خورشید صادرات فرش دستباف خراسان جنوبی غروب کرد

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ مردمان هنرمند و خون گرم استان کویرنشین خراسان جنوبی در هر دوره تاریخی با هنر انگشتان خود قالی های دست باف نفیسی را با توجه به سنت منطقه ی خود تولید کردند و بافت قالی های گل دار این خطه که یکی از مراکز مهم قلمرو حکومت تیموری بوده بسیار شهرت داشته است.

 

هنری با قدمت 600 ساله

روستاهای دُرخش، مود، گسک، نوزاد، سربیشه، بهلگرد، نوغاب، دستگرد و بیشتر روستاهای منطقه قائنات و همچنین شهر بیرجند از مهم ترین و معروف ترین مناطقی هستند که مردمان آن با دست های پینه بسته خود دست به خلق نقش و نگار می زنند.

 

قالی های این منطقه با قدمت دویست ساله زینت بخش موزه فرش آستان قدس رضوی شده است و در بین مجموعه فرش های کاخ گلستان یک قطعه قالیچه ی زیبا و نفیس وجود دارد که حدود 300 سال قبل در قاین بافته شده است و تاریخچه آفرش دستباف خراسان جنوبی به دوران حکومت شاهرخ میرزا در هرات بر می گردد و از حدود 600 سال پیش در این منطقه بافته می شده است.

 

عمده ترین و رایج ترین طرح های قالی این خطه شامل طرح ریزه ماهی، طرح بته، طرح ربعی سعدی، نقش کله اسبی، طرح خشتی یا چهار فصل و طرح محرمات است و در تمامی طرح های این منطقه نقش خورشید در شکل های مختلفی جلوه گر است که می توان گفت در هیچ منطقه ایران نقش خورشید تا این حد دیده نشده است.

 

 

فرش دستباف خراسان جنوبی در تیررس تحریم ها و کم لطفی مسئولان

فرش دستباف یکی از زیباترین و چشم نوازترین هنرهای مردمان کویرنشین خراسان جنوبی است که این روزها به دلیل تحریم ها و عدم توجه برخی از مسئولان به گوشه ای از موزه خاطرات از دست گرد و غبار نامردی روزگار پناه برده است.

 

روزی به یاد می آوریم که فرش دستباف خراسان جنوبی از جایگاه خوبی در صادرات غیرنفتی برخوردار بود و طرفداران فراوانی در آمریکا، امارات، چین و کشورهای مختلف اروپایی داشت که متاسفانه تحت تأثیر خروج آمریکا از برجام و همچنین مشکلات ناشی از تحریم‌ها و شیوع کرونا قرار گرفت و طی دو سال اخیر رکورد کمترین میزان صادرات در ۴۰سال را از آن خود ساخته است.

 

با توجه به اینکه کشور ما به دلیل اتکا به نفت خام دارای اقتصادی تک محصولی است باید مسئولان مربوطه و عوامل بنیادی جامعه برای رهایی از این تنگنا  برای تنوع بخشیدن به صادرات غیر نفتی و توسعه آن قدم های موثری بردارند و راه جدیدی را برای افزایش صادرات محصولات غیرنفتی از جمله فرش دستباف بیابند.

 

فرش دستابف خراسان جنوبی قبل از شیوع کرونا و اعمال تحریم های بی دلیل آمریکا توانسته بود ارزآوری خوبی را برای کشور داشته باشد و چشم های جهانیان را به خود خیره کند اما این هنر با ارزش مورد هجوم تیرهای آمریکا قرار گرفت و اکنون در بازاری راکد در گوشه حجره ها به سر می برد.

 

 

تاثیر افزایش قیمت ارز بر افزایش قیمت فرش دستباف خراسان جنوبی

عدم رغبت مردم به خرید فرش دستباف یکی دیگر از مشکلات مربوط به این حوزه است که طی دو سال گذشته به دلیل افزایش قیمت دلار شاهد گران شدن قیمت فرش دستباف بودیم و اکنون خریداران خارجی هم با توجه به مسائل کرونا و ضرورت قرنطینه، حاضر نیستند که به ایران آمده و خرید کنند؛ اما مشتریان داخلی نیز با توجه به افزایش شدید قیمت، رغبتی به خرید کالا نشان نمی‌دهند و بنابراین بازار فرش دستباف خراسان جنوبی از دو جنبه داخلی و خارجی کاملا کساد و قفل شده است.

