به گزارش خبرگزاری شبستان از همدان، خانه‌های تاریخی میراث ماندگار نیاکان است؛ ابنیه‌ای زیبا که در خشت خشتش رازهای مگو نهفته است. کهن شهر همدان با بیش از 3 هزار ساله سابقه شهرنشینی دارای بناهای تاریخی متعددی است که از فرهنگ و تاریخ کهن آن حکایت می‌کند و در کنار این ابنیه، خانه‌های تاریخی رخ نمایی می‌کند.
بیشتر خانه‌های قدیمی همدان که حالا دیگر خلوت شده، یادگار دوران قاجار است به یادگار مانده از آدم‌هایی که روزگاری برای خود برو و بیایی داشته‌اند. هرچند بسیاری از خانه‌های اربابی و افراد متمکن در سال‌های نه چندان دور تخریب شده‌اند، اما هنوز هم می‌توان در گوشه و کنار محله‌های قدیمی همدان نشانی از آنها یافت. محله حاجی، آقاجانی بیک و جولان هنوز نشانی از روزگار قذیم را در دل خود دارند. میراثی که باید برای حفظ و احیای آن کمر همت بست.
امسال 11 خانه تاریخی به همت میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی قرار گرفت و دارای شماره شناسایی شد؛ ابنیه‌ای که مالکیت خصوصی دارند و با قرار گرفتن در فهرست آثار ملی هویت جاودانه می‌گیرند. البته این موضوع به مذاق مالکان سایر خانه‌های تاریخی خوش نیامد و در چند روز گذشته قصه تلخ تخریب دنبال دار بناهای قدیمی در همدان تکرار شد.
مدرسه ظفر و و خانه‌های شیری و خانجانی، یکی پس از دیگری تخریب شد و حالا جز تلی خاک از آنها باقی نمانده است. دوست داران میراث فرهنگی هیاهوی بسیاری به راه انداخته و مسئولان دستگاه‌های مربوطه را به جلوگیری از تکرار موضوع فراخواندند.
شهرداری مدعی شد که مجوزی برای تخریب صادر نکرده و میراث فرهنگی هم اعلام کرد که نام خانه‌های دارای بافت با ارزش پیش از این به شهرداری داده شده بود. هرچند کار چندانی هم نمی‌توان کرد؛ خانه‌ها مالکیت خصوصی دارند و صاحب خانه می‌تواند تا پیش از ثبت نهایی آن را تخریب کند زیرا در صورت ثبت ملی اجازه فروش یا تغییر آن را ندارد.
افرادی هم که خانه‌ها را حفظ کرده‌اند تنها می‌توانند آن را به موزه تبدیل کنند؛ کاری که سودی به حال مالک ندارد. به همین دلیل مالکان خانه‌ها تا پیش از ثبت نهایی کمر به قتل آن می‌بندند تا قوانین میراث فرهنگی دست و پایشان را نبندد. ضرورت حفظ یادگار نیاکان از یک طرف و حفظ منافع مالی مالک از طرف دیگر تبدیل به گره کوری شده که مسئولان استان باید چاره‌ای برای آن بیاندیشند.
معاون میراث اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در این باره می‌گوید: در شهرستان همدان نزدیک به 200 بنا در محدوده بافت قرار دارد که برای خرید آنها رقم بالایی نیاز است و در توان میراث فرهنگی یا شهرداری نیست.
تغییر کاربری خانه های تاریخی به مراکز تجاری
سیده «مریم مختاری موسوی» در گفتگو با خبرنگار شبستان می‌افزاید: بهترین راه برای حفظ خانه‌های تاریخی استفاده از روش های تشویقی و بسته‌های حمایتی برای مالکان است.
وی بیان می‌کند: معافیت از پرداخت عوارض یا مالیات از طرف شهرداری، تغییر کاربری خانه‌ها به گردشگری یا تجاری مانند فروشگاه صنایع دستی، عتیقه، فرش و جواهر و اهداء زمین معوض در طرح جامع شهری به مالکان از طرف راه و شهرسازی از مهم‌ترین راه‌های تشویقی برای مالکان خانه‌های تاریخی است.
مختاری موسوی اعلام می‌کند: خرید خانه‌ها به وسیله شهرداری و تبدیل به فرهنگسرای محله و معافیت پرداخت قبض آب، برق و گاز از دیگر راه‌ها برای حفظ خانه‌های تاریخی است.
وی با تأکید بر ضرورت همکاری دستگاه‌های مختلف برای حفظ خانه‌های تاریخی تصریح می‌کند: موارد مشابه در کاشان، اصفهان و تبریز با تغییر کاربری به تجاری تبدیل شده‌اند.
مغاون میراث اداره کل میراث فرهنگی همدان می‌گوید: برای حفظ خانه‌های تاریخی همدان، دفتر مشترکی با عضویت شهرداری و سایر دستگاه تشکیل و مقرر شده برای جلوگیری از تخریب خانه‌ها بسته حمایتی به مالکان آنها اختصاص داده شود.
موسوی مختاری می‌افزاید: برای اجرایی شدن موارد مطرح شده نیاز است که پیشنهادها به تأیید عالی ترین مقام اجرایی استان رسیده و در جلسه‌ای با حضور استاندار تصویب شود.
سمیه مظاهری/
نظر شما