بهترین روش تبلیغ مباحث دینی از زبان حجت الاسلام قرائتی

به گزارش خبرگزاری شبستان، پنجمین ویژه برنامه در مدرسه عاشورا با سخنرانی حجج‌ اسلام والمسلمین محسن قرائتی، سید حسین شفیعی، ناصر رفیعی و محمدمهدی ماندگاری، برگزار و از شبکه اینترنتی رواق میقات پخش شد.

این ویژه برنامه که از سوی مدیریت آموزش بعثه مقام معظم رهبری پخش می‌شود، ابتدا حجت‌الاسلام محسن قرائتی به تشریح بهترین روش تبلیغ مباحث دینی پرداخت و گفت: تبلیغات ما همیشه چه محرم و چه صفر، چه ماه رمضان و چه در سایر مواقع، باید حال و هوای قرآنی داشته باشد.

وی تصریح کرد: البته ممکن است مطلبی را بگوییم که خود آن کلمه در قرآن نباشد مثلاً در قرآن نداریم که وقتی چراغ قرمز است در چهار راه بایستید و وقتی چراغ سبز شد حرکت کنید اما حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند، کارهایتان منظم باشد و نظم شامل رعایت قوانین رانندگی نیز می‌شود.

حجت‌الاسلام قرائتی ادامه داد: گاهی ممکن است یک لفظ یا اسم در قرآن نباشد اما واقعاً قرآنی باشد. برای مثال عملکرد حضرت ابوالفضل(ع) قرآنی و قابل بحث است. قرآن وقتی از حضرت ابراهیم(ع) تعریف می‌کند می‌گوید او وفادار بود. حضرت عباس(ع) نیز وفادار بودند و حتی وقتی امان‌نامه آوردند، ایشان وفادار ماندند اما خیلی‌ها وفادار نیستند.

وی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم در خصوص وفادار نبودن انسان‌ها، گفت: قرآن آیات متعددی در مورد وفادار نبودن دارد و می‌فرماید انسان‌ها وقتی دچار مشکل می‌شوند خدا را صدا می‌کنند اما به محض اینکه مشکل آنها حل می‌شود، خدا را فراموش می‌کنند. همین که سوار کشتی می‌شوند و طوفان می‌شود با اخلاص فریاد می‌کشند و خدا را می‌خوانند اما همین که به ساحل رسیدند، فراموش می‌کنند؛ اما حضرت ابوالفضل(ع) وفادار بود.

حجت‌الاسلام قرائتی ادامه داد: بیایید اگر قولی به خدا می‌دهیم عمل کنیم. بارها شده است که بسیاری از افراد از خداوند طلب فرزند کرده‌اند اما وقتی صاحب اولاد می‌شوند اسم اهل بیت(ع) را برای فرزند خود انتخاب نمی‌کنند. وقتی طالب فرزند هستیم به حضرت ابوالفضل(ع) متوسل می‌شویم اما وقتی بچه‌دار شدیم اسمش را ابوالفضل یا از اسامی ائمه(ع) نمی‌گذاریم. این رفتارها بی‌لطفی و کم‌لطفی است.

وی وفا، پرچمداری، پشیمان نشدن، همراهی مادر حضرت ابوالفضل(ع) با انقلاب امام حسین(ع) با اینکه در کربلا نبود و وقتی خبر کربلا را آوردند با اینکه چهار پسرش در کربلا شهید شده بودند اما سراغ امام حسین(ع) را گرفت و نگران ایشان بود و ... را از ویژگی‌های وفاداری و عشق خانواده حضرت عباس(ع) به امام حسین(ع) دانست و گفت: سعی کنیم قدم به قدم حرف‌هایمان را با قرآن و روایات معتبر گره بزنیم تا تبلیغاتمان با سخنرانی تمام نشود؛ آن هم سخنرانی‌هایی که برخی خوب و برخی ضعیف است؛ خدا کمکمان کند قرآنی شویم.

