سامانه بچه های مسجد باعث ایجاد انسجام ونظم در مساجد شده است

به گزارش خبرنگار شهرستان های استان تهران خبرگزاری شبستان در هر مکانی به جز اماکنی که قرائت قرآن در آنها سبب هتک به این کتاب مقدس شود، قرائت آن بدون مانع است. اما دو مکان برای تلاوت قرآن شرافت بیشتری دارد؛ خانه و مسجد. این نکته را از روایاتی که در این زمینه بیان شده است، می‌توان فهمید. به ویژه در فضیلت تلاوت در مساجد فواید آن بی‌شمار است. جا دارد هر مسلمانی مقداری از وقت خود را در مساجد به تلاوت قرآن اختصاص دهد. برای پی بردن به ارزش تلاوت قرآن در مساجد به گزارش قطعه‌ای از تاریخ و سخنی از آورنده قرآن نگاهی می‌اندازیم. شخصی در مسجد شعر می‌سرود. پیامبر اکرم(ص) خطاب به آن شخص فرمود: «إِنَّما نُصِبَتِ المَساجِدَ لِلقِرآن ...؛ مسجدها را برای قرآن خواندن ساخته‌اند.» از کتاب‌هایی که درباره سیره پیامبر(ص) و اصحاب او نگاشته شده است استفاده می‌شود که مسلمانان علاوه بر تلاوت در خانه‌ها، در مساجد نیز قرآن تلاوت می‌کردند و بیشتر اوقات تلاوت‌ها جمعی بود.

در کشورمان سالیان سال، مسجد و مکاتبی در جوار مساجد، محلی برای آموزش قرآن بودند و طی دهه‌های اخیر، برترین قاریان و حافظان قرآن از میان جلسات قرآن مساجد پا به قله‌های قرآنی گذاشته و افتخارآفرین شدند. جلسات پرشور اساتید مطرح شهرهای تهران و مشهد مصداق این کلام فوق است. اما هم‌اکنون آن اهتمام گذشته وجود ندارد و شاید آموزش قرآن در مدارس و وجود مؤسسات قرآنی و در این اواخر شیوع بیماری کرونا، دلایلی برای نبود این جلسات در مساجد است. البته در این میان عدم همکاری هیئت امنای مساجد یا تداخل زمان جلسات با برنامه‌های فرهنگی و ترحیم مسجد ازجمله مشکلات کم‌رنگ شدن جلسات قرآن بیان شده است. برای روشن شدن بحث خبرنگار شبستان با حجت‌الاسلام والمسلمین حسین محمدابراهیم، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد، گفت‌وگو داشته است که در ادامه می‌خوانید؛

باتوجه به آیات و احادیث نبوی به تأکید بر تلاوت قرآن در مسجد و منازل و تاکیدات مقام معظم رهبری جایگاه مسجد در تعلیم و آموزش قرآن اعم از آموزش عمومی روخوانی و روان خوانی و آموزش های تخصصی حفظ، تفسیر، قرائت و ... چه جایگاهی قبلا داشته و الان چه جایگاه و نقشی دارد؟

یکی از نقش های مساجد نقش تعلیمی و آموزشی آنهاست مسجد محل تعلیم معارف دین شناخته شده که در آن مردم با دین خدا ومعارف دین واحکام الهی وآیات قرآن آشنا می شوند این یکی از وظایف حتمی مساجد است در شعر منسوب به پییغمبراست که ایشان می خواندند: قد افلح من یعمر من المساجد.........که در زمان ساخت مسجد قبا این شعر را زمزمه می کردند که در یکی از مصرع های این شعر اشاره به این شده است که مومنان و رستگاران کسانی هستند که در مساجد به صورت ایستاده ونشسته  قرائت قرآن میکنند و بخش آموزش معارف دین اصلش در قرآن است اگر کسی بخواهد با معارف دین آشنا بشود منبع اصلی معارف دین قرآن کریم است در آیات قرآن کریم معارف دین، اعتقادات حقه ،اخلاق ، سبک زندگی، تعامل با انسان و تعامل با خدا در قرآن آمده است.