 

متاسفانه طی دو سال اخیر به یک باره فروش فرش در بازار داخلی افت کرد و به نوعی متوقف شد و اکنون بازار فرش دستباف خراسان جنوبی راکد شده است و اگر در سطح بازار فرش در بیرجند قدم بزنید، کمتر کسی را مشاهده می‌کنید که برای خرید فرش  دستباف آمده باشد.

 

افزایش بی دلیل و یک باره قیمت ارز طی دو سال اخیر در کشور باعث شد تا قیمت نخ و رنگ افزایش پیدا کند و در نتیجه قیمت فرش دستباف بالا برود درست است که هنر قیمتی ندارد اما در گذشته مردم به دلیل ارزان بودن قیمت این فرش ها تمایل بسیاری برای خرید فرش دستباف داشتند اما امروز به دلیل افزایش قیمت ارز این موضوع بر عکس شده است.

 

امروز شاهد این هستیم که دولت سیزدهم به دنبال کاهش قیمت ها به خصوص ارز است و ای کاش مسئولان مربوطه چاره ای برای هنر با ارزش و زیبای این خطه کویری کنند هنری که بسیاری از مردمان خراسان جنوبی مهم ترین درآمد خود را از فروش آن به دست می آورند.

 

امیدواریم روزی برسد که ارزش واقعی فرش دستباف خراسان جنوبی احیا شود و مسئولان قدر ارزش و ارزآوری و تاثیرات بسیار خوب آن در افزایش صادرات و جایگاه هنر ایران در جهان را درک کنند.

 

 

صادرات مهم ترین مشکل فرش دستباف خراسان جنوبی

«محمدحسین راشدی» یکی از بافندگان فرش دستباف خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: از هشت سالگی شروع به بافندگی قالی کردم و این هنر را از مادرم آموختم و هنوز در این زمینه فعالیت دارم.

 

وی با بیان اینکه صادرات مهم ترین مشکل فرش دستباف است، ادامه می دهد: یک کارگر آزاد روزانه 200 هزار تومان درآمد می تواند داشته باشد اما یک قالیباف که حدود 12 ساعت پشت دار قالی نشسته است درآمد کافی برای تامین معیشت خود ندارد.

 

راشدی در ادامه بیان می کند: افزایش قیمت نخ باعث افزایش قیمت فرش دستباف شده است و در گذشته نخ را 80 هزار تومان می خریدیم در حالی که الان قیمت آن به 125 هزار تومان رسیده است و افزایش قیمت فرش باعث کاهش رغبت مردم به سمت فرش دستباف شده است.

 

این قالی باف بیرجندی می گوید: در حال حاضر قیمت فرش دستباف 6 متری حدود 60 میلیون تومان است و امیدواریم مسئولان فکری برای بافندگان کنند تا حداقل دستمزد یک کارگر معمولی برای بافندگان باقی بماند.

 

 

جامعه قالیبافان با مشکلات متعدد و مختلفی مواجه هستند

خانم «عبدالله زاده» یکی دیگر از قالیبافان خراسان جنوبی است که در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان عنوان می کند: من در خانواده ای متولد شدم که پدر و مادرم هر دو بافنده فرش بودند و رسم در زمان ما این بود که دختر تا کلاس پنجم در حد خواندن و نوشتن و فراگرفتن قرآن، مدرسه می رفت و توفیق تحصیلات بیشتر را نداشت یعنی اعتقاد بر این بود که دختر باید مسئولیت امور خانه را عهده دار باشد.

 

وی در ادامه می گوید: از سن 12 سالگی به همراه خواهرهایم مشغول بافندگی شدیم. در دوره ما این هنر چه در دوران تحصیل و چه در ایام تابستان توسط مادر، خواهر و حتی همسایه سینه به سینه و به صورت استاد شاگردی منتقل می شد.

 

عبدالله زاده ادامه می دهد: سالی یک فرش 1/5*2/20 به قیمت چهار میلیون و 800 هزار تومان می بافم و با کم کردن هزینه نخ، حدود سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به صورت سالانه برای من درآمد دارد.