قرآن روان گفته تا مردم بفهمند؛ ما سنگین می‌گوییم

وی از مهجوریت قرآن گفت و دعا کرد همگی بتوانیم قرآن را از مهجوریت دربیاوریم و افزود: برای تبلیغ باید حرف‌هایمان استدلالی، نرم، رسا و معروف باشد یعنی عرف آن را بفهمد و اصطلاح جدید خلق نکنیم. روان‌ترین عبارت‌ها را به کار ببریم. برخی فکر می‌کنند اگر پر از اصطلاح حرف بزنند، علمی حرف زده‌اند اما قرآن می‌فرماید ما قرآن را روان گفتیم تا مردم بفهمند اما ما(مبلغان) سنگین می‌گوییم و مردم نمی‌فهمند.

این معلم قرآن افزود: خود قرآن می‌گوید روان بگو تا مردم بفهمند؛ قرآن را از می‌توانیم از مهجوریت در بیاوریم اگر خدا کمک کند و ما بخواهیم. همانطور که برای درس‌های دیگر عنایت داریم، به قرآن نیز عنایت داشته باشیم. اگر می‌خواهیم ۲۰ دقیقه صحبت کنیم، ۱۰ دقیقه قرآن باشد، پنج دقیقه حدیث باشد و پنج دقیقه تاریخ، تفسیر روضه و ... باشد.

حجت‌الاسلام سیدحسین شفیعی نیز در ادامه نشست به بیان رمز جاودانگی نهضت امام حسین(ع) پرداخت و گفت: عاشورا اگرچه همانند همه حوادث تلخ و شیرین عالم در یک منطقه اقلیمی و محدوده زمانی خاص واقع شده است اما برخلاف سایر حوادث عالم، زمان‌مند و مکان‌بند نشد و مرزهای زمانی و مکانی را درنوردید.

وی ادامه داد: ۱۴ قرن از عاشورا می‌گذرد اما دلدادگان آن حضرت بر ایشان می‌گریند. جاودانگی نهضت آن حضرت را پیامبر(ص) و اولیای الهی خبر داده بودند اما عوامل مؤثر در این جاودانگی چیست؟

حجت‌الاسلام شفیعی عواملی درونی از خود نهضت مانند خلوص اباعبدالله(ع)، اهداف آن حضرت، پیام‌های جاوید امام حسین(ع) و عوامل بیرونی مثل لطف و عنایت ویژه پروردگار را برشمرد و گفت: اولین عامل تأثیرگذار در جاودانگی نهضت امام حسین(ع) صبغه الهی بود. امام حسین(ع) برای خدا قیام کرد، فانی فی‌الله بود و به جایی رسید که مظهر تجلی نور الهی شد و مظهر تجلی نور الهی ماندگار است و تلاش دیگران در آن اثری ندارد.

وی با اشاره به آیات مشابه سوره توبه و سوره صف، گفت: خداوند در آیه هشتم سوره صف می‌فرماید:« یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ؛ مى‏‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند و حال آنکه خدا گر چه کافران را ناخوش افتد نور خود را کامل خواهد گردانید». این آیه می‌فرماید دشمنان بسیج شدند و تلاش کردند نور خدا را خاموش کنند، یزید در زمان خود و طالبان و داعش در زمان خودشان، همگی تلاش کردند با گفتارشان نور خدا را خاموش کنند اما اراده الهی این است که این نور را زنده نگه دارد ولو مورد پسند دشمنان نباشد.

حجت‌الاسلام شفیعی ادامه داد: در سوره توبه هم همین محتوا با کمی تغییر مطرح شده است. دشمنان تلاش می‌کنند اما اراده خدا بر این است که نهضت بماند و ماندگاریش حفظ شود و حفظ شده است. اگر کاری برای خدا انجام دهیم، صبغه‌الله در آن باشد و وصل به نور الهی باشیم مضمون این آیه قطعاً شامل حال ما نیز می‌شود.

