«زیرکوه» در حسرت کتابخانه مرکزی

خبرگزارش شبستان- خراسان جنوبی؛ کتابخانه های عمومی به عنوان یک مرجع فرهنگی محسوب می شوند که با قرار دادن افکار، عقاید و حاصل اندیشه های خلاق در کنار یکدیگر وسیله‌ای برای ایجاد علاقه به مطالعه و تحقیق برای افراد جامعه پدید می آورند.

 

کتابخانه ها می توانند کارکردهای مختلفی از جمله آموزشی، اطلاع رسانی، فرهنگی و اقتصادی داشته باشد که در این بین نقش و کارکرد اجتماعی آن پر رنگ تر است.

 

*خدمت به اجتماع هدف اصلی کتابخانه ها

تاریخ کتابخانه بخش اساسی از تاریخ پیشرفت معنوی و تمدن محسب می شود و ردپای کتابخانه ها، در گذرگاه های پیچاپیچ تمدن از عهد باستان تا عصر حاضر، کمابیش به جا مانده است.

 

کتابخانه تنها نهاد اجتماعی شناخته شده ای است که زمینه کتابخوانی را فراهم و امر مطالعه را ترویج می کند و موجودیت آن خود به خود هدف نبوده بلکه هدف اصلی، خدمت به اجتماع است.

 

جمع آوری و نگهداری کتب و در دسترس دانش پژوهان قرار دادن، بزرگ ترین خدمت به دانشمندان و اجتماع است. کتاب و کتابخانه در شکل دادن به عقاید و افکار مردم نقش مهمی را به عهده دارد.

 

می دانیم قدرت اصلی هر کشور با اهل تحقیق است و آنان هستند که اطلاعات تولید می کنند و امروزه آن چه قدرت را به ارمغان می آورد اطلاعات است، از این رو از زاویه ای دیگر ما به این اصل آن معتقدیم که کتابخانه مرکز قدرت است.

 

 

*جایگاه کتاب و کتابخانه در اسلام

در اسلام نیز مقام علم، عالم، کتاب و کتابت از جایگاه رفیعی برخوردار است چنان چه در قرآن کریم معجزه جاوید نبی اکرم صلی الله علیه وآله وسلم ریشه کتابت 322 بار در 37 صیغه مختلف آمده است.

 

وجود کتابخانه در جوامع اسلامی بسیار با اهمیت تلقی شده زیرا به تغذیه حیات فکری و روحی مردم کمک نموده، مواریث فرهنگی، دانش های نهفته، تفکر گذشتگان و اندیشه های موجود را به قرون بعد انتقال می دهد و به گواه تاریخ، کتابخانه نیرومندترین پایگاه برای محفوظ ماندن ذخایر و سرمایه های معنوی جامعه است.

 

نخستین کتابخانه ها در جهان اسلام در مساجد پدید آمدند، زیرا مساجد گذشته از آن که مکانی مقدس برای عبادت بودند، برای آموزش و ایجاد حلقه های درسی و بحث نیز محل مناسبی تلقی می شدند و چندان فراوان بودند که به سختی می توان مسجد یا بنیاد علمی ای فاقد کتابخانه پیدا کرد.

 

مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند: «ما به عنوان ملت ایران و به عنوان یک ملت مسلمان، ارتباطمان با کتاب، ارتباط بنیانی و عمیق و کهن است. ما امروز و دیروز با مقوله‌ی کتاب آشنا نشده‌ایم. در کشور ما، بخصوص بعد از انتشار اسلام، کتابخانه‌های عظیم، مجموعه‌های علمی، مکتوبات باارزش، یک سابقه‌ی کهن تاریخی دارد. ما ملتی هستیم که با کتاب خیلی سابقه داریم؛ در طول قرن‌های متمادی با کتاب انس داشته‌ایم.»

