خبرگزاری شبستان- گرگان، بررسی شعارهای سال در یک دهه اخیر نشان می‌دهد موضوع تولید همواره یکی از دغدغه های اصلی رهبر معظم انقلاب برای پیشرفت و تعالی کشور به ویژه از منظر اقتصادی بوده است.
چراکه تولید سبب رقابت پذیری، صادرات و در نهایت رشد اقتصادی خواهد شد موضوعی که به ویژه در چند سال اخیر رهبر انقلاب تاکید فراوانی برآن داشته‌اند و سیاست‌های ابلاغی درباره موضوع اقتصاد مقاومتی نیز موید اهمیت این حوزه از منظر رهبری انقلاب است.
یکی از مولفه‌های اقتصاد مقاومتی، توجه و تحقق اقتصاد دانش بنیان است؛ اقتصادی بر پایه علم و دانش و تاکید بر توان داخلی که می‌تواند کشور را برای رسیدن به اهداف مورد نظر در سایر بخش‌ها از جمله صنعت و علم و فناوری یاری کند.
شعار امسال هم با توجه به اهمیت امر تولید به همین عنوان مزین شده اما دارای قید قابل تاملی است، «دانش بنیان» و «اشتغال‌آفرین». تحقق اقتصاد دانش بنیان نیازمند رفع چالش‌های اساسی در این حوزه است که دستگاه‌های اجرایی باید بیشتر از هر زمان دیگری نسبت به برطرف کردن دغدغه‌ها و چالش‌های پیشِ روی دانش بنیان‌ها اهتمام داشته باشند.
آنچه که روشن است فاصله بین علم و دانش با حوزه فناوری است. عمده فعالیت‌های دانش بنیان در حوزه‌های علمی و پژوهشی بوده و کمتر به تولید کالا یا محصول و به تبع آن ثروت منجر شده است. عمده صنایع ما چندان بهره‌ای از فعالیت‌های دانش بنیان نبرده‌اند، برای همین در اغلب موارد توانایی رقابت با مخصولات دانش بنیان را ندارند و خیلی راحت از بازارهای صادراتی حذف می شوند.
برای پر کردن این فاصله، ارتقای تولید رقابت پذیر و صادرات محور تحقق اقتصاد دانش بنیان برای کشور از نان شب هم واجب‌تر است زیرا اشتغال، بهبود سرانه‌های درآمدی، رفع بیکاری، کاهش تورم و گرانی و غیره به تحقق کامل این شعار بستگی دارد.
اما برخورد مسئولان با حوزه دانش بنیان‌ها باید چگونه باشد؟ بارها و بارها دیده شده که صدور یک مجوز برای فعالیت‌های دانش بنیان در هفت خوان عبور از بروکراسی زاید و بی‌فایده اداری معطل مانده است. برخی دستگاه‌های اجرایی حتی اعتقادی به فعالیت‌های دانش بنیان ندارند و اگر بتوانند اتفاقا خود مانعی بر سر راه فعالیت های دانش بنیان ایجاد می‌کنند.
اما برای اینکه شعار «تولید، دانش بنیان، اشتغال‌آفرین» جامه عمل بپوشد لازم است رویکرد دولتی‌ها نسبت به این بخش تغییر و تحولی اساسی پیدا کند و لزوما زمانی می‌توان برای یک هدف واحد همکاری کرد که فهم مشترکی درباره آن بین همه مجموعه‌ها وجود داشته باشد. بنابراین لازم است مسئولان سنگ‌هایی که پیش پای شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور انداخته شده است را یکی یکی بردارند.
یکی از نکات قابل تامل این است که هرچند در تولید علم جایگاه هفدهم دنیا را داریم اما در زمینه تبدیل علم به ثروت نتوانستیم موفق عمل کنیم و فقط ۲ تا ۴ درصد علم تولید شده تبدیل به ثروت می‌شود و این یک مشکل جدی است که حتما دست اندرکاران در این امر باید برای علاج آن چاره‌اندیشی کنند.
توجه ویژه به خروجی دانشگاه‌ها در امر اقتصاد دانش بنیان موضوع مهمی است، همچنین رشد کمی شرکت‌های دانش بنیان نیز از دیگر موضوعاتی است که مسئولان باید به آنان اهتمام داشته باشند.
استان گلستان هم ظرفیت‌های خوبی برای توسعه فعالیت‌های دانش بنیان در اختیار دارد، هرچند رشد خوبی در دو سه سال اخیر در حوزه دانش بنیان‌ها رقم خورده اما هنوز آنگونه که باید و شاید این بخش مورد توجه قرار ندارد.
«مهدی غفاری» با بیان اینکه راه برون رفت از مسائل و مشکلات اقتصادی کشور، تکیه و توجه بر اقتصاد دانش بنیان است، اظهارکرد: هنوز بخش بزرگی از اقتصاد ما وابسته به نفت است، نرخ بیکاری در فارغ التحصیلان دانشگاهی بالاتر است و چالش‌های اقتصادی فراوانی پیش روی ما قرار دارد اما راه بروت رفت از این مشکلات توجه به فعالیت‌های دانش بنیان است که هم تولید ثروت می‌کند و تحقق آن فرصت‌های شغلی متعددی هم به همراه خواهد داشت.
رئیس پارک علم و فناوری گلستان یکی از مشکلات اساسی در استان را خام فروشی عنوان کرد و گفت: محصولات تولیدی این استان از کشاورزی گرفته تا صنعتی و معدنی عمدتا در قالب خام فروشی عرضه می‌شود و این موضوع بر درآمد سرانه خانوار آثار منفی برجای گذاشته است تا حدی که درآمد سرانه خانوارهای گلستانی کمتر از نصف متوسط کشوری است.
وی با تاکید بر نقش دانشگاه‌ها در تحقق اقتصاد و تولید دانش بنیان افزود: در کشورهای توسعه یافته بخش زیادی از فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها در واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های بزرگ مشغول فعالیت هستند و اساسا در کنار هر شرکت و برند بزرگی یک واحد تحقیق و توسعه وجود دارد.
غفاری تاکید کرد: در برخی حوزه‌ها از جمله فناوری‌های زیستی، کشاورزی و برق الکترونیک وضعیت بدی نداریم و حتی این فعالیت‌ها سبب شده تا در برخی زمینه‌ها مانند دارو جزو کشورهای موفق باشیم.
رئیس پارک علم و فناوری گلستان درباره جایگاه استان در حوزه دانش بنیان‌ها گفت: در تعداد شرکت‌های دانش بنیان رتبه بیستم کشور را داریم و طبق برنامه در افق ۱۴۰۴ باید بتوانیم با رشد کمی و کیفی شرکت‌های دانش بنیان به جایگاه سیزدهم کشور برسیم.
وی درباره چالش‌های پیش روی فعالیت‌های دانش بنیان اظهارکرد: پارک علم و فناوری نه صادرکننده مجوز و نه پرداخت کننده تسهیلات حمایتی است. پارک می‌تواند در کنار سایر دستگاه‌ها قرار بگیرد اما نیاز است برای رفع مشکلات دانش بنیان‌ها کارگروه ویژه‌ای در استان شکل بگیرد تا مسائل مربوط به این حوزه را رصد، بررسی و رفع کند. موضوع دیگر این است که در تبصره ۱۸ سرفصلی آمده که دستگاه‌ها می‌توانند به شرکت‌های دانش بنیان حوزه خود تسهیلات بدهند اما هنوز این دغدغه بین دستگاه‌ها وجود ندارد.
نظر شما