ماندگاری هر چیزی که رنگ خدا می‌گیرد

وی در پایان سخنان خود گفت: بسیاری از دشمنان تلاش کردند انقلاب ما را خاموش کنند اما انقلاب چله اول خود را گذراند و چله دوم آن نیز آغاز شده است. در زندگی شخصی هم اگر کاری کنیم که ریا در آن نباشد و صبغه الهی داشته باشد ماندگار می‌شود.

ایجاد تحول و دگرگونی از پیام‌های مهم عاشورا است

حجت‌الاسلام ناصر رفیعی نیز با محور جمله معروف شهید قاسم سلیمانی «ما ملت امام حسینیم» سخنان خود را آغاز کرد و گفت: یکی از پیام‌های مهم نهضت عاشورا و ویژگی مکتب و ملت امام حسین(ع)، تحول و دگرگونی است. انسان اگر راکد باشد مانند آب راکد، خراب می‌شود، خدا هم در قرآن می‌فرماید دنبال تغییر باشید و این تغییر با خودتان آغاز می‌شود؛ «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ؛ در حقیقت ‏خدا حال قومى را تغییر نمی‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند»(آیه ۱۱ سوره رعد).

وی با اشاره به آیه ۵۳ سوره انفال که می‌فرماید «ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛ این [کیفر] بدان سبب است که خداوند نعمتى را که بر قومى ارزانى داشته تغییر نمى‏‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در دل دارند تغییر دهند و خدا شنواى داناست»، گفت: اگر خدا به قومی نعمتی داد آن نعمت سلب نمی‌شود مگر اینکه خودشان زمینه سلب آن نعمت را فراهم کنند.

حجت‌الاسلام رفیعی در ادامه به بیان تحولاتی که در انسان‌ها رخ داده و قرآن به آنها اشاره کرد است، پرداخت و گفت: یکی از این تحولات داستان جادوگران فرعون است. خداوند در سوره اعراف آیه ۱۱۳ به بعد داستان آنها را ذکر می‌کند. آنها آنقدر در حمایت از فرعون معتقد بودند که گفتند به عزت فرعون ما پیروزیم اما با دیدن معجزه حضرت موسی(ع) از مسیرشان بازگشتند و متحول شدند. کربلا هم از این نوع موارد زیاد دارد. یکی از آنها حر است. حر، اولین فرماندهی است که راه امام حسین(ع) را بسته، اما روز عاشورا یک تحول در او موجب شد کارش به جایی برسد که جزو اولین شهدای کربلا باشد. تنها سری که اباعبدالله بر آن دستمال بست، سر حر بود. این دستمال برای این نبود که سر حر خوب شود، چون قطعاً شهید می‌شد بلکه برای این است که مدال و علامت داشته باشد. این دستمال مدالی است که ابا عبدالله(ع) به حر داد.

وی تصریح کرد: تحول و دگرگونی نیاز به تفکر، اندیشه، باور، عزم و اراده دارد. در جامعه افراد متعددی را می‌بینیم که می‌خواهند تغییر کنند؛ می‌گویند اهل فسادیم اما می‌خواهیم کنار بگذاریم، بی‌حجابیم می‌خواهیم محجبه شویم و ... ولی نمی‌دانیم چه کنیم. عمده مسئله به عزم و اراده باز می‌گردد. این افراد حتی در حالت احساسی مثلاً در زیارت برای ایجاد تحول در خودشان قول هم می‌دهند و چند وقتی به قولشان عمل می‌کنند اما دوباره آن را رها می‌کنند چراکه برای تغییر نیاز به عزم و اراده قوی دارند.

حجت‌الاسلام رفیعی ادامه داد: شاید آنقدری که امام حسین(ع) عمربن سعد را نصیحت کرد، حر را نصیحت نکرد اما حر اراده داشت اما در عمربن سعد، حب دنیا بود که در حر نبود.