اگر مسجد بخواهد وظیفه آموزشی خودش  را انجام بدهد اولین کار تعلیم قرآن است. که باید اهل مسجد را با معارف قرآنی آشنا کند واولین کار آموزش قرآن است اعم از تجوید،صحیح خوانی،با صوت حسن،ترتیل و... واین سفارش قرآن به مومنین است در مورد خواندن قرآن ورتل القرآن ترتیلا.........وفقرا ماتیسر من القرآن

پس اولین گام برای مساجد که وظیفه آموزش را برعهده دارند آشنا کردن اهالی مسجد با قرآن است در تمامی زمینه مثل تجوید،قرائت وتفسیرو...

بحث آموزش قرآن در مساجد از زمان پیامبر اکرم(ص) بوده است همانطور که در روایت داریم روزی پیامبر وارد مسجد شدند ودو گروه را دیدن یک گروه در حال تعلیم قرآن و علم آموزی بودن و گروه دیگر در حال عبادت که پیامبر به سمت گروهی که در حال کسب معارف قرآنی بودند رفتند.

در حال حاضر هم در مساجد یکی از بخش های فعال دارالقرآن های مساجد می باشد که به ترویج معارف قرآنی می پردازند.

باتوجه به اینکه کشورهای اسلامی آموزش های قرآن را درمساجد برگزار می کنند به نظر حضرتعالی چرا در کشور ما این امر دستخوش تغییر قرار گرفته وآموزش قرآن از مساجد بیشتر به موسسات قرآنی انتقال پیدا کرده است؟

شاید یکی از ادله اش این باشد که کشورهای  دیگر دارای حکومت اسلامی نیستند و آموزش قرآن در مدارس آنها وجود ندارد و به همین علت تنها جایی که می توانند در آن به آموزش و قرائت قرآن بپردازند در مساجد آنهاست ولی در کشور ما با توجه به اینکه یک حکومت اسلامی وجود دارد آموزش قرآن در مدارس وموسسات به غیر از مساجد نیز وجود دارد البته این جای بسی مباهات است که موسسات هم در کنار مساجد به امر آموزش قرآن در تمامی زمینه ها ورود کردنند مانند دارالتحفیظ ها و...ولی در هر جهت این قضیه مار را بی نیاز نمی کند از اینکه مساجد حتما باید در امر قرآن فعال باشند با توجه به اینکه یکی از وظایف اصلی مساجد آموزش قرآن است و به هیچ وجه مورد پذیرش نیست که مساجد به امر آموزش نپردازند.

به نظر شما موسسات قرآنی چه مقدار می توانند در آموزش قرآن مساجد کمک کنند و آیا بستری برای همکاری بین مسجد وموسسات در مساجد وجود دارد؟

همانطور که در صحبت های قبلیم عرض کردم وظیفه اصلی مساجد آموزش قرآن است پس آموزش قرآن با اولویت کامل باید در مسجد اتفاق بیفتد جایگاه اصلی آموزش معارف قرآنی در مساجد است اگر می بینید که خارج از مساجد موسساتی متکفل این امر شده اند قطعا این کار صحیحی نبوده و باید این کارها اصلاح شود همانطور که در تدابیر مقام معظم رهبری داریم ایشان می فرمایند مسجد مرکز همه کارهای نیک است و مهم ترین کار نیک آموزش قرآن و انس با قرآن است که باید  این امر در مساجد انفاق بیفتد وبه هر دلیلی آموزش قرآن از مساجد خارج شده این کار صحیحی نبوده و باید اصلاح شود وماهم در مجموعه امور مساجد در پی اصلاح این کار هستیم حتما باید موسسات قرآنی توجه ویژه ای به مساجد پیدا کنند اگر اشکالی هم وجود داشته در مورد حضورشون در مساجد باید این اشکالات برطرف بشود و این موسسات به مسجد که خانه اصلی آنهاست برگردند وبه مساجد در بحث آموزش هرچه بهتر معارف قرآنی کمک کنند.

