بزرگ ترین طرح توسعه در تاریخ مسجد «قباء» مدینه منوره

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از صدی البلد، مسجد قباء با نام طرح خادم حرمین شریفین، شاهد بزرگ ترین طرح توسعه خود در تاریخ مسجد قباء و منطقه اطراف آن خواهد بود.

شیخ دکتر عبداللطیف بن عبدالعزیز آل الشیخ، وزیر امور اسلامی، دعوت و ارشاد عربستان گفت: این طرح با عنایت به طرح مرمت مساجد تاریخی صورت می گیرد.

وی افزود: به منظور سهولت حضور زائران در مسجد قباء وزائران اهالی مدینه منوره  این توسعه صورت می گیرد.

طرح توسعه مسجد قباء و اطراف آن شامل افزایش ظرفیت مساحت کلی مسجد تا 50 هزار متر مربع یعنی ده برابر مساحت کنونی آن می شود. بر همین اساس، ظرفیت آن به 66 هزار نمازگزار می رسد.

این طرح، بزرگ ترین طرح توسعه در تاریخ مسجد قباء از ساخت آن در سال اول هجری به شمار می رود.

مسجد قبا اولین مسجد ساخته شده در جهان اسلام است که در فرصت چند روزه اقامت پیامبر (ص) خارج از شهر مدینه بعد از هجرت از مکه ،در قریه ایی به همین نام تاسیس شد. حضرت محمد (ص) پس از رسیدن به قبا، چند روزی را در آنجا بسر بردند تا آن که امیر مؤمنان، علی (ع) و برخی دیگر از اعضای خانواده اش به ایشان پیوستند، آنگاه همگی راهی یثرب شدند.

در چهار روزی که رسول خدا (ص) در قبا بود، مسجدی در این ناحیه به دستور ایشان و به پیشنهاد عمار یاسر و با تقاضای ساکنان محل بنا شد.بنا فرمود که طی آن تنها دیواری از سنگهای حره بر گرد آن کشیده شد. البته تا زمان توسعه ولید مسجد سقف نداشت یا اگر هم داشت از همان شاخه های خرما بود. مسجد قبا یکی از مهمترین و زیباترین مساجدی است که در محدوده فعلی مدینه قرار دارد، چرا که با توسعه شهر، قبا نیز در محدوده مدینه قرار گرفته است.

بنای مسجد قبا در دوران خلافت عثمان بن عفان تعمیر و گسترش یافت.دومین دگرگونی در مسجد قبا به دوران عمر بن عبدالعزیز مربوط می شود که تا سالیان متمادی به همان شکل باقی ماند.

در سال 555ق، جمال الدین اصفهانی وزیر زنگیان موصل فرمان تجدید بنای آن را صادر کرد و بر اساس آن مسجد بازسازی شد.

همچنین در قرن هشتم و نهم هجری قمری، تعمیرات اساسی و تجدید بنای برخی قسمت ها صورت گرفت.بعد از آن در زمان حکومت عثمانی و به ویژه در دوران سعودی گسترش یافته و به چندین برابر رسید.

در حال حاضر مسجد دارای چندین شبستان است که هر کدام گنبد مخصوص دارند.

نخستین تغییر در مسجد قبا، تغییر در محراب آن بود. زمانی که قبلۀ مسلمانان از بیت المقدس به جانب مسجدالحرام تغییر کرد، پیامبر به قبا آمد و با کمک اصحابش، قبلۀ مسجد را به سوی کعبه قرار داد.

در طول تاریخ، مسجد قبا توسعه یافته و بازسازی شده است. از جمله در زمان خلیفۀ سوم و نیز در دوران حکومت عمر بن عبدالعزیز، که وی آن را توسعه داد و رواق ها و گلدسته ای برای آن ساخت.

بنابر گزارش نمناک، آخرین بار در 1405، از چهار طرف بر مساحت مسجد قبا افزوده شد و به جای ساختمان قدیم آن، بنایی بزرگ تر براساس معماری بنای قبلی برپا گردید. در این توسعه، خانۀ کلثوم بن هدم و سعد بن خثیمه، که محل سکونت رسول خدا بود، نیز در داخل مسجد قبا قرار گرفت و ویران شد.

این مسجد اکنون 7465 متر مربع مساحت دارد و حدود بیست هزار نمازگزار را در خود جای می دهد. مسجد قبا همیشه مورد توجه مسلمانان بوده و بارها تعمیرات اساسی در آن انجام شده است.

در سال 1388 قمری ملک فیصل رواق های آن را در جهت شرقی مسجد توسعه داد. بنای جدید آن، که در 26 صفر سال 1406 قمری به پایان رسید، در شکل معماری جدید خود، یکی از مهم ترین و زیباترین مساجدی است که در مدینه منوره قرار دارد. در بنای فعلی چهار مناره برای این مسجد در نظر گرفته شده که هر کدام 47 متر طول دارد. مساحت تقریبی آن و بناهای جانبی مربوط به آن، در محدوده ای به مساحت 13500 متر مربع می باشد که بر اساس محاسبات معماران آن، گنجایش بیست هزار نمازگزار را دارد.