حضرت علی اکبر(ع) جلوه ای تمام نما از رفتار و کردار پیامبر(ص) بود

خبرگزاری شبستان؛‌ گروه قرآن و معارف: حضرت علی اکبر فرزند امام حسین علیهما السلام در بین سال های 33 تا 35 ه از مادری به نام لیلا دختر ابی مرّه در شهر مدینه چشم به جهان گشود. وی در مکتب انسان ساز پدر شیوه های صحیح دفاع از مکتب و اطاعت از امامت و حمایت از آرمان های مقدس آن را آموخت. او در روز عاشورا اولین نفر از بنی هاشم بود که پس از مبارزه جانانه جام شهادت سر کشید. روز میلاد حضرت علی اکبر علیه السلام به روز جوان نامگذاری شده است.

تربیت شایسته امام حسین (ع) سبب شد که علی اکبر به بهترین صفات کمال آراسته شود. عواملی همچون: اصالت خانوادگی، تربیت و وراثت، کسب علم و فضایل که از عناصر تشکیل دهنده شخصیت هر کس است، در وجود و زندگی او فراهم بود. خلق و خوی او و رفتار و حرکات و ادب و متانتش در حدّ اعلای برجستگی و درخشندگی بود. آن گونه که گفته و نوشته اند، رفتارش یادآور حرکات و رفتار پیامبر خدا (ص) بود و همین سبب می گشت تا در چهره او شخصیت پیامبر را مشاهده نمایند و با دیدن او یاد حضرت رسول (ص) را در ذهن ها زنده کنند. علی اکبر، نسخه ای برابر با اصل نسبت به رسول خدا و شاخه ای از آن شجره طیبه و ریشه پاک بود و وارث همه خوبی های خاندان عصمت و طهارت به شمار می رفت.

حضرت علی اکبر علیه السلام، الگوی جوانان است چرا که اسوه و الگوی جوان، باید جوان باشد؛ تا فضایل و کمالات این جوان دست یافتنی و ملموس باشد.

قرآن برای زندگی بشر، اُسوه و الگو معرفی می کند؛ «و لکم فی رسول الله اسوه حسنه». اگر پیامبر و سبک زندگی نبوی اسوه و الگوست، هر شخص و سبک دیگری اگر بخواهد اسوه و الگو باشد، باید رنگ و بوی پیامبر را داشته باشد و «اشبه الناس خلقاً خُلقاً و منطقاً برسول الله» باشد.

امام حسین علیه السلام حضرت علی اکبرعلیه السلام را عصارة بنی هاشم و شبیه ترین مردم به پیامبر صلی الله علیه وآله دانسته، فرمود هر وقت دلمان برای رسول الله تنگ می شد، مشتاق زیارت علی اکبر می شدیم و زیارت و ملاقات علی اکبر علیه السلام بود که دلمان را در فراق پیامبر صلی الله علیه وآله تسلی می بخشید.

پس اگر کسی شیفتة جمال و کمال پیامبر صلی الله علیه وآله است، می تواند از رخسار و فضایل علی اکبر هم به پیامبر صلی الله علیه وآله برسد.

به مناسبت این روز عزیز سالروز ولادت حضرت علی اکبر(ع) و یازدهم اسفند ماه با خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام و المسلمین امیرعلی حسنلو، مدیرگروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه علمیه به  گفت و گو نشسته است که در ادامه می خوانید.

مختصری در خصوص ویژگی های حضرت علی اکبر(ع) توضیح بفرمایید؟

امام حسین علیه السّلام شش فرزند داشتند که یکی از آنها علی در کربلا شهید شد. نام مادر علی، لیلی دختر ابی مرّه بن عروة بن مسعود ثقفی بوده است. او در اوائل خلافت عثمان بن عفان متولد گردید و از جدش علی علیه السّلام حدیث نقل کرده است. ولی شیخ مفید اظهار داشته او پس از شهادت جدش علی متولد شده است.

در بیان فضایل و ویژگی های منحصر بفرد حضرت علی اکبر علیه السلام  ابوالفرج گفته است معاویه روزی پرسید سزاوارترین مردم به خلافت چه کسی می باشد؟ گفتند تو، گفت: نه! سزاوارترین مردم بر خلافت علی بن الحسین است . کنیه این فرزند امام حسین علیه السلام، ابوالحسن و ملقب به اکبراست، چون بزرگترین فرزند امام بود. لذا با این لقب، ملقب شده است.

 بنابر نقل برخی از مورخان و محدثان شیعه امام حسین علیه السّلام سه فرزند خود را علی نامیده بود و هر یک را با لقب «اکبر»، «اوسط» که همان حضرت زین العابدین علیه السلام است و «اصغر» (شهید شیرخوار کربلا) ملقب نموده بود. علی اکبر نیز در کربلا شهید شد.
بنابر نقل برخی از مورخان و محققان پس از شهادت اصحاب امام حسین، علی اکبر نخستین کسی بود که از بنی هاشم به میدان جنگ رفت و به شهادت رسید. او با دیدن تنهایی پدر برای اجازه از پدر در حال سوار بر اسب به حضورش رسید و از آن حضرت اجازه خواست و امام حسین علیه السّلام او را بدرقه کرد و در حین بدرقه در حالیکه زیباترین و نیکوخوترین مردم را با چشمان اشک بار به میدان جنگ می فرستاد چنین فرمود: خدایا گواه باش که جوانی به مبارزه ایشان می فرستم که از همه ی مردم از نظراخلاق و سیما و گفتارش به رسول خدا(ص) شبیه تر است ما هر وقت شوق دیدار پیامبرت را داشتیم به او می نگریستیم ......»