شما به عنوان ریاست امور مساجد آیا برنامه ای برای به کارگیری وبرگشت موسسات قرآنی به مساجد در دستور کار دارید؟

بله اولا عرض کردم یکی از وظایف ما در امور مساجد راه اندازی دارالقرآن های مساجد است که ان شاءالله این دارالقرآن ها در حال راه اندازی هستند و مهمترین بخش هم  این است که کسانی که در امر تعلیم و تعلم قرآن و آموزش قرآن تجربیات خوبی دارند مثل همین موسسات قرآنی  دعوت می کنیم که به مساجد برگردند و فعالیت های خودشون رو ادامه بدن در حال حاضر هم خیلی از قراء ممتاز وبین المللی ما حلقه های قرآنی شان را در مساجد برپا کردن و بحمدالله هم خودشان وهم مردم دارند از این برنامه ها استفاده می کنند و خیلی هم با برکت است و ما این کار رو حتما باید ادامه بدهیم و حلقه های قرآنی و موسسات قرآنی رو در مساجد احیا کنیم.

اینکه ائمه جماعات نیز از قرائت خوبی هنگام خواندن حمد و سوره برخوردار باشند اهمیت دارد هم در جذب مأموم بیشتر و هم انس بیشتر امام جماعت با قرآن، در دوره‌های آموزشی مدیریت مساجد که برای ائمه جماعات در سنوات مختلف برگزار میشود تا چه اندازه به بحث آموزش قرآن اعم از قرائت و صحیح خوانی امامان مساجد و شناخت قواعد قرآنی پرداخته می شود؟

بحمدالله در این سالها اخیر در مدارس علمیه توجه ویژه ای به قرآن شده در حال حاضر یکی از آموزش های حوزه های علمیه مسئله قرآن و آموزش صحیح خوانی،تجوید وقرائت قرآن است در حال حاضر خیلی از طلاب محترم قاری ممتازوحافظ قرآن کریم هستن به غیر از حوزه های علمیه که توجه ویژه ای به صحیح خوانی و تجوید قرآن وعلی الخصوص به صوت احسن پرداختند معاونت آموزش مرکز رسیدگی به امور مساجد هم به بحث صحیح خوانی وتحسین قرائت پرداخته و درهمین راستا این معاونت کلاس هایی را برای تحسین قرائت دارند که ائمه محترم جماعات در این کلاس ها با مبانی تجوید قرآن آشنا می شوند و برای قرائت صحیح وبهتر قرآن آموزش می بینند.

با توجه به شیوع ویروس منحوس کرونا و تعطییلی برخی از مساجد در طی دوسال اخیر حضرتعالی و مجموعه امور مساجد برای پیش برد آموزش های قرآنی در بستر فضای  مجازی مساجد چه اقداماتی صورت پذیرفته است؟ در‌آتی برنامه ای در فضای مجازی دارید؟

بحمد الله در ایام کرونا یکی از کارهای خوبی که انجام شده این است که ما پویشی راه اندازی کردیم که مسجد تعطیل نیست در همین زمینه مساجد تعطیل نبوده است ممکن است نماز جماعت تعطیل شده باشد اما درب مساجد باز بوده است و مساجد فعالیتهای اجتماعی خودشون رو داشته اند واتفاقا در ایام کرونا این فعالیتها بیشتر شده که به صورت نمونه یکی از آنها راه اندازی گروه های مجازی مساجد بوده است که در حال حاضر تقریبا بسیاری از ائمه جماعات ما برای اهالی مسجد ومحله گروه های فضای مجازی راه اندازی کردن  وبا ارتباط گیری با مردم مسائل آموزشی در تمامی زمینه ها را پیگیری می کنند در بعضی از این کانالها روزانه یک آیه را مطرح می کنند وبه تفسیر آن می پردازند در این زمینه ارتباط خیلی خوبی با اهالی مسجد برقرار شده است.

به نظر شما عوامل موفقیت مساجد فعال در زمینه آموزش قرآن چه بوده است و در صورت امکان به چند نمونه از این مساجد اشاره نمایید.

