خبرگزاری شبستان- مشهد- مرضیه وحدت؛ امام حسن عسکری (ع) شیعیان را از لحاط معرفتی آماده می کردند تا بعد از ایشان منتظر امامی باشند که پشت پرده و در غیبت آنها را هدایت می کند و این گونه نیست که مسائل خود را مستقیم از امام در یک مکان مشخص سوال نمایند. این شیوه امام حسن عسکری یک نوع بلوغی در شیعیان ایجاد می کند که از طریق کلیاتی که به آنها داده است راه درست و سعادت را پیدا کنند. متن بالا برشی از گفتگوی حجت الاسلام «حسن منصوریان» رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، زیارت و گردشگری شورای اسلامی شهر مشهد است که در ادامه می خوانید:
در خصوص سیره اخلاقی و رفتاری امام حسن عسکری (ع) توضیح بفرمایید؟
تمام ائمه ما به دلیل اینکه نور واحد و حجت خدا هستند، سیره های ذاتی و تکمیلی متفاوتی ندارند منتهی در بروز و ظهور دنیایی بنا بر جغرافیا، زمان و شرایط زندگی، بعضی از صفات آنها بروز و ظهور بیشتری دارد و این باعث می شود آن امام به آن صفت مشهور تر شود مانند کاظم، رضا و سجاد که هر صفت به یک امامی نسبت داده اند در حالی که همه ائمه سجده های طولانی و کظم غیظ داشتند و راضی و خشنود بودند اما چون بروز و ظهور یک صفتی به شرایط جغرافیایی، زندگی و متغیرهای دیگر بستگی داشت، آن صفت بین مردم شهرت زیادی پیدا می کرد و امام حسن عسکری (ع) نیز از این قائده مستثنی نیستند.
امام حسن عسکری (ع) شیعیان را از لحاط معرفتی آماده می کردند تا بعد از ایشان منتظر امامی باشند که پشت پرده و در غیبت آنها را هدایت می کند و ممکن است که آن امام با نواب خاص و یا به وسیله نایب های عام خود با مردم در ارتباط باشند و این گونه نیست که مسائل خود را مستقیم از امام در یک مکان مشخص سوال نمایند. این شیوه امام حسن عسکری یک نوع بلوغی در شیعیان ایجاد می کند که از طریق کلیاتی که به آنها داده است راه درست و سعادت را پیدا کنند.
امام هادی (ع) این مبانی را در دعای جامعه کبیره که صفات ائمه را بیان می کند بسیار راحت نشان می دهند و حضرت با این مبانی به دنبال بلوغ و کمال فکر شیعیان هستند و این یکی از برترین خصوصیات امام حسن عسکری (ع) است که نباید از آن غافل شویم.
در زیارت جامعه کبیره، دعا قالب است و هدف نیست بلکه هدف رسیدن ما انسان ها به بلوغ است و این بلوغ تنها از طریق امام جاضر صورت نمی گیرد و ما با امام غایب و با استفاده از عقل و کلیاتی که امام به ما داده می توانیم به کمال برسیم .در زیارت جامعه کبیره همه کلمات نشان دهنده این است که شما یک اصولی در زندگی داشته باشید و طبق آن اصول اگر چه امام شما غایب است، حرکت کنید و با رعایت آن اصول به کمال انسانی خود برسید و یکی از مهمترین ویژگی های امام حسن عسکری (ع) این است که مردم را به گونه ای هدایت کند که باور داشته باشند از لحاظ عقلی و منظقی امام غایب نیز می تواند هادی و هدایت گر باشد و این بسیار مهم است.
مسئله امامت امام زمان (عج) با امامت امام علی (ع) در غدیر بسیار متفاوت است، در غدیر ما دعوت به امام حاضر شدیم و پیامبر با اشاره به حضرت علی (ع)، ایشان را به عنوان امام حاضر معرفی می کند اما امام حسن عسکری (ع) برای معرفی امام بعد از خود راه دشواری در پیش دارند چرا که باید امامی را به عنوان جانشین خود برای تبعیت مردم از او معرفی کنند که غایب خواهد بود و مردم با وجود غیبتش از او اطاعت کنند .
