اخلاق، رکن مهم انتخاب کارگزاران نظام است

خبرگزاری شبستان _ گروه سیاسی_ فرزانه تهجا: در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) ایمان به حقیقت هستی و باورهای دینی در اخلاق اداری نقشی مبنایی دارد؛ از این رو، امام (ره) در دستورالعملها و سفارشهای خود به مسئولین همواره این محور توحیدی و الهی را به آنها یادآور شده و معیار اصلی را نشان داده است،  بیش از همه مسئولان نظامی و اداری کشور را به توجه به یاد حق تأکید می فرمایند.امام خمینی(ره) در مصاحبه با خبرنگار روزنامه ایتالیائی لوتاکونتینو در سال 1357 درباره حکومت می فرمایند:« اساساً حکومت کردن و زمامداری در اسلام یک تکلیف و وظیفه الهی است که یک فرد در مقام حکومت و زمامداری، گذشته از وظایفی که بر همه مسلمین واجب است، یک سلسله تکالیف سنگین دیگری نیز بر عهده اوست که باید انجام دهد. حکومت و زمامداری در دست فرد یا افراد، وسیله فخر و بزرگی بر دیگران نیست که ازاین مقام بخواهد به نفع خود حقوق ملتی را پایمال کند».(صحیفه امام، ج 5، ص 409). «کارگزاران و مسئولین اگر خداترس نبوده و تقوی نداشته باشند، در مرحله اول امکان این که خدا را ناسپاسی کرده و اندیشه خیانت به اسلام و مردم را در ذهن بپرورانند وجود دارد؛ اما تقوی عاملی در خودنگهداری و نلغزیدن محسوب می شود.«این هایی که در رأس امورند اگر تقوا نداشته باشند، این به همه کشور سرایت می کند، همه کشور را یک وقت خدای نخواسته به باد می دهد و لهذا برای آنها اهمیت تقوا بسیار بیشتر است».( صحیفه امام ج 17 ، ص 123) در همین  رابطه گفتگویی با حجت‌الاسلام حیدر خلجی امام‌جمعه اشترینان لرستان در مورد ویژگی های کارگزاران دولت مردمی به شرح زیر ارایه می شود.

تفاوت کارگزاران در جوامع دینی و غربی توضیح بفرمایید؟

هر جامعه‌ای که طالب پیشرفت است مبتنی بر یک عقلانیت برای رسیدن به اهدافش الگوپردازی می‌کند. در جوامع مادی و غربی چون این جوامع مبتنی بر عقلانیت مادی هستند به صورت‌های دیگر عمل می‌کنند و ملاک آن‌ها برای انتخاب روش، به حداکثر رسیدن کارایی اقتصادی است. در جوامع الهی این موضوع بر عکس تصویرسازی شده است. در حقیقت در جوامع دینی عقلانیت مقدم بر عقلانیت اقتصادی صرف است. یعنی اگر مواجهه‌ای بین اخلاق و اقتصاد بوجود آید عقلانیت دینی مقدم شده و بر مبنای آن عقلانیت اقتصادی پذیرفته می‌شود.

جایگاه اخلاق در میان کارگزاران توضیح دهید؟ آیا نمونه ای در میان کارگزاران نظام اسلامی با توجه به الگوی دینی می توانیم نام ببریم؟

 رهبر معظم انقلاب اخلاق را پایه و اساس پیشرفت می‌دانند. زمامداران و کارگزاران در این دیدگاه باید اخلاق‌مدار باشند چرا که همیشه برای مردم، الگوها افرادی اخلاقی بوده که نمونه بی‌نظیر این الگوها شهید بزرگوار سپهبد حاج قاسم سلیمانی است. برای همین بعد از رحلت حضرت امام خمینی (ره) با شکوه‌ترین تشییع جنازه برای این مرد اخلاقی و مخلص برگزار شد.

جایگاه کارگزاران در نظام اسلامی را چگونه ارزیابی می کنید؟

 کارگزاران نمایندگان حاکم اسلامی هستند که مسئولیت‌های مختلف، سیاسی، اجتماعی، نظامی و.... را عهده‌دار می‌شوند. خود واژه کارگزار یک مسئولیت خطیری را در پی دارد. باید توجه داشت کارگزاران چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم منتخب مردم هستند. گزینش کارگزار توسط حاکم اسلامی با شرایطی همراه است. یکی از این شرایط مطابقت و تناسب شخص با مسئولیتی است که می‌خواهد قبول کند. به عبارت دیگر شخص هم باید تخصص و هم تعهد داشته باشد.

آیا در قرآن در مورد انتخاب کارگزار آیاتی وجود دارد؟

در آیات قرآن نیز مباحثی پیرامون انتخاب کارگزار مطرح می‌شوند. در سوره یوسف آیه 55 حضرت یوسف در آن ماجرا اظهار می‌نماید: « قَالَ اجْعَلْنِي عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ یعنی(حضرت یوسف به شاه) گفت: در این صورت مرا به خزانه‌داری مملکت منصوب دار که من در حفظ دارایی و مصارف آن دانا و بصیرم». دو نکته دانایی و آگاهی بسیار مهم است. در قضیه حضرت موسی علیه السلام و دختران حضرت شعیب نیز دختر حضرت خطاب به حضرت شعیب در سوره قصص آیه 24 می‌گوید: «قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ  إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ یعنی یکی از آن دو دختر گفت: ای پدر این مرد را (که به شجاعت و امانت آراسته است) به خدمت خود اجیر کن که بهتر کسی که باید به خدمت برگزینی کسی است که توانا و امین باشد». توانایی و امانت‌داری دو  توانمندی دیگر برای گزینش کارگزار است.

در مورد ویژگی‌های اخلاقی کارگزار اسلامی  با توجه به توصیه های رهبر انقلاب توضیح بفرمایید؟

در سه محور می‌توان ویژگی‌های اخلاقی کارگزار اسلامی را مطرح کرد، اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی و اخلاق اداری. خروجی این سه اخلاق منجر به تعدادی دستاورد می‌شود که هدف ما را تأمین می‌کنند. توصیه هایی که معمولا رهبر معظم انقلاب به کارگزاران نظام می‌کنند معمولا ناظر به همین مقام و شأن فردی کارگزار است. مثلا ایشان در برخی از موارد به استمرار ارتباط با خداوند متعال سفارش می‌فرمایند. این همان اخلاق فردی است.

از چه طریقی کارگزاران می توانند اعتماد عمومی را ترمیم و بازیابی کنند؟

توصیه‌ها و رهنمودهای دیگری نیز مانند کسب رضایت عمومی وجود دارد. متأسفانه اعتماد عمومی آسیب دیده و باید این اعتماد به نحوی بازیابی و ترمیم شود. نحوه تعامل با همکاران، زیردستان و... نیز توصیه رهبر انقلاب نسبت به اخلاق اداری است. ایشان همواره به کارگزاران سفارش به کارکردن برای خدا می‌نمایند و اینکه کارگزاران کارهایی را انجام دهند که آن‌ خدا راضی می‌کند. امیدواریم که خدمت مردم جهت کسب رضایت الهی اتفاق بیافتد و آسیب‌های موجود را در حوزه اعتمادی عمومی ترمیم شود.