 

این بافنده بیرجندی با بیان اینکه جامعه قالیبافان با مشکلات متعدد و مختلفی مواجه هستند، می افزاید: از مهم ترین مشکلات می توان به کمر درد، پادرد، و ... اشاره کرد که اگر بیمه وجود نداشته باشد این مشکلات بر دوش قالیبافان سنگینی می کند.

 

وی با تاکید بر اینکه تحریم و کاهش صادرات ضربه سنگینی به فرش دستباف خراسان جنوبی وارد کرده است، می گوید: فرش دستباف خراسان جنوبی از ارزش بالایی برخوردار است که متاسفانه هنوز این ارزش معرفی نشده است.

 

 

کاهش صادرات علت اصلی رکود شدن بازار فرش دستباف

«علی حسینی» اهل درخش استان خراسان جنوبی یکی دیگر از قالی بافان با تجربه و هنرمند خراسان جنوبی است که در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار می کند: از ده سالگی در زمینه قالی بافی فعالیت داشتم و انواع نقش ها را برای طراحی فرش ها استفاده می کردم.

 

وی با بیان اینکه بازار فرش دستباف دچار رکود شده است، می افزاید: هیچ نوع خرید و فروشی متاسفانه در بازار فرش دستباف رخ نمی دهد و علت آن کاهش صادرات فرش دستباف است.

 

حسینی در ادامه می گوید: قیمت نخ از 80 به بالا است و بر روی کاهش فروش فرش دستباف تاثیرگذار است اما بیشترین تاثیر را صادرات بر روی رکود شدن فرش دستباف گذاشته است و هر کسی فرش دستباف را نمی خرد.

 

وی در پایان بیان می کند: متاسفانه کشورهای دیگر طرح های فرش ایرانی را چاپ می کنند و با قیمت کمتر به فروش می رسانند.

 

* تحریم ها، کرونا و برگشت ارز؛ مهم ترین دلایل کاهش صادرات فرش دستباف خراسان جنوبی

«محمدحسن کامیابی مسک» در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در بیرجند اظهار می کند: متاسفانه طی دو سال اخیر کمترین صادرات فرش دستباف در خراسان جنوبی را شاهد بودیم.

 

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی با بیان اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون 110 هزار مترمربع فرش دستباف به ارزش 160 میلیارد تومان در خراسان جنوبی تولید شده است، ادامه می دهد: این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش نداشته است.

 

وی با اشاره به دلایل کاهش صادرات فرش دستباف خراسان جنوبی می گوید: تحریم ها، کرونا و برگشت ارز از مهم ترین دلایل کاهش صادرات فرش دستباف خراسان جنوبی محسوب می شود و مسائل سیاسی نیز بر این موضوع تاثیر می گذارد.

 

کامیابی مسک در ادامه عنوان می کند: اگر صادرات فرش دستباف بهبود پیدا کند قیمت آن رشد خوبی نسبت به کارآیی آن خواهد کرد درست است که به صورت ریالی رشد کرده است اما این کافی نیست.

 

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی با بیان اینکه در دهه هفتاد سالانه 2 میلیارد دلار صادرات فرش دستباف خراسان جنوبی داشتیم، ادامه می دهد: بعد از این دهه صادرات فرش دستباف استان رو به افول بوده است.

 

وی در ادامه می گوید: متاسفانه سال گذشته تنها 50 میلیون دلار صادرات فرش دستباف در خراسان جنوبی داشتیم و بحث مدیریت متولی فرش و بازاریابی بر روی این موضوع بی اثر نبوده است.

 

کامیابی مسک ادامه می دهد: اگر تحریم های ناعادلانه برطرف شود و بازاریابی خوبی صورت گیرد و مدیریت اصلاح شود قطع فرش دستباف خراسان جنوبی می تواند در جهان به جایگاه خود باز گردد.

 

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه اساسی ترین ضربه کاهش صادرات به بافندگان وارد می شود، می افزاید: سود بالارفتن صادرات به بافندگان بر می گردد و کمترین ضربه کاهش صادرات به تجار وارد می شود.

 

وی در پایان با بیان اینکه بافنده فرش به عنوان نیروی کار محسوب نمی شود، ادامه می دهد: بافنده فرش نه بیمه اجباری دارد و نه از حقوق کار برخوردار می شود.