وی شرط مهم دیگر تحول را تشخیص شیوه تحول دانست و گفت: به چه چیزی تحول و تغییر می‌گویند؟ اگر کسی مؤمن بود و مشرک شد آیا تحول است یا سقوط. بسیاری از ما سقوط را صعود می‌دانیم. دومین شرط تحول این است که بدانیم تحول و رشد چیست و حق و باطل را تشخیص دهیم.

این خطیب و سخنران دینی افزود: از پیام‌های مهم عاشورا ایجاد تحول و دگرگونی است اما بدانید که گاهی تحول دیر می‌شود؛ قرآن می‌فرماید عده‌ای زمانی به فکر تحول می‌افتند که دیگر فایده‌ای ندارد مثل زمان مرگ که دیگر ممکن نیست و فایده‌ای ندارد.

اشتباهات تبلیغی؛ برخلاف قرآن سنگین حرف می‌زنیم

حجت‌الاسلام ماندگاری، آخرین سخنران این نشست مجازی بود. وی یکی از پیامدهای زیبای قیام امام حسین(ع) را ولایت محوری دانست و گفت: ولایت محوری یعنی کسی که طالب کمال و رشد است، طالب هدایت، خوشبختی و رستگاری است و باید به دنبال نشانی، مربی و نقشه باشد.

وی ادامه داد: قیام امام حسین(ع) یاد داد هر کس با ولی خدا یعنی مربی الهی باشد حتماً جزو رستگاران، هدایت‌شدگان، پیروزها و رشدکنندگان است. انسان وقتی می‌خواهد به مقصدی برسد دنبال کسی می‌گردد که هیچ عیب و نقصی نداشته باشد. آنهایی که در مسیر کربلا از امام حسین(ع) جدا شدند، زندگیشان به سعادت نرسید اما یاران امام خانم، آقا، غلام، کودک، نوجوان و ... که پشت سر امام حرکت کردند، موفق شدن؛ به همین علت است که به ما یاد داده‌اند روزی ۱۰ مرتبه بگوییم اهدِنَا الصِّراطَ المُستَقِیمَ. ‏‏

حجت‌الاسلام ماندگاری در خصوص صراط مستقیم، گفت: صراط مستقیم تنها یک راه است. کسانی که می‌گویند خدا و می‌خواهند در معاد هم بهترین را داشته باشند، صراط مستقیم را انتخاب می‌کنند که صراط هدایت، نصرت و محبوبیت است و بن‌بست ندارد و این صراط است که سعادت دنیا و آخرت را به ارمغان می‌آورد. این وعده امیرمؤمنان نیز هست که اگر ولایت را قبول کنید سعادت دنیا و آخرت را دارید ولو تعدادتان کم باشد.

ترجمه دین به زبان روز

وی تصریح کرد: اگر ولایت‌مدار باشید حتماً دشمن از شما ناامید می‌شود. نقشه شما کامل است، چون ولی، دین را در هر زمانی به زبان زمان برای شما ترجمه می‌کند. حقیقت دین تغییر نمی‌کند اما قالب آن به زبان زمان برای شما توسط ولی بیان می‌شود. 

این سخنران دینی با مطرح کردن این سؤال که آیا آنگونه که باید با ولایت بوده‌ایم؟ گفت: این سؤالی است که باید از خودمان بپرسیم؛ آیا در این چهار دهه انقلاب واقعاً مانند یاران امام حسین(ع) ولایت‌مدار بوده‌ایم؟ مثل یاران ایشان در تمام دستورات ولی مطیع امر ولی بوده‌ایم؟ اگر امروز برای امام حسین(ع) عزاداری کنیم اما دستورات ولی را اطاعت نکنیم، در خط واقعی امام حسین(ع) حرکت نکرده‌ایم.