*قدمت وجود کتابخانه ها در ایران

برخورداری ایرانیان از کتابخانه‌های قدیمی، تربیت نویسندگان مشهور و تاسیس کتابخانه‌های مشهور در پهنه جغرافیایی ایران باستان تا ایران شیعی از بارزتربن دلایل قدمت کهن در عرصه کتابخانه‌ای، دانش کتاب‌نویسی؛ تراشیدن قلم، علم کتابت و ساخت مخازن و مرمت کتب دارد و وجود ده‌ها نسخ خطی، نقشه و آثار چاپی و غیر چاپی در ایران کتابخانه‌های مشهور اروپایی و جهان بخصوص در شبه قاره هند و آسیای میانه و قفقاز، سندی بر این مدعا است.

 

اولین کتابخانه ایران یعنی کتابخانه تخت جمشید قبل از اسلام تاسیس شده بود و این کتابخانه در زیر زمین های تخت جمشید واقع شده و حاوی خشت های خام بود؛ تمام دستورها، فرامین و گزارش های آن زمان بر روی خشت خام نوشته می شد و این خشت ها را زیر آفتاب خشک می کردند و در کتابخانه های تخت جمشید حفظ می نمودند و این کتابخانه نقش بسیار مهمی در شناسایی تاریخ ایران باستان دارد.

 

کتابخانه «تیسفون» یکی دیگر از کتابخانه های قدیمی ایران باستان است که در زمان ساسانیان تاسیس شده بود چرا که در زمان ساسانیان ۶۰۰ کتاب عالی نوشته شده بود و در این کتابخانه کتابی حاوی تصاویر پادشاهان ساسانی وجود داشت که شامل تصویر ۲۵ پادشاه مرد و دو پادشاه زن به نام های «پوراندخت» و «آذرمیدخت» بود.

 

قبل از اسلام ایجاد کتابخانه ها در ایران شروع شده بود اما بعد از اسلام سامانیان بزرگترین کتابخانه ها را تاسیس کردند؛ این سلسله ایرانی کتابخانه هایی بزرگ ساختند که تا ۲۰۰ هزار جلد کتاب در آنها نگهداری می شد و اولین سلسله ایرانیان که بسیار به دانش و زبان فارسی و زبان دری علاقمند بوده سامانیان بودند و در آن زمان همه برای مطالعه به شهر بخارا می رفتند.

 

بعد از اسلام نیز کتابخانه ها جایگاه بالایی در بین مردم یافتند و جکومت های مختلف از جمله تیموری و صفوی به پررنگ کردن کتابخانه ها در جامعه توجه ویژهی داشتند و یکی از مهم ترین کتابخانه ها ساخته شده در ایران بعد از اسلام کتابخانه آستان قدس رضوی است که می‌توان آن را یکی از بزرگترین کتابخانه‌های کشور دانست که دیرینه هزارساله دارد، به طوری که قدیمی ترین و نفیس ترین نسخه های خطی از قرون اولیه اسلامی تاکنون در آنجا نگهداری می شود.

 

 

*زیرکوه؛شهری بدون کتابخانه

کتابخانه ها به دلیل دارا بودن منابع اطلاعاتی مختلف و همچنین فضایی کاملا مناسب می توانند علاوه بر فراهم آوردن امکان موفقیت در زمینه های تحصیلی، زمینه ساز بسیاری از ابتکارها و همچنین افکار جدیدی باشند که تاثیر مثبت آن علاوه بر شخص برای جامعه نیز خواهد بود.

 

در خراسان جنوبی 83 باب کتابخانه وجود دارد که وجود این کتابخانه ها در نقاط مختلف خراسان جنوبی یکی از بسترهای بسیار ارزشمندی است که می بایست مورد توجه اقشار مختلف مردم بویژه کودکان و نوجوانان و جوانان قرار گیرد.

 

از آن جا که کتابخانه ها پایگاهی برای دانش کل جهان هستند و به رشد اقتصادی جامعه می توانند کمک کنند راه اندازی کتابخانه در تمامی شهرها و روستاها باید در دستور کار قرار گیرد اما متاسفانه شهرستان مرزی زیرکوه استان خراسان جنوبی از نعمت وجود کتابخانه بی نصیب مانده است.

