خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ زهرا مهرور: معلمی یکی از رفیع ترین منزلت ها در میان انسان‌ها است. اهمیت، اندازه، جایگاه و منزلت هر نقش به میزان رسالت و مأموریتی است که بر دوش می‌کشـد و رسالت معلمان ناب‌ترین و سازگارترین رسالت با فلسفه خلقت است. همه چیز با آگاهی آغاز می‌شود. انسان به اعتبار آگاهی مسجود ملائک می‌گردد. اولین معلم انسان خداوند است و سپس پیامبران مأمور تزکیه و تعلیم انسان‌ها هستند. فلسفه ارسال رسل و انزال کتب با آگاهی و تربیت انسان‌ها پیوند خورده است. مسیر تحول و پیشرفت علم و آگاهی است و پایدارترین تغییرات از مسیر یادگیری حاصل شده است. تمایز‌ها و تفاوت‌ها با علم و دانستن شکل می‌گیرد. برای پرورش شخصیت و هویت انسان و ساختن آینده، فرهنگ و تمدن، علم و عالم و معلمی است که میدان‌داری می‌کند.
وصف خداوند در قرآن «کریم» است. آنگاه که سخن از خلقت، تسویه و تعدیل انسان‌هاست (ما غرک بربک الکریم، الذی خلقک، فسواک فعدلک) و «اکرم» است آنگاه که از تعلیم با قلم و آموختن به انسان سخن می‌گوید. (اقرا و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم، علم الانسان ما لم یعلم) و این شأنی رفیع و منزلت عظیم برای معلمی است. این حد از رفعت و عظمت، حاکی از نقش مهمی است که آموزش و پرورش انسان‌ها در منظومه پر رمز و راز خلقت و فلسفه حیات بر‌عهده دارد.
به مناسبت هفته معلم به سراغ یکی از معلم‌های جوان بیرجندی و از چهره های شناخته شده در بین اهالی رسانه خراسان جنوبی می رویم که سالهاست در کنار تعلیم و تربیت آینده سازان جامعه، به عنوان مدیر مسئول پایگاه خبری تحلیلی خاورستان هم فعالیت دارد.
۱- لطفا خود را کامل معرفی کنید. حسین خسروی چاهک متولد سال ۱۳۶۶ در شهرستان بیرجند و دارای مدرک کارشناسی ارشد علوم حدیث گرایش اقتصاد اسلامی از دانشگاه اصفهان هستم. متاهل و ۲ فرزند دارم.
۲-معلمی(تدریس) را از چه سالی شروع کردید؟ در سال ۱۳۸۴ پس از قبولی در کنکور سراسری در مقطع کاردانی رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان پردیس باهنر بیرجند پذیرفته شدم و پس از دو سال تحصیل از سال ۱۳۸۶ تدریس را از روستای چاه زرد بخش مرکزی بیرجند آغاز کردم.
۳- نگاه مسئولان و جامعه نسبت به شغل معلمی چیست؟ دایره مسئولین خیلی گسترده است یعنی از مقام معظم رهبری تا مدیر مدرسه جزو مسئولین نظام آموزشی کشور محسوب می شوند که با معلمین و دانش آموزان سروکار دارند، هرچند خود ما نیز به عنوان معلم؛ مسئولیت تعلیم و تربیت بر عهده ماست. وقتی کلام رهبر معظم انقلاب را رصد می کنید ایشان در دیدار با معلمان فرمودند: «نقش معلمانِ هنرمند و جهادگر و دلسوز در پیشرفت و تعالی جامعه، از تبدیل خاک به طلا نیز با ارزش‌تر است».
