به گزارش خبرگزاری شبستان، دراین نشست که با حضور اساتید و نویسندگان نام آشنای عرصه ادبیات کودک و نوجوان: دکتر قدرت الله طاهری دانشیار وعضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، منتقد ونویسنده، سید مصطفی مطهری نویسنده، ناشر و ارزیاب کتاب کودک ونوجوان، سید محمد مهاجرانی کارشناس ارشد ادبیات کودک از دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشگر ونویسنده، فرزانه فراهانی کارشناس ارشد ادبیات کودک از دانشگاه شهید بهشتی ونویسنده کتاب کودک برگزار شد، درباره آسیب ها و ظرفیت های سفارشی نویسی صحبت شد.
درابتدا خانم فرزانه فراهانی به عنوان دبیر این نشست از دکتر قدرت ا... طاهری درباره سفارشی نویسی و نقش آن در ادبیات را پرسیدند.
دکترقدرت ا... طاهری ضمن تشکر و قدردانی ازاساتید حاضر درجلسه گفتند: ابتدا تعریفی از سفارشی نویسی باید داشته باشیم سفارشی نویسی یک پدیده است، پدیده ای در جریان آفرینش ادبی که از مراکز رسمی یا غیر رسمی که متولی امور فرهنگی هستند یا در نقش متولی فرهنگ ظاهر می سازند به کسانی که حقیقی یا حقوقی توانایی میانگین یا عالی در آفرینش ادبی دارند سفارش می شود شاعر و نویسنده درقبال اجرای تعهد خود دستمزدی دریافت می کند و حقوق معنوی را به سازمان سفارش دهنده واگذار می کند و دیگر مدخلیتی در سرنوشت اثر ندارد.
ایشان در پاسخ به این سوال که آیا از این طریق آثار ادبی شاخص و ماندگار بوجود آمده یا نه گفتند: ابتدا باید ببینیم سازو کار یک کار ادبی ماندگار چه چیزی است ؟ و اینکه سفارشی نویسی در کجای این فرایند قرار می گیرد؟ نویسندگان سخنگوی افراد دیگر هستند و دیگران از چشم و زبان او دنیارا درک می کنند آرگون می گوید: هنرعالی ترین فراورده عالی ترین ذهنهاست.
نویسندگان برای اینکه بتوانند به فهم اصیل دست پیدا کنند نیاز به آگاهی فربه دارند مجموعه اطلاعاتی که نویسنده از طریق مطالعات فراگیر از ادبیات درون فرهنگی و برون فرهنگی دارد بخشی از این آگاهی را کسب می کند و بخشی دیگر از فهم و تامل او از مناسبات و گفتمان هایی است که او با دیگران دارد که محصول این آگاهی، آگاهی فربه می باشد.گفتمان ها هم جهت می دهند، هم آگاهی می دهند، هم رسالت ایجاد می کنند و هم خوراک فکری تولید آثار ادبی را در اختیار نویسنده و شاعر قرار می دهد.
وی در بخش دیگری از صحبتهایشان گفتند: اگر نویسنده یا شاعر بخواهد همسو با گفتمان حرکت کند سفارش اثر را نه از یک ارگان و سازمان و یا یک شخص حقیقی یا حقوقی بلکه از بطن گفتمان و بطن درخواست و نیاز مشارکان این گفتمان یعنی توده های مردم دریافت می کند و به یک نیاز اساسی و واقعی جواب می دهد.
در ادامه جلسه سید مصطفی مطهری درباره بحث سفارشی نویسی گفتند:در بحث سفارشی نویسی ما تعریف مشخص و درستی نداریم و نمی توانیم سفارشی نویسی را انکار کنیم در مراجعه به تاریخ از کتیبه ها گرفته تا آثار فاخر و غیرفاخر حتما سفارشی نویسی درفرایند ادبیات ایران اثرگذار بوده چه مثبت و چه منفی پس ما نمی توانیم به سفارشی نویسی به شکل نقطه ای نگاه کنیم چون اصولا اثر فاخر درطول زمان شناخته می شود.
ایشان در بخش دیگری از سخنانشان گفتند:به عنوان ناشر و دلسوز ادبیات باید بگویم در بازار دو نگاه وجود دارد:یک نگاه اینست که چرا متن ادبی باید ویراستاری کاملی داشته باشد یا ازکاغذ باکیفیت استفاده شود اثر را می توان با سفارش نهادی خاص به فروش بالایی رساند ولی من معتقدم که کار باید از نظر ادبیاتی محکم باشد نگاه دیگر اینست که ما باید کاری تولید کنیم که فروش بالایی داشته باشد مثلا رنگ و لعاب بیشتری داشته باشد و خریداررا به سوی خود بکشد و این در تعریف سفارشی نویسی اثر دارد،در یک اثر سهم صا حب قلم و ایده پرداز و سفارش دهنده باید مشخص باشد و اینکه اختیاردار قلم چه کسی خواهد بود و این در تعریف سفارشی نویسی باید گنجانده شود پس می توان گفت سفارشی نویسی حاوی نکات مثبتی است اما باید درباره نکات منفی آن از جمله اسارت صاحب قلم حساسیت خیلی زیادی به خرج داد.
سخنران بعدی این نشست سید محمد مهاجرانی بودند که ایشان هم درباره موضوع سفارشی نویسی گفتند: سفارشی نویسی چند معنا دارد یک معنا اینکه سفارشی نویسی را با مفهوم مخالفش در نظر بگیریم که می شود آزاد نویسی یا آزاد اندیشی، نویسنده ای که درد و تحول درونش را بیان می کند و این بهترین حالت نویسندگی است یا اینکه نویسنده براساس نگرش خود نگارش می کند که می توان گفت در واقع اثر برای نویسنده است و او آزاد نویس است و سفارش نویس نیست ولی در نقطه مقابل آن، در سفارشی نویسی نوشته نه بر اساس دغدغه نویسنده است و نه بر اساس درد و اندیشه و انگیزه نویسنده می باشد و این شخص یک عریضه نویس و یک بافنده است که مصالح را در اختیارش قرار می دهند و اثرش یک اثر خلاقانه و هنری نیست.
ایشان در بخش دیگری از سخنانشان گفتند:سفارشی نویسی در زمان ما با زمان گذشته بسیار تفاوت دارد به نظرم اولین مشکل از واژه سفارشی نویسی شروع می شود ولی نمی توان گفت وقتی اثری سفارشی است بد یا خوب است بد و خوب بودن اثر بر اساس نقدهای درون متنی و برون متنی می باشد و اطلاق کلمه سفارشی نشاندهنده خوب یا بد بودن آن نیست .
وی در ادامه افزود: نویسنده ای که برای ناشر متخصص و مجرب می نویسد و کاری فاخر تولید می کندو بر اساس چیزی که او تعیین کرده و کانالی او مشخص کرده حرکت می کند نمی توان گفت چون این کار سفارشی است پس ارزش علمی وهنری وادبی ندارد اینگونه آثار را باید خیلی خوب تحلیل کرد درباره این مسئله دو نگاه وجود دارد یک نگاه اینست که نویسنده از هویت خود فاصله گرفته و در یک جمع و فرایندی ذوب شده و نگاه دیگر اینست که نه، اینکار بسیار ارزشمند و فاخر است و نویسنده اگر رها می شد کارخراب می شد و در واقع ناشر متخصص و پژوهشگر مجرب آن را تراز کرده و کار را می سنجد و از انحراف مسیر جلوگیری می کند و اگر ضعف نظارتی باشد کار دچار انحراف خواهد شد و اینجا ارزش کار سفارشی مشخص خواهد شد.
نظر شما