 

شهرستان زیرکوه در شرقی ترین نقطه کشور واقع شده است و مردمان آن با سلحشوری و غیرت و دلاوری خود در این شهرستان بحث مرزبانی از ایران اسلامی را بر عهده گرفتند و برای پایبندبودن و عدم مهاجرت از این شهرستان نیازمند ایجاد اماکن فرهنگی، اجتماعی، تفریحی و ورزشی هستند که این اماکن خود به تنهایی باعث ایجاد اشتغال می شوند.

 

تاسیس کتابخانه در شهرستان زیرکوه یکی از نیازهای واقعی مردمان غیور این خطه از خاوران است و با توجه به اینکه 43 سال از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد اما هنوز مسئولان کشوری و استانی قدمی برای تاسیس کتابخانه در نقطه صفر مرزی شرق کشور بر نداشته اند.

 

 

*جوانان و نوجوانان زیرکوه در حسرت کتابخانه

«علی آقا» 25 ساله یکی از جوانان غیور شهرستان زیرکوه است که در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان می گوید: من دانشجوی ادبیات شهرستان بیرجند هستم و برای درس های تحقیقاتی خود نیاز به مطالعه کتاب های مختلف دارم اما این امکان در زیرکوه وجود ندارد و باید به بیرجند سفر کنم.

 

وی در ادامه بیان می کند: اگر در شهرستان زیرکوه یک کتابخانه مرکزی وجود داشت دیگر لازم نبود هزینه و زمان خود را هدر دهم تا به یک شهر دیگر سفر کنم. وجود یک کتابخانه می تواند به رشد علمی و تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان این شهرستان بسیار کمک کند.

 

علی آقا با بیان اینکه جوانان و نوجوانان این شهرستان در حسرت یک کتابخانه به سر می برند، می افزاید: ای کاش مسئولان مربوطه کمر همت خود را ببندند و در مسیر تاسیس یک کتابخانه مرکزی در زیرکوه قدم محکمی بردارند و این حسرت را به واقعیت تبدیل کنند.

 

*تاثیر کتابخانه ها بر رشد تحصیلی دانش آموزان

«فرشته» دانش آموز 15 ساله هم در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: کتاب خواندن لذتی وصف نشدنی دارد. من علاقه بسیاری به مطالعه کتاب به صورت حقیقی نه مجازی در یک کتابخانه بزرگ دارم اما این امکان در زیرکوه وجود ندارد.

 

وی در ادامه عنوان می کند: درست است فضای مجازی در حال گرفتن جای کتابخانه ها و کتاب های واقعی است اما هنوز هم کسانی هستند که دلشان بخواهد لحظه ای با آرامش مشغول به ورق زدن کتاب در فضای آرام و دلنشین شوند و این آرزوی بسیاری از جوانان و نوجوانان شهرستان زیرکوه است.

 

فرشته با اشاره به اینکه کتابخانه به انجام کارهای تحقیقاتی دانش آموزان بسیار می تواند کمک کند، می افزاید: در بسیاری از کتاب ها مطالبی خوب و مفیدی وجود دارد که دانش آموزان به دنبال آنان هستند و این مطالب در فضای مجازی هنوز پیدا نمی شود.

 

 

*تاثیر کتابخانه بر مهاجرت مردم از زیرکوه

«عبداللهی» یکی از معلمان شهرستان زیرکوه است که در گفتگو با خبرنگار شبستان در خصوص اهمیت تاسیس کتابخانه در این شهرستان می گوید: عدم تاسیس کتابخانه در این شهرستان به جامعه فرهنگی و هنری و علمی این شهرستان ضربه وارد کرده است.

