خبرگزاری شبستان- مشهد- مرضیه وحدت؛ امام موس بن جعفر (ع) به علت حلم و بردباری در مصائب و مشکلات و کنترل خشم خود در برابر بدگویی و فحاشی دشمنان به کاظم مشهور شدند که این می تواند در دوره کنونی که مردم گرفتار مشکلات هستند الگو باشد تا در برابر هر واکنش و برخورد نامناسب سریع ناراحت نشوند و صبر و بردباری را پیشه کنند. به مناسبت سالروز شهادت حضرت موسی بن جعفر (ع) این خبرگزاری با حجت الاسلام هادی صاحبقرانی مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفتگویی داشته که در ادامه تقدیم می شود:
با توجه به اینکه بخشی از دوران حیات امام موسی کاظم (ع) در زندان و حبس سپری شد، آن حضرت چگونه با شیعیان در ارتباط بودند؟
مام کاظم (ع) در زمان حیات خود همواره در راستای برقراری فرهنگ ناب اسلامی در بین جامعه شیعیان و سایر جوامع غیر شیعی تلاش می‌کردند و به شیوه‌های مختلفی برای نهادینه شدن این فرهنگ در بین عموم مردم متوسل می‌شدند. حضرت علاوه بر تلاش برای برقراری فرهنگ اسلامی و انتقال مفاهیم اسلامی به مردم، برای شناساندن حاکمان ظالم و جائر به مردم و اثبات عدم صلاحیت آنان برای حکومتداری به آنان نیز اقدامات گسترده‌ای انجام دادند که این اقدامات بر اساس اصل روشنگری در بین مردم نسبت به امورات جامعه اسلامی و برائت جویی از حاکمان ظالم در اسلام صورت می‌گرفت.
امام کاظم (ع) برای گرفتار نشدن شیعیان به فرقه‌های منحرف مختلفی که در آن زمان در جامعه رایج شده بودند، تدبیری که امام صادق (ع) انجام داده بودند یعنی شبکه وکلا را تداوم بخشید و ارتباط حضرت از طریق شبه وکالت که افرادی امین و مورد اعتماد حضرت بود صورت می پذیرفت.
درباره این شبکه وکالت توضیح دهید، امام چگونه در این دوران از آن استفاده می‌کرد، آیا وکلا در این دوران امکان فعالیت داشتند؟
ارتباط حضرت به دلیل فضای اختناق و خفقانی که در آن دوره وجود داشت با سختی های همراه بود از جمله آنکه قرارهای ملاقات را بیرون از شهر می گذاشتند و یا با واسطه اموال و نذورات شیعیان را تحویل می گرفتند.
شبکه وکالت که به ظاهر برای جمع آوری و تحویل وجوه و حقوق شرعی همچون خمس، زکات، نذرها و همین طور هدایای شیعیان به ائمه تأسیس شده بود، در کنار این مهم، وظایفی دیگری چون نقش علمی و دینی، نقش ارشادی در معرفی امام معصوم (ع) پس از شهادت امام پیشین، تحویل نامه های حاوی سؤالات شرعی و درخواست های شیعیان از امامان (ع)به محضر آنان و متقابلا دریافت و تحویل پاسخ آن ها به شیعیان، رفع اختلافات و منازعات شیعیان و ... برعهده داشت.
زمانی که امام (ع) در اسارت نبودند از چه روش‌هایی برای دعوت مردم به دین و معارف اسلام بهره می‌جست؟
امام موسی کاظم (ع) در زمانی که در زندان به سر می بردند از روش های متعددی را برای هدایت مردم به دین اسلام بهره جستند که می توان به پاسخ به سؤالات و شبهات، موعظه و خطابه برای عموم مردم، موعظه برای خواص جامعه و بیان احاديث، ادعيه و اذكار اشاره کرد.
امام (علیه‌السلام) شاگردانى پرورانید تا به‌واسطه آنان آموزه‌هاى راستین دینى و شیعى را میان مردم بگستراند. شاگردان به محضر امام شرف یاب می‌شدند و در مجلس ایشان مى‌نشستند و چون فتوا یا کلامى علمى مى‌شنیدند، مى‌نوشتند و ثبت مى‌کردند.