توصیف های ائمه اطهار به ویژه  امام حسین(ع) از حضرت  علی اکبر(ع) چکونه بود؟

 امام حسین(ع) در توصیف و معرفی علی اکبر (ع) فرمود: علی اکبر جلوه ای از رخ و رفتار زیبای رسول خدا است : «..... اَشبه الناس خلقاً و خلقاً و منطقاً برسولک ....» یعنی شبیه ترین مردم از نظر رفتار و خلق و خوی و از نظر گفتار به پیامبرست. این جمله امام حسین علیه السّلام سه شباهت علی اکبر به پیامبر را بیان می نماید.

آنچه از این روایت استفاده می شود این است که حضرت علی اکبر(ع) اخلاقی بسیار نیکو و پسندیده داشت و در این نیک خلقی به پیامبر اکرم صلّ الله علیه و آله که قرآن از خلق آن حضرت تحسین می نماید، شباهت داشت.
حسن اخلاق پیامبر(ص) با اعجاب و حیرت در قرآن کریم بیان شده است چنانکه  می فرماید: «انک لعلی خلق عظیم ....» و همین حسن خلق و نوع برخورد پیامبر(ص) با مردم بود که اسلام با سرعت چشمگیری رونق و گسترش یافت چنانکه قرآن در این باره سخن گفته است.

با این اوصاف اخلاق علی اکبر(ع) شباهت کامل به پیامبر(ص) داشت که امام حسین علیه السّلام آن را اظهار می نماید. شباهت دیگری که مورد توجه امام بوده است شباهت ظاهری و جسمانی است که با عبارت«خَلقاً» در روایت مطرح شده بنابر اظهار امام، حضرت علی اکبر از نظر قیافه و شمایل و سیمای ظاهر ی نیز به پیامبر اکرم صلّ الله علیه و آله شباهت کامل داشته است، این شباهت نیز در بین اصحاب پیامبر(ص) که آن جناب را دیده بودند معروفیت داشت و تمام بنی هاشم و اصحاب پیامبر(ص) که یاد پیامبر می افتادند به زیارت علی اکبر می رفتند چنانکه از عبارت حدیث امام حسین(ع) این مطلب روشن می شود.

اما شباهت علی اکبرعلیه السّلام به پیامبر اکرم صلّ الله علیه و آله از نظر منطق منظور از این شباهت، شباهت علمی نیست، منظور امام از شباهت در منطق، شباهت در نطق و بیان گفتار و کردار و جامع تر از آن سیره و همه ی جلوه های رفتاری است ، چنانکه می دانید پیامبر اکرم(ص)  بیانی بسیار زیبا و فصیح داشت و بسیار روشن و واضح سخن می گفت، خوش بیان، ‌خوش لحن و خوش صدا بود چون تمام کمالات بشری در آن حضرت نمایان بود، لذا از این حیث، حضرت علی اکبر در این خصوصیات از جدش رسول خدا ارث برده بود و کاملاً شبیه جدش و مثل جدش سخن می گفت؛ بنابراین آنچه در حدیث آمده است هیچ ربطی به علم منطق ندارد بلکه منظور از منطق در این حدیث گفتار و طرز صحبت کردن و امثال آن است.

بیان امام حسین (ع) درمعرفی وتبیین شخصیت فرزندش چگونه بود؟ 

امام حسین (ع) درمعرفی وتبیین شخصیت فرزند برومندش اورا جلوه ای تمام نما از رفتار و کردار پیامبر(ص) معرفی کرد و به مخاطبان آن روز وآیندگان اعلام نمود که ای مردم دنیا بدانید بنی امیه و پیروان آنها چه کسی را در کربلا برای رسیدن به قدرت وسلطنت وحکومت به قتل رساندند ؛ به این معنا که آنها اگر قدرت داشتند خود پیامبر(ص) را نیز درمکه به جهت منافع مادی به قتل می رساندند؛ چنانکه ابوسفیان بارها این توطئه را چید اما موفق نشد ؛ وجود علی اکبر(ع) درکربلا درکنار امام با معرفی شخصیت او از سوی امام به تاریخ وآیندگان بیانگر این است که راه درست اسلام در مسیر امامت است وراه باطل همان راه مدعیان خلافت واصحاب سقیفه؛ امام با این پیام رسا فرمود که درهمیشه تاریخ قدرت طلبانی هستند که برای مطامع دنیوی جلوه های حق را به قتل رسانده وبه اسارت می برند ؛ نکته دیگر اینکه در بیان جامعیت تبیین امام حسین(ع) این نکته نیز وجود دارد که برای شناخت حضرت علی اکبر (ع) باید از آیات قرآن نیز کمک گرفت چون درروایاتی ذکر شده که وجود شریف پیامبر صلّی الله علیه و آله تجلی قرآن است.