در همین دوران کرونا که بسیاری از دانش آموزان خانه نشین بودند و به تبع آن خیلی از معلمان هم مجبور بودند در فضای مجازی تدریس کنند، خیلی ها می گفتند که خوش بحال معلم ها که مدرسه نمی روند و حقوق می گیرند اما دیدید که رهبر معظم انقلاب در همان ایام فرمودند که با این اتفاقات کرونا مردم قدر معلم‌ها و زحمت آنان را بیشتر می دانند و باز هم از معلمان تشکر کردند که این بیانات، نگاه بلند رهبر انقلاب به ارزش و جایگاه معلمی را می رساند. اما با توجه اینکه آموزش و پرورش یکی از وزارتخانه های بزرگ دولت است که پرداخت حقوق فرهنگیان و هزینه های مراکز آموزشی آن بودجه فراوانی را می طلبد اکثر مسئولان به آموزش و پرورش این نگاه را دارند که هزینه بر است و معتقدند باید سال به سال کاری کنیم که این بودجه را کاهش دهیم و اکثر دولت ها به آموزش و پرورش نگاه فرزند ناخوانده داشتند و متاسفانه با قاطعیت می گویم که در هیچ دولتی اولویت اول جامعه به حساب نیامده نه از سوی مسئولین و نه از سوی مردم.
از طرفی در مجلس شورای اسلام هم از قشری که خود آنان معلم باشند و از کلاس درس در مجلس حضور پیدا کرده باشند، خیلی کم است. مثلا در دوره گذشته که چهار نماینده در مجلس داشتیم حجت الاسلام عبادی و آقای فلاحتی هر دو عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بودند که یکی استاد دانشگاه و دیگری هم قبلا کارمند آموزش و پرورش بود که به عنوان کارمند وزارت کشور نماینده مردم در مجلس شد و همین یک ضعف است.
آمارها نشان می دهد که اگر دولت یک ریال در آموزش و پرورش خرج کند ۹ ریال برداشت می کند اما زودبازه نیست و زمان‌بر است. اما برای اینکه این نگاه درست شود ابتدا باید مدیرانی تحول خواه و تحول آفرین در آموزش و پرورش داشته باشیم. مقام معظم رهبری همواره تاکید دارند که سیاسی کاری در آموزش و پرورش سم است اما متاسفانه به دلیل برخی مسائل سیاسی در دولت های گذشته از وجود نیروهای توانمند آموزش و پرورش بهره مند نشدیم و حتی برخی از مدیران هم که خود را ثابت کردند آنان را وارد سایر دستگاه ها از جمله وزارت کشور کردند که به نظر من نه خوب و نه بد است. اما باید مدیرانی تحول خواه و تحول آفرین را روی کار بیاوریم. مدیری که هنوز سند تحول آموزش و پرورش را نخوانده و یا اصلا اعتقادی به آن ندارد چه فایده ای دارد که مسئولیت داشته باشد چرا که نه تنها نمی تواند تحول مدنظر مقام معظم رهبری را پیش ببرد بلکه بر ضد آن عمل خواهد کرد لذا نگاه مسولین زمانی درست می شود که مسئولانی تحول خواه و تحول آفرین بر سرکار داشته باشیم که به نظر من ضعف های عمیقی در این کار وجود دارد و امیدوارم هر چه سریعتر با توجه به اینکه هنوز هم دولت رئیسی به صورت صد درصد استقرار پیدا نکرده با وجود اینکه به یکسالی دولت نزدیک می شویم باید روی این موضوع کار کنند تا هم نگاه مسئولان و هم نگاه مردم عوض شود چرا که اکنون به دلیل ضعف های که آموزش و پرورش به لحاظ ساختاری و محتوای درسی در مدارس دولتی دارد خیلی از والدین به سمت مدارس غیردولتی سوق پیدا کردند که این در جای خودش بحث دارد.
۴- در صورتی که دوباره انتخاب شغل می‌کردید آیا غیر از معلمی شغل دیگری را انتخاب می‌کردید؟ من معلمی را بازی سرنوشت با خودم یا اتفاق تصادفی نمی دانم بلکه آن را موهبت الهی می دانم که برکات فراوانی به خاطر این شغل در زندگیم جاری و ساری است. از معصوم روایت شده که اگر کسی به وسیله شما هدایت شد از آنچه که خورشید بر آن می تابد ارزش آن بیشتر است که نشان می دهد چقدر خداوند برای هدایت انسان ارزش قائل است و امیدوارم این نگاه همگان به جایگاه معلم باشد.