بیشتر فرزندان امام موسی کاظم (ع) به دلیل اختناق شدیدی که وجود داشت به ایران مهاجرت کردند. این مهاجرت چه تأثیری در جامعه ایران بر جای گذاشت؟
حضور فرزندان حضرت در اقصی نقاط ایران باعث ترویج مکتب شیعه و بیان دقیق اسلام ناب محمدی صلوات الله علیه و آله گردید. حضور امام رضا علیه السلام که با مبارزه با جریان های انحرافی همراه بود و مناظرات که حضرت با صاحبان ادیان و مذاهب مختلف صورت می پذیرفت یکی از مهمترین نمونه های ارائه اسلام ناب بوده است.
همچنین ارتقاء شبکه عقلانیت شیعه عامل مهمی بود که حضرت برای جلوگیری از واکنش های هیجانی و هرگونه تعصبات بی منطق برای پیشبرد اهداف مکتب به کار بستند.
«کظم غیظ» بارزترین سجایای اخلاقی امام هفتم است، در این خصوص توضیح بفرمایید؟
صفت فرو بردن خشم، در سیره تمام ائمه اطهار(ع) آشکار بود، اما در وجود امام کاظم(ع)، تبلوری ویژه داشت. با آنکه دشمنان، ظلم های زیادی به امام(ع) روا داشتند، اما ایشان هرگز لب به نفرین نگشودند. «ابن اثیر» تاریخ نویس اهل سنت نیز در این باره می‌گوید: «آن حضرت را کاظم نامیدند؛ چرا که همواره با فردی که به او بدی می کرد، با نرمی سخن می گفت و به او نیکی می‌کرد.»
شواهد تاریخی از کظم غیظ امام موسی(ع) روایت می‌کند که در جلسه‌ای امام مشغول درس و بحث با شاگردان‌شان بودند. در این جمع مردی که عداوت شدیدی با موسی بن جعفر و ائمه معصومین(ع) داشت بلند می‌شود و به امام موسی کاظم(ع) و امیرالمؤمنین توهین می‌کند. امام به سخنان این مرد گوش فرا می‌دهد و هیچ چیزی نمی‌گوید.
شاگردان امام از این حرکت ناراحت و عصبانی می‌شوند و می‌گویند آقا اجازه دهید ایشان را تنبیه کنیم. امام در خطاب به شاگردان می‌فرماید ساکت باشید جواب آن مرد را خودم می‌دهم. آن مرد توهین‌هایش که به اتمام رسید مجلس را ترک و راهی منزل شد. درس و بحث امام که تمام شد حضرت خطاب به شاگردانش فرمودند برویم نزد آن مردی که به ما توهین کرد و جواب این مرد را بدهیم. امام همراه خود دو کیسه طلا هم همراه خودش آورد و با شاگردان راهی خانه آن مرد شدند و مردم دیدن در راه، امام این آیه « و َالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» را زمزمه می‌کنند.
مرد اهانت کننده در خانه نبود امام سراغ زمینش را گرفتند آن شخص مشغول کار در زمین بود، دید امام موسی کاظم به همراه شاگردانش به سوی او می‌آیند. شخص یقین کرد که امام می‌خواهد انتقام بگیرد و امام از دور سلام داد تا شخص آرامش پیدا کند.
امام آن شخص را بغل کرد و صورتش را بوسید و خطاب به او گفتند من به دیدار شما آمدم ولی شما در کلاس من آمدید به من توهین کردید. اگر این عیب‌ها در من است خدا من را بیامرزد و ببخشد و از گناهم درگذرد اگر این عیب‌ها در من نیست و تو دروغ گفتی خدا تو را ببخشد.
آن مرد وقتی حلم، بردباری امام را دید تا آن لحظه از دشمنان سر سخت اهل‌بیت (ع) بود صدایش بلند شد گفت: «الله اعلم حیث یجعل رسالته؛ خدا داناست که شما اهل‌بیت چقدر آقا و بزرگوارید که شما را جزو رسالت قرار داد.»
امام کاظم (ع) در شرایطی که می‌توانستند انتقام بگیرند، بلکه به بهترین شکل ممکن آن فردی را هم که خطا کرده بود را مورد عفو بخشش قرار دادند. این یک درس زندگی است که از ناحیه امام موسی بن جعفر (ع) با بهره‌گیری از حقیقت قرآن به ما داده می‌شود.
نظر شما