به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، از قدیمی ترین مساجد ایران که به دستور مستقیم امام عسکری(ع) ساخته شده است، مسجد «امام حسن عسکری(ع)» قم است که در طول فراز و نشیب های تاریخ منشا آثار و برکات بسیار بوده و است. از این رو، به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت یازدهمین امام شیعیان(ع) و به منظور بررسی نقش آفرینی های این مسجد در تاریخ، با حجت الاسلام والمسلمین «محمدرضا فوادیان»، کارشناس مهدوی و دبیر اندیشکده بین المللی مهدویت گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
تاریخچه بنای امام حسن عسکری(ع) قم به چه زمانی باز می گردد و چگونه تاسیس شده است؟
امام عسکری(ع) وکیلی در ایران به نام احمدبن اسحاق قمی داشتند که وقتی به سامرا و محضر امام(ع) مشرف می شود، حضرت(ع) به وی پولی برای ساخت این مسجد می دهند لذا این خانه خدا به دستور مستقیم حضرت ابوالمهدی(عج)، امام عسکری(ع) و با وکالت احمدبن اسحاق قمی در شهر قم ساخته شده است. مهمترین خصوصیت این مسجد آن است که مستقیما به دستور امام معصوم(ع) ساخته شده است، باید توجه داشت اگرچه مسجد مقدس جمکران برای ما منتظران امام زمان(عج) جایگاهی بسیار والا دارد، اما مسجد امام عسکری(ع) پیش از آن ساخته شده است.
مسجد امام عسکری(ع) در طول تاریخ نزد علما و بزرگان چه جایگاهی داشته است؟
در طول تاریخ علما و مراجع به هنگام اعتکاف این مسجد را برای اعتکاف و برگزاری مناسک دینی انتخاب کرده و اهمیت ویژه ای برای آن قائل بوده اند. این مسجد توسط آیت الله العظمی صافی گلپایگانی بازسازی شد و بسیار زیبا در کنار حرم حضرت فاطمه معصومه(س) می درخشد.
برای این مسجد حکایات بسیار عجیبی در طول تاریخ بیان شده است نمونه بارز آن تشریف فرمایی قطب عالم امکان آقا صاحب الزمان(عج) در تشییع جنازه آیت الله العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی است؛ آیت الله امامی کاشانی، امام جمعه تهران در چهلمین روز درگذشت آیت الله العظمی گلپایگانی این حکایت را نقل کرد که یکی از اوتاد مورد وثوق و اطمینان بنده، فرمود: در روز تشییع جنازه آیت الله گلپایگانی آقا بقیه الله الاعظم(عج) شرف حضور داشتند و وقتی جنازه آن عالم ربانی به مقابل مسجد امام حسن عسکری(ع) رسید، حضرت(ع) از جمع تشییع‌کنندگان فاصله گرفته و در این مسجد نماز اقامه کردند؛ این فرد می گوید: حضرت حجت(عج) بعد از اقامه نماز فرمودند: ما به مسجد مقدس جمکران می رویم. نمونه های متعددی از این حکایات وجود دارد که اهمیت این مسجد را در دوران حضور اهل بیت(ع) ثابت می کند.
چرا قم به عنوان محل ساخت مسجد به دستور امام عسکری(ع) بوده است؟ قمی ها چه ارتباطی با ائمه(ع) داشتند؟
قم در آن دوران پایگاه مهمی برای تجمع شیعیان به شمار می رفت. بعد از شهادت امام عسکری(ع) اولین کاروانی که به سامرا رفت کاروان قمی ها بود رفت و آمد بین قم و سامرا در دوره شش ساله امامت امام عسکری(ع) در کتب روایی و تاریخ بیان شده است.
احمد بن اسحق قمی که وکیل امام عسکری(ع) در شهر مقدس قم بود در آخرین سفر به سامرا و کسب فیض از محضر امام عسکری(ع) در مراجعت به شهر قم در سر پل ذهاب بیمار شده و از دنیا می رود مرقد منور وی در سرپل ذهاب ملجا و مامن شیعیان است. وی در نخستین سفرهایش به سامرا مامور به ساخت این مسجد شده بود. باید توجه داشت حضرات معصومین(ع) دستوراتی می داده اند که بدون شک این دستورات از جامعیت ویژه ای برخوردار بوده است. تعداد وکلای امام عسکری(ع) نسبت به ائمه(ع) قبلی بیشتر بوده است زیرا قرار بود به زودی در دوران امامت و غیبت امام مهدی(عج)، سازمان وکالت مهمترین نقش را ایفا کند. یکی از وکلای امام عسکری(ع) ابوالادیان است که حضرت(ع) به وی دستورات خاص داده است، دیگری احمدبن اسحاق قمی است
مسجدسازی در سیره اهل بیت(ع) چه جایگاهی دارد و امام عسکری(ع) با این دستور چه اهدافی را دنبال می کرده اند؟
بی شک امام عسکری(ع) برای سفارش به ساخت این مسجد آن هم در کنار حرم کریمه اهل بیت(ع) انگیزه خاصی داشته اند که محلی برای راز و نیاز و توسل به درگاه حضرت احدیت باشد. فرهنگ مسجد و ساخت آن در سیره اهل بیت(ع) از جایگاه ممتازی برخوردار است چنان که نبی اکرم(ص) به محض ورود به یثرب ابتدا مسجد را بنا کردند؛ اهل بیت(ع) ایشان نیز به ساخت مسجد برای مسلمین و شیعیان دستورات خاصی بیان کرده اند. آخرین امامی که در جامعه ظهور دارد امام عسکری(ع) است و از آن جایی که قم در آخرالزمان جایگاه مهم و ویژه ای دارد امام عسکری(ع) دستور به ساخت این خانه خدا داده اند.
مسجد امام حسن عسکری(ع) در قم منشا چه آثار و برکاتی در طول تاریخ به ویژه فراز و فرودهای تاریخ معاصر بوده است؟
بی شک این مسجد از سال 260 هجری (سال شهادت امام عسکری(ع)) تا کنون دارای برکات و آثار فراوان بوده است اقامه نماز جمعه در طول تاریخ در این مسجد، برگزاری مراسم اعتکاف در دوران متمادی و نیز برگزاری مراسم های دینی در آن مرسوم بوده و است؛ علاوه بر این، در حوادث انقلاب اسلامی این مسجد پایگاه فعالی برای فعالیت انقلابیون قم محسوب می شد و سالیان متمادی این مسجد نقش مَدرَس هم داشته و علما و بزرگان قم در این مسجد به تدریس می پرداختند. علی‌رغم کثرت مدارس دینی در شهر قم و ساخت مساجد فراوان در این شهر از عظمت و کارکردهای این مسجد چیزی نکاسته نشده است بلکه این مسجد همواره ملجا و مامنی برای عاشقان حضرت بقیه الله الاعظم(عج) بوده و بی‌تردید امام عسکری(ع) آینده فعال این مسجد و پایگاه بودن آن را مدنظر داشته است.
نظر شما