من معلمی خودم را دوست دارم و از معلم بودن خودم راضی هستم هرچند متاسفانه به دلیل برخی نامهربانی ها و مدیریت های سطحی در حوزه های کلان در گذشته و چه در حوزه های پایین دستی امروزه ما دچار تزلزل انگیزه در برخی از همکاران فرهنگی هستیم اما باز هم اذعان می کنم معلمان جزو با اهمیت ترین و در عین حال فداکارترین اقشار جامعه هستند که متاسفانه این فداکاری و اهمیت شغل آنان به خوبی دیده نمی شود.
۵- سختی های کار معلمی را ذکر کنید؟ درست است که ما معلمان مثل برخی از مشاغل پول خون‌مان را نمی گیریم یا مثلا جان ما با تدریس در مدارس تهدید نمی شود یا مشاغل سخت دیگری مثل خلبانی و معدنچی است اما ارزش هر شغلی به این است که ببینیم با چه سروکار دارد. معلم یک مهندس کشاورزی یا مهندس ساختمانی نیست که با گل و گیاه و آجر و نقشه سروکار داشته باشد با اینکه همه مشاغل در جایگاه خود ارزشمند است اما معلم امانتداری است که انسان امانت اوست.
یک معلم باید به اندازه همه انسان‌ها، روش تدریس یاد داشته باشد و بنا به گفته های کارشناسان علم تعلیم و تربیت غربی هر ساعت تدریس معادل هشت ساعت کار اداری از انسان انرژی می برد خصوصا اگر تدریس در مقاطع پایین تحصیلی مانند دوره اول پایه ابتدایی باشد که سختی ها خاص خودش را دارد و نیازمند صبر و بردباری بالایی است.
یکی دیگر از مشکلاتی که معلمان با آن دست و پنجه نرم می کنند این است که دانش آموزان به خصوص در مدارس عادی و روستایی به لحاظ فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی و استعداد نابرابر هستند و معلم باید به گونه ای تدریس کند که همه اینها بتوانند خوشه چین خرمن علم و معرفت باشند. یکی دیگر از سختی ها این است که با توجه به جایگاه معلم و اینکه برخورد و رفتار آنان بسیار می تواند در زندگی یک فرد موثر باشد باید بسیار نسبت به گفتار و کردارشان حساسیت داشته باشند چون معلمی فقط در کلاس درس تمام نمی شود و در جامعه هم الگوی دانش آموز است لذا یک معلم تا آخر عمرش باید یک معلم باشد و حتی فرزندان ما هم باید به گونه ای زندگی کنند که یک روز دانش آموزی به ما نگوید فلانی فرزند خود را نتوانسته تربیت کند حالا آمده به تربیت ما می پردازد. در واقع نگاه متعالی این است که باید معلمی در تراز اسلامی باشیم.
عدم آگاهی والدین به حقوق معلم و درخواست های فراتر از توان از آنان هم یکی دیگر از سختی های این شغل است که نیازمند فرهنگ سازی است.
۶- به نظر شما معلم موفق کیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ معلم باید عالم باشد نه اینکه فقط در حوزه درسی بلکه در سایر علوم هم باید گریزی بزند و نسبت به آنچه در سر کلاس درس می گویند عالم باشد. معلمی موفق است که اهل مطالعه و برای خود برنامه ریزی معنوی داشته باشد چون با سختی ها و فشارهایی که به خاطر کمبود نیرو و کلاس های پرجمعیت دانش آموز به معلم وارد می شود باید این برنامه ریزی معنوی و مهارت ارتباط قوی را داشته باشد تا بتواند با دانش آموزان و والدین و مدیر مدرسه ارتباط خوبی برقرار کند.
معلم موفق به نظر من کسی نیست که دانش آموز خود را برای کنکور بسازد، علامه شهید مطهری می گوید معلم باید به دانش آموز فکر کردن و اندیشیدن را تعلیم بدهد؛ می خواهم بگویم که درست است که باید اندیشیدن را به دانش آموز یاد دهیم اما امروزه باید کاری کنیم که دانش آموز وادار به اندیشه شود چون اینقدر که همه چیز برای نسل جدید حاضر و آماده بوده که اندیشیدن را بلد نیستند و البته از آنان اندیشیدن هم خواسته نشده است.
