خبرگزاری شبستان _ خراسان شمالی؛ با شیوع ویروس کرونا، نوروز در ایران با این بیماری همراه شده و با وجود اینکه در دو سال گذشته نیز ایام نوروز با کرونا همراه بود، برخی از مردم این موضوع را جدی گرفتند و برخی نیز راحت از کنار آن گذشتند و مسئولان از مردم خواستند در خانه های خود بمانند و به خریدها و سفرهای نوروزی نروند، مردم هم به شکل های مختلف خریدهای نوروزی خود را انجام دادند و سفره های هفت سین خود را چیدند و هم اکنون جدال ویروس کرونا و مردم به آغاز سال نو و ایام بهاری گره خورده است.
مردم در دوران کرونا خسته شده اند و امید است که در عید نوروز سنگ تمام نگذارند و رفت و آمدها و دید و بازدیدها را محدود کنند تا زنجیره شیوع کرونا در این ایام افزایش نیابد چرا که سویه های جدید این بیماری نیز مسری تر است.
با وجود تمام محدودیت ها می توان از هم استانی ها خواست که جشن عید نوروز را داشته باشند اما دید و بازدیدها را محدود کنند و یا به بستر فضای مجازی ببرند تا این بیماری از جامعه رخت ببندد.
آشنایی با آیین‌های نوروز در خراسان شمالی
مردم خراسان شمالی به سنت‌ها و آیین‌های نوروزی خود پایبندند و همه ساله با شور و شوق فراوان آن را جشن می‌گیرند اما هم اکنون که بیماری کویید ۱۹ همه گیر شده، این آیین را با محدودیت هایی برگزار می کنند تا ریشه این بیماری در جامعه خشک شود.
در این گزارش به برخی از آیین های عید نوروز اشاره می کنیم و امیدوار هستیم که در برگزاری این آیین ها فاصله اجتماعی و پروتکل های بهداشتی را رعایت کرده و با حداقل افراد برگزار شود چرا که در دوران کرونا می توان گفت که حتی برخی از خانواده ها و به خصوص کودکان از خانه ماندن و تنهایی خسته شده اند اما باید برگزاری برنامه ها را به اعضای خانواده محدود کرد تا بار دیگر این بیماری در جامعه یکه تازی نکند.
خانه‌تکانی، برگزاری جشن چهارشنبه‌سوری، خرید نوروزی، سبزه سبزکردن، پختن سمنو، راه‌اندازی نمایش‌های حاجی فیروز، پختن شیرینی‌عید و پهن‌کردن سفره هفت‌سین ازعادت‌های مردم خراسان شمالی در نوروز است.
خانه‌تکانی دسته‌جمعی
تمام اعضای خانواده دور هم جمع می شوند و در چند روز برنامه ریزی خواهند کرد و همه خانه را از آلودگی ها پاک می کنند که به شستن فرش ها، پاک کردن شیشه ها و سایر موارد ختم می شود، در این آیین حتی اقوام و همسایگان نیز بعضا کمک خواهند کرد.
غذاهای نوروزی
سبزی‌پلو با ماهی و مرغ، ماست و کوکو، پلوخورشت قیمه و یا خورشت آلو، کوکو و آش از غذاهایی است که تهیه و خوردن آن در شب اول عید و روزهای دیگر نوروز بین مردم خراسان شمالی مرسوم است.
عیدی برای عروس و داماد
مردم خراسان شمالی در گذشته رسم نوروزی دیگر داشتند که مربوط به زوج‌های تازه بود، چند روز مانده به عید در داخل سینی مسی برای نوعروسان عیدی شامل، گوشت، برنج، پارچه، روغن می‌گذاشتند و به منزل عروس می‌بردند. همچنین خانواده عروس نیز هدیه‌هایی برای داماد در نظر می‌گرفت و در داخل سینی می‌گذاشتند. این آیین امروزه هم در برخی از نقاط استان انجام می‌شود.
مراسم علفه
مراسم علفه هم از آیین‌های نوروزی در خراسان شمالی است. مردم استان یک روز قبل از سال تحویل عید، به منزل کسانی که عزیزانشان را تازه ازدست داده‌اند می‌روند و فاتحه می‌خوانند. حتی نزدیکان متوفی سبزه و سمنو هم برای خانواده‌های وابسته می‌برند. هنوز در بسیاری از نقاط این استان، به خصوص در روستاها، این مراسم یک روز ماقبل عید انجام می‌شود.
خان بازی
یکی از آیین‌های قدیمی و فراموش‌شده نوروزی در بجنورد، «خان بازی» بود. این نمایش به این شکل بود که صبح اول عید، عده‌ای در میدان کارگر فعلی جمع می‌شدند و میدان خاکی را آب‌پاشی و نظافت می‌کردند. قبل از شروع نمایش هم شخص تنومندی را به عنوان خان انتخاب می‌کردند و لباس فاخر به او می‌پوشاندند. بعد از آب‌پاشی در میدان دهل و سرنا می‌نواختند و مردم پشت سر آنها قرار می‌گرفتند و راهی خانه خان منتخب می‌شدند و خان را با احترام به میدان می‌بردند و روی یک کُرسی می‌نشاندند. بعد از آن مردم دور میدان حلقه می‌زدند دهل و سرنا نواخته می شد.
