به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، نشست هم‌اندیشی اندیشمندان علوم انسانی با حضور دکتر محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حول محور «راهکارها و چالش‌های پیوند اندیشه، هنر و گفتمان فرهنگی دولت سیزدهم» عصر امروز (شنبه بیستم فروردین) هم‌زمان با سالروز شهادت سید شهیدان اهل قلم شهید مرتضی آوینی و روز هنر انقلاب به میزبانی معاونت توسعه و مدیریت منابع وزارتخانه در باغ زیبا برگزار شد.
محمدمهدی اسماعیلی در این نشست گفت: نخستین گام در حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را مبتنی بر برنامه تصدی‌گری برداشتیم، از آغاز به کار خود در وزارتخانه و طی این ایام تلاش کردیم تا بخش‌های وزارتخانه تماماً با یکدیگر همراه و همدل باشند. در این‌راستا مجموعه مدیران نیز بیشترین تلاش خود را جهت همراهی و اشتراک نظر برداشتند تا بتوانیم در سریع‌ترین زمان ممکن به یک مفاهمه دست یابیم.
اسماعیلی با اشاره به آنکه شعار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آغاز کار را بازگشت مرجعیت فرهنگ و هنر به وزارتخانه عنوان کردم خاطرنشان کرد: باید پذیرفت که تحقق این امر کاری بسیار دشوار است اما به‌صراحت اعلام می‌کنم که قدم‌های خوب، کاربردی و قابل حصول تا به امروز برداشته‌شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اعلام خبر مصوبه تشکیل ستاد هماهنگی و اجرایی دولت که طی نشست اعضای هیئت دولت فردا (یکشنبه بیست و یکم فروردین‌ماه) به تصویب خواهد رسید و پنج عضو حقیقی و حقوقی نیز در این ستاد حضور دارند خاطرنشان کرد: مهم‌ترین اولویت این ستاد دغدغه هماهنگی بین دستگاه‌های فرهنگی و دستگاه‌های غیرفرهنگی دولت با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت تحقق امور اجرایی و برنامه‌های متعالی فرهنگی در کشور است.
اسماعیلی با اشاره به بودجه دو درصدی دستگاه‌های وزارتی و مجاز بودن آنها برای مصرف آن بودجه در حوزه فرهنگ و هنر یادآور شد: نکته اصلی آن است که این مصرف بودجه توسط آئین‌نامه‌ای صورت خواهد گرفت که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین‌شده و با تشکیل ستاد هماهنگی و اجرایی دولت آن آئین‌نامه به تمامی دستگاه‌های دولتی برای صرف هزینه در حوزه‌های فرهنگ و هنر ابلاغ خواهد شد.
وی تصریح کرد: تمام توان خود را بر این مسئله قرار دادیم که نگاهمان را تنها به حوزه حاکمیتی تقلیل ندهیم و بر این اساس ساختارهای جدیدی را راه‌اندازی کردیم تا بتوانیم کار ساختاری، اجرایی و عمل‌گرایانه را مدنظر قرار داده و با تمامی اقدامات قطعا از این به بعد کار در مسیر ریل‌گذاری شده به شکل هموار پیش خواهد رفت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر آنکه فعالیت و کار در حوزه فرهنگ کار پادگانی نیست تصریح کرد: با تمام وجودم به آینده فرهنگ و هنر کشور خوش‌بینم و اگر این خوش‌بینی را نداشتم پست وزارت را قبول نمی‌کردم. هرچند تایید و تاکید می‌کنم که کار در این حوزه بسیار سخت است اما قابل اجراست و تمام وعده‌ها محقق خواهد شد.
عضو کابینه دولت سیزدهم با اشاره به صحبت‌های دکتر شاه‌حسینی و تأیید آن سخنان درباره آن که در حوزه سینمای مردمی و انقلابی با اتکا به فرهنگ متعالی خود عقب هستیم ابراز امیدواری کرد که تمامی این مشکلات برطرف خواهد شد و محصول آن را طی برنامه‌هایی که انجام داده‌ایم در آینده خواهیم دید.
