیمه حمایت کند بستر لازم برای گسترش بیمه کردن محصولات در قشر کشاورز فراهم می‌شود.
اما اینکه همچنان چندین نوع بیمه با چندین قیمت متفاوت جلوی روی کشاورز و شالیکار گذاشته شود و بعد از گذشت 10 ماه تازه شاهد باشیم که متولیان مربوطه می‌خواهند ارزیابی خسارت و اقدام به پرداخت قطره چکانی داشته باشند هیچ تحول مثبتی در بخش بیمه محصولات کشاورزی به ویژه برنج رخ نخواهد داد و همچنان تکرار مکررات را شاهد خواهیم بود.
آن‌چیزی که مرا ناراحت می‌کند این است که صندوق بیمه محصولات کشاورزی از سهم منابع ملی هیچ استفاده‌ای نمی‌برد زیرا کشاورزان اقدام به بیمه‌گذاری نمی‌کنند از طرفی رقم پرداختی‌ها هم بسیار پایین است.
ما در مجموعه مدیریت بحران گیلان تلاش و پیگیری بسیار زیادی کردیم و می‌خواستیم شرایط در این بخش بهتر شود نه اینکه اوضاع بدتر شود که نمونه آن را متاسفانه در صنعت چای می‌بینیم، حال پرسش اینجاست بیمه شالیزارهای استان که چنین سرنوشتی پیدا کرد اما چرا ما نتوانستیم روند خوب بیمه‌گذاری در صنعت چای را ادامه دهیم تا شاهد کاهش تعداد بیمه‌گذاران نسبت به سال‌های قبل نباشیم.
به گزارش شبستان، کشاورزی در اقتصاد گیلان، نقش مهمی دارد گیلان، به دلیل آب و هوای مناسب و خاک حاصلخیز دارای کشاورزی و دامپروری غنی، در سرزمین ایران است؛ نام‌دارترین فرآورده‌های کشاورزی گیلان عبارتند از برنج، چای، فندق، بادام زمینی، پیله ابریشم، زیتون و مرکبات همچنین 90 درصد چای و 40 درصد برنج کشور در گیلان تولید می‌شود.
بنابراین شرایطی که از صنعت بیمه محصولات کشاورزی در گیلان تشریح شد نه تنها جای تأسف و نگرانی دارد بلکه بدون شک ادامه چنین روندهایی در لایه‌های زیرین نهایتا به جایگاه استان و کشور در تأمین زنجیره غذایی آسیب جدی وارد می‌سازد موضوعی که مقام معظم رهبری بارها درباره آن تاکید داشته و بر اساس همان بود که راهبرد کلی اقتصاد مقاومتی توسط ایشان تدوین و ابلاغ شد.
نظر شما