به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت، امام رضا(علیه السلام) پایه دین و چشمه زلال معرفت بود، بعد از شهادت پدر بزرگوارش، امامت را به عهده گرفت و در جهت بارور ساختن فرهنگ غنی اسلام کوشید، شخصیت ایشان از دو جهت شخصی و اجتماعی قابل بررسی است.
علی‌ابن موسی‌الرضا(ع) منشأ مهر و محبت و در مکارم اخلاق نمونه است، امامی که در ادای حق و در دفاع از حق از هیچ کسی ترس و واهمه نداشت و همواره همنشین و یاریگر ضعفا بود.
اخلاق خوب، نشان دهنده ذات نیک و درون زیبای انسان است، امام رضا(علیه السلام) چنان به ویژگی مکارم اخلاق آراسته بود که دوست و دشمن را جلب می‌کرد.
تاريخ امامت نشان دهنده اين واقعيت است كه هر يك از امامان در زندگي سياسی، اجتماعی و علمی خود شيوه خاصی را پيموده و اين به خاطر شرايط متفاوت و نيازهای متنوع جامعه آنان بوده است، اين در حالی است كه اصول و اهداف و پيام اصلی آنان، يكی بوده و كمترين تمايز و مغايرتی با يكديگر نداشته است.
در سالروز شهادت امام رضا(ع) که دل‌های مشتاقان و شیفتگان اهل بیت(ع) روانه ارض طوس است گفت‌وگویی را در باب ویژگی‌های شخصیتی، اخلاقی و رفتاری امام هشتم با حجت الاسلام «علی اکبر بابایی» امام جمعه لوشان انجام دادیم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می‌شود.
-امام رضا (ع) چه ویژگی‌های برجسته اخلاقی و شخصیتی داشتند؟
امام رضا(ع) امیدگاه شیعیان و ملت عزیز ایران اسلامی است؛ قطعا امام رضا(ع) به مانند ائمه دیگر مسئولیت و رسالت هدایت جامعه را بر عهده داشتند و آنچه که ایشان در زندگی انجام دادند، برای ما فصل‌الخطاب است.
امام رئوف و بزرگواری که خداوند این توفیق را داده که ما در خدمت ایشان باشیم و در ایران اسلامی از مرقد شریفشلن هم برکت بگیریم، زندگی بسیار پربرکتی داشتند گرچه بر حسب ظاهر دشمنان و غاصبان خلافت نسبت به امام رشک برده و حسادت ورزیدند و ظلم‌های زیادی را همانند دیگر ائمه اطهار(ع) بر ایشان روا داشتند، اما زندگی او برای ما سراسر درس و مایه برکت است.
هم اخلاق اجتماعی امام رضا(ع) برای ما فصل‌الخطاب است و هم ایشان برای ما در همه جهات می‌تواند الگو باشد، علی‌ابن موسی‌الرضا(ع) در معاشرت اجتماعی یکی از جلوه‌های ارزشی اسلامی را در خود داشتند و به همین خاطر هم دوستان و هم حتی دشمنان او شیفته رفتار و کردار حضرت امام(ع) بودند.
امام با اینکه بخش کوچکی از عمر خودشان را با بعضی از خلفا سپری کردند و حتی در دستگاه حاکمه هم حضور داشتند، اما هیچ وقت از آن رسالت الهی خود فاصله نگرفتند فلذا هر که امام را می‌دید قطعا رفتار امام را به عنوان الگو برای خود انتخاب می‌کرد.
امام رضا(ع) همیشه با نوع رفتارهایشان باعث می‌شدند فتنه‌هایی که دشمن نسبت به ایشان روا می‌داشت خنثی شود.
علی‌ابن موسی‌الرضا(ع) با ضعفا و فقرا نشست و برخاست داشت و به دیگران این پیام را می‌رساند که ولو اینکه اگر در دستگاه حاکمه هستید نباید اخلاق صالحه و کریمه فراموش شود فلذا امام همیشه رفتارش با مردم نمونه و الگو بود و حتی با ضعیف‌ترین قشر جامعه هم معاشرت داشت.
در باب فهم سرشار و حکمت فوق‌العاده‌ای که امام هشتم داشت، می‌بینیم که ایشان گاهی سخن می‌گفت و گاهی سکوت می‌کرد که هر دو حکمت و علم بود، یکی دیگر از جلوه‌های ارزشی امام رضا(ع) صفت صبر بود به طوری‌که هیچ وقت در کارها عجله نمی‌کردند و همیشه سعی داشتند که با صبر و شکیبانی با مسائل برخورد کنند.
در هنگام بروز حوادث تلخ و مصائب فوق‌العاده خویشتندار بودند، در خصلت وفا نمونه بود یعنی امام رضا(ع) به آنچه وعده می‌داد عمل می‌کرد و وفای به وعده داشت.