 

وی ادامه می دهد: هر جامعه ای برای پیشرفت و توسعه نیازمند یک کتابخانه مرکزی و جامع است که متاسفانه زیرکوه از این فرصت بی نصیب است و هیچ یک از مسئولان نیز اقدامی انجام نمی دهند تا زیرکوه به جایگاه واقعی خود در زمینه های علمی و فرهنگی برسد.

 

این معلم زیرکوهی با بیان اینکه نبود کتابخانه در این شهرستان یکی از عوامل مهاجرت محسوب می شود، می افزاید: برخی از مردم این شهرستان برای اینکه فرزندانشان با فرهنگ کتاب و کتابخوانی آشنا شوند و یا در سال‌های آخر تحصیل و نیاز مطالعه برای کنکور، تصمیم می گیرند تا از زیرکوه به مرکز استان مهاجرت کنند.

 

عبداللهی در ادامه بیان می کند: درست است که نبود اشتغال و آب در افزایش مهاجرت مردم زیرکوه اثر می گذارند اما مردم این شهرستان با تمام وجود مشکلات انتظار دارند که مسئولان حداقل با تاسیس یک کتابخانه مرکزی کمی از دردهای آنان را تسکین دهند دردهایی که حاصل بی مهری مسئولان است.

 

*کتابخانه مرکزی زیرکوه در انتظار تامین اعتبار

«غلامحسینی» مدیر کتابخانه های عمومی زیرکوه هم در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: یک قطعه زمین سال 95 جهت تاسیس کتابخانه مرکزی در زیرکوه تعیین شد و سال 96 عملیات اجرایی آن آغاز شد و هنوز در مرحله شناژ قرار دارد و پیشرفت فیزیکی خوبی نداشته است.

 

وی در ادامه بیان می کند: امسال نیز اعتباری بالغ بر 250 میلیون تومان به این پروژه اختصاص شده است در حالی که برای به بهره برداری رساندن آن به اعتباری بالغ بر سه میلیارد تومان نیاز دارد.

 

مدیر کتابخانه های عمومی زیرکوه با بیان اینکه 918 متر مربع متراژ کتابخانه مرکزی این شهرستان است، می افزاید: اما متاسفانه تنها 385 متر برای زیربنای آن طراحی شده است و مابقی جز محوطه آن در نظر گرفته شده است و درخواست داریم تا زیربنای آن افزایش پیدا کند.

 

غلامحسینی با بیان اینکه سالن مطالعه برای خواهران در زیرکوه وجود ندارد، می افزاید: مردم نسبت به این موضوع بسیار معترض هستند و متاسفانه برخی از مسئولان در زمینه مسائل فرهنگی حضور جدی ندارند.

 

*لزوم در اولویت قرار گرفتن ساخت کتابخانه مرکز زیرکوه

«محمود حاجی» مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی نیز در این خصوص در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان می گوید: متاسفانه در شهرستان زیرکوه فضایی مخصوص کتابخانه وجود ندارد و مردم برای بهره مندی از کتاب به یک فضای غیراستاندارد مراجعه می کنند.

 

وی با تاکید بر اینکه ساخت کتابخانه در مرکز شهرستان زیرکوه باید در اولویت قرار گیرد، ادامه می دهد: اما متاسفانه امسال اعتبار خوبی برای این پروژه در نظر گرفته نشده است و به دنبال این هستیم تا سال آینده اعتبار خوبی به این پروژه تخصیص یابد تا طی دو سال اخیر برای بهره مندی مردم این شهرستان به بهره برداری برسانیم.

 

حاجی با بیان اینکه بستر کتابخانه یک بستر فرهنگی است، می افزاید: کتابخانه به عنوان تشویق کننده آموزش و تعلیم و تعلم در هر منطقه محسوب می شود و به افزایش سطح معلومات مردم بسیار کمک می کند و یکی از مهم ترین اماکن برای هر منطقه محسوب می شود.

 

مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی بیان می کند: امیدواریم با ایجاد کتابخانه در شهرهای مختلف و روستاهای این استان شاهد ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی باشیم.