مهمترین عامل موفیقت مساجد در امور فرهنگی امام محترم جماعت مسجد است میدانید مسجد طراز دارای شاخصه هایی است یکی از مهمترین شاخصه های مسجد طراز امام طراز است اگر امام طراز باشد فعال باشد از شاخصه ها و ویژگی های امام طراز برخوردار باشد قطعا می تواند بسیار موفق باشد یکی از این شاخصه هایی که برای امام طراز مطرح است فعالیت مجدانه در مسئله آموزش است ما امامی رو امام موفق میدانیم که در آموزش شخص موفقی باشد وبتواند برنامه ریزی آموزشی داشته باشد برای مسجدش چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی برای خواهران وبرادران در تمامی گروه های سنی که بحمدالله در این ایام این گونه فعالیتها انجام شده ومساجد ما در زمینه های مختلف علی الخصوص آموزش معارف قرآنی کارنامه خوبی دارند.

اما به عنوان نمونه می توانم به مسجد صفا در منطقه امام حسین (علیه السلام) اشاره کنم که تقریبا در حال حاضر بیش از 2 هزار نفر از جوانان را مشغول در امر آموزش کردند و به غیر از این مسجد مساجد خوب دیگری هم وجود دارد حتی در بعضی از این مساجد مدرسه راه اندازی شده است و به همین علت ارتباط خوبی با جوانان و نوجوانان برقرار نمودند.

یکی از اولویت‌های مرکز رسیدگی به امور مساجد در دستورات جلسات شورای فرهنگی مسجد برنامه ریزی جهت گسترش فعالیتهای قرآنی در مساجد است مرکز تحت امر حضرتعالی جهت تسهیل این امر در مساجد چه قدمی هایی برداشته است؟

بحمدالله شورای فرهنگی در مساجد ها فعال هستند همانطور که در سوالتون بود یکی از عناوین برنامه های شورای فرهنگی مساجد فعال سازی  آموزش های قرآنی در مساجد است که هر مسجدی با امکانات خودش در این زمینه ورود پیدا می کند ما مسجدی داریم که امکانات خوبی در زمینه آموزشی دارد و دارای دارالقرآن های خوبی هستند و اقدام به برپایی جلسات قرآنی خوبی کردند و با استفاده از این امکانات آموزشی حفاظ وقاریان خوبی تربیت کردند مثل همان مسجد صفایی که عرض کردم که در این زمینه فعالیتهای خوبی دارند و درصدد هستیم مساجدی که در حالت راکد هستند را با تدابیر اندیشیده شده فعال کنیم.

آیا مرکز رسیدگی به امور مساجد برنامه ای برای آموزش قرآن و در ادامه توسعه فرهنگ قرآنی در مساجد داشته یا در دست تهیه دارید؟

بله ما در حال حاضر امامان جماعاتی داریم که فعالیتهای بهتری در بحث آموزش قرآن کریم دارند  از این ائمه جماعات تقدیر به عمل آمده و خود این باعث ایجاد انگیزه ائمه جماعات می شود و در همین راستا ما از مساجد برنامه خواسته ایم که یکی از این برنامه های خواسته شده توسعه آموزش های قرآن کریم در مساجد می باشد که داریم این موارد را پیگیری می کنیم و برای فعال سازی مساجد با دستگاه هایی که در مساجد فعال هستند تعاملات و تفاهنامه هایی منعقد شده به عنوان نمونه با ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور که در بحث قرآنی طرح مدهامتان را دارند و فعالیتهای بسیار خوب و گسترده ای دارند و سایت راه اندازی کردند که در آن یک سازماندهی خوبی در مساجد اتفاق افتاده است تفاهماتی ایجاد کردیم از دیگر تفاهمات صورت گرفته با اداره اوقاف در زمینه به روز رسانی موقوفاتی است که در زمینه احیای امر قرآن وقف شده اند و با سازمان تبلیغات اسلامی هم توافقاتی در زمینه اعزام مبلغ و اساتید قرآنی منعقد نموده ایم.