-چه صفت اخلاقی باعث شد که ایشان به رضا معروف شوند؟
یکی دیگر از صفات امام رضا(ع) این است که ایشان به صفت رضا متصل شد گرچه نام او علی شد اما او به رضا معروف شد هیچ وقت در مقابل سختی‌ها نارضایتی و ناخوشنودی ابراز نمی‌کرد و می‌فرمود هر چه از دوست رسد نیکو بُوَد.
امام کم سخن می‌گفت و از اطاله کلام هم پرهیز می‌کرد، هیچوقت زیاده‌گو نبودند و سعی می‌کردند سخن را کم بگویند اما مفید.
امام رضا(ع) بسیار نیکوکار بود یکی از جلوه‌های ارزشی امام همین امر نیکوکاری در زندگی است.
نکته دیگری که حائز اهمیت است نماز اول وقت است حتی امام با یکی از زندیقی‌ها (کسانی که ضد خدا هستند) وارد بحث شد نزدیک بوده است که وی را مطیع و خداپرست کند همان لحظه صدای الله اکبر بلند شد و امام رفتند آن فرد زندیقی گفت که چه شد من داشتم قانع می‌شدم که به او گفتند وقت نماز بود و امام صدای الله اکبر را که شنیدند برای اقامه نماز اول وقت راهی شدند و همان اقدام امام باعث شد که شخص زندیقی مسلمان بشود.
امام رضا(ع) تواضع داشتند و نسبت به همه با تواضع برخورد می‌کرد و اینکه به واجبات و اوامر الهی عامل‌ترین بود و هیچ وقت ترک واجبات نمی‌کرد، از طرفی امام بسیار شجاع بود و در ادای حق از هیچ کسی واهمه نداشت و حق را به جا و به موقع می‌فرمود.
- امام رضا(ع) منشأ مهر و محبت بود در این مورد هم توضیحاتی می‌فرمایید؟
امام علی‌ابن موسی‌الرضا(ع) در راه خداوند هجرت کرد و توفیق دائم در عبادت خداوند متعال داشت، پیروی از مکتب وحی و متدین به دین مبین اسلام بودن از دیگر جلوه‌ها و ویژگی‌های امام رضا(ع) است.
حتی نقل می‌کنند وقتی که ایشان بالاجبار ولایت عهدی را قبول کرده بودند به خانه یکی از علاقمندان خود رفتند آن هم به خانه یک زن سالخورده، در حالیکه افراد فکر می‌کردند یک شخصیت و فرد سرشناسی است اما امام رفت به خانه یک زن سالخورده، که وقتی وی امام را در خانه خود دید برای امام و همراهانشان نان پخت و امام با تمام تواضع در خانه از او احوالپرسی کرد.
- اگر بخواهیم دوران امام رضا(ع) را با عصر حاضر مطابقت دهیم چه شباهت‌هایی در آن از حیث مردم، اجتماع و خواص جامعه وجود دارد؟
رسالتی که امام داشت برای این بود که آنچه که مرّ رضای خداست در کارهایش اجرا می‌کرد و با اینکه در مسند امور قرار داشت اما می‌دانست که به هر صورت این حکومت به عنوان یک امانت است و سعی می‌کرد امانت‌داری را به بهترین نحو در کارهایش لحاظ کند.
- چه نکات مهمی در نوع رفتارها و عملکرد امام رضا(ع) وجود دارد که مسئولان باید به آن توجه بیشتری داشته باشند؟
مسئولان ما باید بدانند امام رضا(علیه‌السلام) که ولایت عهدی داشت هیچ وقت ولایت عهدی را در جهات منفی استفاده نکرد و کاری کرد که با اینکه مامون در رأس حکومت قرار گرفته بود نگاه مردم به ایشان جلب شود.
می‌توان گفت یکی از دلایلی که مامون تصمیم گرفت به امام رضا(ع) زهر بدهد و ایشان را به شهادت برساند، این بود که دید روز به روز در سطح جامعه بر محبوبیت امام اضافه می‌شود.
اگر مسئولان ما می‌خواهند محبوب مردم شوند باید در نگاه به مردم و تواضع در برابر مردم و در خدمت خالصانه به آنها از امام رضا(ع) الگو بگیرند، امام رضا(ع) کاری کرد که با اینکه مامون خلیفه بود اما مردم به امام رضا(علیه السلام) توجه داشتند.
امام رضا(ع) با اینکه مورد ستم، اجبار و اکراه قرار گرفت اما تمام تلاشش این بود که رسالتش را که همانا سعادتمندی جامعه است محقق شود.
در ادای حق از هیچ کسی واهمه نداشت، اگر مسئولان ما می‌خواهند محبوب مردم شوند باید در نگاه به مردم و تواضع در برابر مردم و در خدمت خالصانه به آنها از امام رضا(ع) الگو بگیرند.
نظر شما