اسماعیلی تصریح کرد: حوزه فرهنگ مانند حوزه اقتصاد زودبازده نیست که بعد از انجام یک تفاهم‌نامه یا رسیدن به توافق شاهد کاهش قیمت دلار باشیم. می‌دانیم که مزرعه فرهنگ مزرعه‌ای است که با برنامه‌ریزی و کاشت بذر درست، حراست و حفاظت می‌تواند در فاصله زمانی میان‌مدت و بلندمدت محصولات ارزنده‌ای را ارائه دهد که بتواند شناسنامه فرهنگ و هویت ایرانی انقلابی و اسلامی باشد.
وی گفت: همفکری و اقناع دو مؤلفه و پیشانی نوشت فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تمامی سازمان‌ها، معاونت‌ها و مدیران آن است و این مسئله و تحقق آن که طی این مدت ریل‌گذاری نهایی آن انجام‌شده نشان خواهد داد که در محقق کردن وعده‌های بزرگ فرهنگی نگاه شعاری نداشته ایم و به جد تلاش خواهیم کرد تا تمامی آن وعده‌ها را اجرایی و عملیاتی سازیم.
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا از مدعوین حاضر در این نشست نیز با اشاره به تلاش‌هایش برای راه‌اندازی رشته فلسفه هنر و فقه هنر در دانشگاه زمانی‌که ۱۸ سال پیش سکان‌دار مدیریت دانشگاه باقرالعلوم بود گفت: باوجود صحبت با آیت‌الله مصباح یزدی و گذر سال ها از آن خواست؛ هنوز این مهم به نتیجه نرسیده‌است. دلیل آن به‌سختی ارتباطات مباحث نظری فقه و شریعت با مبانی هنر بازمی‌گردد.
وی تصریح کرد: اکنون انتظار می‌رود که این مهم یکی از اصلی‌ترین رسالت‌ها و وظایف پژوهشگاه هنر اسلامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد و امیدواریم که مسئولان برای جاری ساختن مباحث نظری فقه و مبانی اسلامی در حوزه تئوری‌های هنر گام جدی بردارند.
پارسانیا با اشاره به آنکه یکی دیگر از چالش‌های حوزه مباحث نظری آن است که این مباحث وارد لایه‌های عمیق نظریه‌ها و فعالیت‌های هنری نمی‌شود خاطرنشان کرد: گفتمان این عرصه در حوزه مباحث نظری دارای دو مبحث بنیادین است. نخست عملیاتی ساختن گفته‌ها و شعارها و دوم توجه به جنبه مردمی بودن مسئله است که باید از حوزه نظر تا اجرا به‌گونه‌ای اعلام و اعمال شود تا مردم خود را جزئی از این مهم بدانند.
وی خاطرنشان کرد: تدبیر برای حضور جدی مردم و جوشیدن فرهنگ عمومی از جمله انتظاراتی است که از دولت مردمی سیزدهم و دولتمردان آن داریم. به بیان ساده‌تر آنکه امروز نیازمند آن هستیم تا دستان خود مردم در حوزه اجرایی برای جریان‌سازی فرهنگ بومی و فرهنگ مردمی وارد امور اجرایی دولتمردان شوند.
مجید شاه‌حسینی دیگر سخنران این مراسم گفت: امسال بنا به تکلیفی که به من شد برای کمک به همکارانم در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کردم و باید ملاحظاتی را لحاظ می‌کردیم که اتفاقات و برنامه‌ریزی‌های آن در دولت پیشین تدوین‌شده بود و ما نیز به‌سبب همین مسئله و مواجهه با خوانش فرهنگی دولت سیزدهم با چالش‌های مختلفی رو به رو بودیم، چالش‌هایی که پیش ازین ادامه داشته و هنوز هم در صورت رفع آن ادامه خواهد داشت.
وی با اشاره به آنکه این چالش‌ها که از ادبیات آغاز شده و بعد راه خود را به هنر باز کرده در چهار دسته نسبت سنت و مدرنیته؛ دین به تفکر لائیک؛ استبداد در مواجهه با آزادی و مردسالاری در مواجهه با زن‌سالاری است یادآور شد: متأسفانه خوانش غالب امروز بر این عقیده استوار شده‌است که اگر کسی تفکر دینی داشته باشد در نقطه مقابل مدرنیته، آزادی و زن‌سالاری قرار می‌گیرد و اگر کسی دارای تفکر لائیک باشد پس نسبتی با سنت، مقابله با استبداد و مردسالاری نخواهد داشت.