امام حسن عسکری (ع) برای آشنایی شیعیان با دوران غیبت حضرت مهدی(عج) و پذیرش آن از چه شیوه هایی استفاده کردند؟
امام حسن عسکری (ع) برای آشنایی مردم با امام زمان (عج) و پذیرش آن از قالب دعا استفاده کردند و زیارت جامعه کبیره با مضامین بسیار بالا، ترویج، ارجاع و تفسیر الفاظ آن شیوه ای برای آشنایی شیعیان با ائمه معصومین می باشد. و اما در مورد شیوه دوم امام حسن عسکری (ع)، ایشان را از شیعیان جدا کردند و به سامرا آوردند و در فضای بسته ای قرار دادند اما در عین حال هدایت گری داشتند که مردم به یک باور عملی برسند. پیامبر گرامی اسلام (ص) مسئله غیبت امام زمان (عج) را بشارت داده و فرمودند: افرادی در آخر الزمان هستند که زمان غیبت را با معرفت، اطاعت، علم و منطق و نه صرف دیدار و شنوایی احادیث درک می کنند.
ما چگونه نسبت به سیره امام حسن عسکری (ع) بصیرت پیدا کنیم؟
تاریخ تکرار می شود و همیشه در طول زندگی چندین بار ما با کربلا، جنگ و فرهنگ ایثار و شهادت مواجه هستیم اما قالب، شدت و ضعف آن متفاوت است و به ادوار زمانه بستگی دارد . عاشورا، رویاروی و مقابله حق و عدل با باطل و ناعدالتی است و ما در زندگی اجتماعی با این اتفاقات زیاد مواجه می شویم لذا فردی می تواند در واقعه تاریخی خود موفق باشد که همانند سیره و حجت خدا عمل کند و به سیره، رفتار و گفتمان امام آگاهی داشته باشد.
حضرت آقا کتاب 250 ساله خود را بر همین مبنا می نویسند، مثلا انسان با اتفاقات متفاوت پیش روی او، یک منطق در مواجه با اتفاقات دارد و منطق او توجه به خدا، تقوا، عدالت و انسان محوری است. «هیهات من الذله» فقط یک گذاره دینی نیست، هیچ انسان آزاده ای زیر بار ذلت نمی رود. این منطق در زندگی من و شما زیاد تکرار می شود و حتما نباید در بحبوبه جنگ زیر بار ظلم نرویم گاهی زیر بار ظلم کسی نرفتن همین عاشورای آن شخص می شود و آن منطق باید منطق ترویج اجتماعی باشد.
اتفاقاتی که در زمان امام حسن عسکری (ع) نسبت به خاموش شدن نور معرفت می افتد، حکام جور حضرت را تبعید می کنند، اجازه تبلیغ دین نمی دهند، او را از خانواده و شهر خود دور می کنند، اذیت و زندانی می کنند ولی او باید مروج دین و باور اصلی که نجات شیعیان است باشد، همان منطقی که ابتدا گفته شد: معرفتی که شیعه باید در برخورد با امام خود داشته باشد. این در زندگی ما نیز وجود دارد اما مدل مواجه ما با آن، با مدل مواجه امام حسن عسکری (ع) به شرایط بستگی دارد.
با توجه به اینکه امام حسن عسکری (ع) به شدت تحت نظر بودند چگونه دین اسلام را تبلیغ می کردند؟
آن انسان 250 ساله که همان ائمه ما به عنوان نور واحد هستند، همیشه از دو ابزار استفاده می کردند و امام حسن عسکری (ع) نیز از همین دو ابزار اخلاق و رفتار عملی خود بهره بردند، در سیره عملی حضرت با اخلاق خود دشمن را مجذوب و زندانبان را مجاب می کرد که این مرد، مرد الهی ، نفس او حق و حرف او حرف خدا است و همین زندانبان پیغام بر از طرف امام می شد و مطالب امام را به گوش دیگران می رساند اما در سیره تربیتی، امام حسن عسکری (ع) به افرادی که ظرفیت تبلیغی، ضبط ، تحلیل و تاثیرگذاری بالایی داشتند، مطالب خاصی می فرمودند تا آنها این مبانی را به دیگران منتقل و آشنا کنند. این دو رویکرد و ظرفیت در این انسان 250 ساله امام حسن عسکری (ع) تبلور و ظهور داشت.
نظر شما