در این میان هراز گاهی خان دست خود را بالا می‌برد و نوازندگان نواختن دهل و سرنا خود را قطع می‌کردند و خان، داروغه را نزد خود فرا می‌خواند تا از مردم حاضر در میدان مبلغی به عنوان مالیات جمع کند که هزینه این مراسم از همین پول‌ها تامین می‌شد.
کُشتی باچوخه
کشتی چوخه بین مردم خراسان شمالی پرطرفدار است. همه ساله در نوروز به هر بهانه ای در گوشه و کنار استان، این مسابقه ورزشی و آیینی برگزار می‌شود و بسیار پرطرفدار است.
سمنو
یکی از متداول‌ترین غذاهایی که به مناسبت نوروز، در خراسان شمالی پخته می‌شود سمنو است که با استفاده از جوانه گندم تهیه می‌شود. در مناطق مختلف این استان سمنو را به‌صورت دسته‌جمعی و گاهی در طول شب می‌پزند و در موقع پختن سمنو سرودهای مخصوصی می‌خوانند، دعاهای مختلفی همراه با نماز می‌خوانند و نذوراتی هم بانام و یاد حضرت فاطمه زهرا (س) دارند.
سبزه عید
معمولاً دو هفته مانده به سال نو، هر خانواده‌ای شروع به گذاشتن سبزه می‌کند. بدین صورت که مقداری گندم یا جو را در ظرفی گذاشته و مرتب آن را مرطوب نگه می‌دارند. پس از چند روز سبزه‌ها جوانه می‌زنند و به مرور تبدیل به سبزی سفره عید می‌شود. از دیگر کاربردهای جوانه سبزه در ایام نوروز، سمنو پزان می‌باشد. سمنو به همراه سبزی بخشی از سین‌های سفره نوروزی کرمانج‌های شمال خراسان را تشکیل می‌دهند.
دانو پزی
تقریباً دو هفته مانده به عید نوروز در شبی خاص مردم کرمانج اقدام به پخت غذایی به نام «دانو» می‌کنند. محتویات این غذا که عبارت است از گندم، نخود، عدس و ادویه می‌باشد. پس از آماده شدن دانو مهره‌ای آبی رنگ را داخل ظرف دانو می‌اندازند. آنگاه مادر خانواده با قاشقی بزرگ غذا را به نام هریک از اعضای خانواده بر می‌دارد. از کوچکترین فرد خانواده شروع می‌کند به اسم بردن، مهره به نام هر کسی که درآید آن سال به نام آن فرد خواهد بود. اگر فرد مورد نظر دارای خصوصیات اخلاقی خوب باشد سال خوب و پربرکتی در انتظارشان خواهد بود.
سفره نوروزی
این سفره عبارت است از سفرهای پارچه‌ای که توسط زنان کرمانج بافته می‌شود و دارای نقش و نگارها و ظرافت‌های خاصی است. بر روی این سفره نوروزی (قرآن، آب، سیر، سمنو، سیب، سکه، سبزی، شیرینی و…) می‌چینند. این سفره معمولاً در اتاق پذیرایی توسط دختران جوان چیده می‌شود. هم‌زمان با سال تحویل تمام اعضای خانواده دورتا دور این سفره می‌نشینند و سال نو با خوبی و صمیمیت شروع می‌کنند.
روز نوروز
در این روز همه شاد و خوشحالند، کوچکترها لباس نومی پوشند، بزرگترها، به دیدار یکدیگر می‌روند و به کوچکترها عیدی می‌دهند. همچنین در این روز مردم به دیدارخانواده‌هایی می‌روند که عضوی از خانواده‌شان از بین رفته باشد، به آنها تسلیت گفته وآرزوی سالی خوب رابرای آنان دارند.
اما در شب نوروز، نوجوانان هم بیکار نمانده و ریسمانی را تهیه می‌کنند و دستمالی را به سرآن گره زده، خود را به روی بام خانه همسایه‌ها می‌رسانند. در خانه‌های قدیمی معمولاً سوراخی بر روی پشت بام تعبیه می‌شد که محل عبور دود اجاق بود. ریسمان از سوراخ بخاری یا اجاق به داخل خانه می‌اندازند، صاحب خانه هم شیرینی برایشان می‌گذارد.
از دیگر تفریحات مردمان کرمانج اجرای ورزش کشتی چوخه است که درایام نوروز انجام می‌شود که هم اکنون این برنامه ورزشی به صورت حرفه ای در استان برگزار می شود که مهم ترین آیین کشتی باچوخه اسفراین است.
سیزده به‌در
مردم استان خراسان شمالی مانند سایر مردمان و اقوام ایرانی در سیزده‌بدر به صورت گروهی به کنار آب و نواحی سرسبز اطراف شهرهای‌شان می‌روند و تا نزدیک غروب در آنجا می‌مانند.
نظر شما