این پژوهشگر و مدرس سینما خاطرنشان کرد: با توجه به رد شدن تمامی این نظریه‌ها امروز نیازمند نگرشی مبتنی بر فرهنگ انقلابی و اسلامی در تمامی حوزه‌های هنری از جمله سینما هستیم.
شاه‌حسینی با تاکید بر آنکه تمامی نکاتی که به آن اشاره کردم مباحث نظری و وارداتی است و متأسفانه به دلیل نبود خوانش ملی، ایرانی، اسلامی و انقلابی کماکان شاهد اجرایی شدن همان نظریه‌ها هستیم تصریح کرد: امروز بیش‌از هر زمان دیگری به وجود مباحث نظری با اتکا بر تفکرات انقلابی و اسلامی نیازی ویژه داریم و ورود به این مباحث میان رشته‌ای نیازمند هم‌اندیشی‌های این‌چنین است و امید است که در کنار این نشست ها شاهد شکل عمل‌گرایانه این اتفاق نیز باشیم.
شاه‌حسینی در خوانش مؤلفه‌های دیگر به مسئله حقوق معنوی مخاطبان سینما در برابر توجه مسئولان به حقوق هنرمندان که با وجود گذشت ۴۳ سال از انقلاب اسلامی تاکنون به آن توجه نشده‌است یادآور شد: این حق یعنی توجه به حقوق مخاطبان سینما از جمله مسائلی است که طی بیش‌از چهار دهه از انقلاب اسلامی کماکان بر زمین مانده‌است.
وی تصریح کرد: مخاطب در برابر هجمه صاحب اثر در سالن سینما تنهاست و اینجاست که نیازمند حضور بدنه وزارتخانه و سازمان سینمایی جهت تدوین نظام‌نامه حقوق مخاطبان و توجه به احقاق حق مردم در دولت مردمی در برابر آثار سطح مابین و گاه مبتذل هستیم .
سخنران بعدی مراسم حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین سوزن‌چی نویسنده و پژوهشگر ارشد حوزه علوم انسانی بود که تأکید کرد صحبت‌های خود را بر محور گفتمان فرهنگی دولت که سردمدار آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است استوار می‌کند.
وی گفت: بارها شنیده‌شده است که اکنون تنها مقطعی است که در تاریخ انقلاب اسلامی شاهد یکدستی سه قوه مجریه مقننه هستیم، باید این تذکار و زنهار را بدهم که این یکدستی در صورت عدم نگاه و تدبیر درست می‌تواند خطرناک باشد، تاریخ نیز ثابت کرده که هر زمان در هر حاکمیت شاهد یکدستی قوی بودیم درنهایت حاصل آن فروپاشی آن حاکمیت بوده پس نیازمند این هستیم تا دغدغه صدای مخاطب و مخالفان را نیز دریابیم.
سوزن‌چی تصریح کرد: به همان میزان که گفتمان فرهنگی در فضای رسمی باید دارای جایگاه شأن و قرب باشد برای صدای مخالفان نیز باید در همین فضای رسمی و در قالب گفتمان فرهنگی فضایی را دید والا شاهد حضور آنها در نهادها و فضاهای غیررسمی هستیم، آن‌گونه که این روزها نیز شاهد این حرکت هستیم و اگر جلوی آن با تدبیر درست و به‌موقع و سپردن و معین کردن بزنگاه‌هایی که مخالفان نیز می‌توانند صدای خود را به گوش دولتمردان برسانند، رفتار کنیم، می‌توانیم از بحرانی که پیش‌از این تاریخ بارها ثابت کرده‌است جلوگیری کنیم و در راستای تحقق گفتمان فرهنگی انقلاب که همان بحث آزادی اندیشه‌ورزی و خردگرایی است حرکت کنیم.
نظر شما