معلم موفق کسی است که محبوبیت و مقبولیت در نزد دانش آموز داشته باشد و از روش های جدید تدریس استفاده کند. نیاز است که معلمان سند تحول را مطالعه و براساس آن عمل کنند و در یک کلمه این را می گویم که معلمان در سرنوشت بسیاری از انسان ها تاثیرگذار هستند لذا معلم موفق کسی است که روی دانش آموز اثر مثبت بگذارد و از او فردی دیندار و خداترس تربیت کند که مردم او را به عنوان دانش آموز الگو معرفی کنند.
۷- شغل معلمی از آن دسته شغل‌هاست که می‌تواند برای آموزگاران و دبیران خاطره‌هایی به یادماندنی و آموزنده داشته باشد؛ یکی از خاطرات به‌یادماندنی دوران معلمی و تدریس خود را بفرمایید. سال ۱۳۸۸ در دبستان روستایی در بخش مرکزی بیرجند تدریس می کردم که هشت دانش آموز چندپایه داشت و هرگز از آنان توقع نداشتم روز معلم را به من تبریک بگویند اما صبح وقتی وارد کلاس شدم برای من چند پلاستیک کوچک عناب روی میز گذاشته بودند و یک جفت جوراب و ورق های کاغذی تزیین شده با ماژیک را به من هدیه دادند که من هنوز آن جفت جوراب را به یادگار نگه داشته ام.
یکی دیگر از خاطرات من هم از دورات تدریس در شهر اسدیه است که همیشه دانش آموزان را در انشاء نوشتن تشویق می کردم و برایم جالب بود که یکی از دانش آموزان دوران متوسطه در ابتدا که به عنوان معلم ادبیات قد و هیکل من را می بیند، می ترسد و با خود می گوید ما را اذیت خواهد کرد اما بعدها در انشایی برایم نوشت امسال برای اولین بار است که بخاطر تشویق های شما از درس ادبیات فارسی لذت می برم.
۸- مسئله‌ای که معلمان را تهدید می‌کند از نظر شما چیست. یکی از مسائلی که به شدت معلمان را تهدید می کند بحث سست شدن و تزلزل در انگیزه های معلمی است و اینکه متاسفانه مسائل معیشتی باعث شده این تزلزل در انگیزه ها به وجود آید و به شغل های دیگری بپردازند تا بتوانند زندگی خود را به سامان برسانند. معلمی که تمام ذهنیت او معلمی باشد کارایی بسیار بهتری دارد تا معلمی که چندین شغل دارد. باید مسئولان امر برای این حوزه فکری بردارند. شاید برای برخی سوال باشد مگر معلم ها چقدر حقوق می گیرند که بحث اعتراض و رتبه بندی معلمان برجسته شده است، متاسفانه معلمان برخلاف سایر کارمندان دولت هیچ مزایایی مانند یک سری کمک هزینه ها، اقلام عیدی و استفاده از مراکز اقامتی در شهرهای توریستی و زیارتی برخوردار نیستند. امسال برای اولین بار شاهد بودیم که دولت هدیه ای به عنوان روز معلم به حسابشان واریز کرد که تاکنون سابقه نداشته است.
معلم در خط مقدم جبهه فرهنگی است اما چقدر این بستر در آموزش و پرورش فراهم شده که معلم انقلابی باشد و انقلابی بماند. اصلا در این حوزه عذرخواهی می کنم اما کَک مسئولان ما را هم نگزیده است. به عنوان کسی که دغدغه دارم می گویم وای به روزی که معلم ما بدون هیچ دغدغه آموزشی و پرورشی وارد کلاس شود که این خیلی بد است و باید اصلاح شود.
۹- درباره وظیفه یک معلم در شرایط کنونی برای جهاد تبیین و جذب بچه ها به دین و انقلاب توضیح بفرماید. یکی از مشکلات اساسی در آموزش و پرورش این است که مسائل آموزشی به مسائل پرورشی ارجحیت پیدا کرده است. خداوند در سوره عمران و جمعه بر «یزکیهم» تاکید کرده اما این امر در آموزش و پرورش تجلی ندارد. بحث جهاد تبیین مورد تأکید رهبر معظم انقلاب واقعا مسئولیت مربیان و معاونان پرورشی را سنگین می کند کما اینکه بقیه معلمان هم وظیفه دارند. باید نسل جوان با اندیشه های امام راحل و شهدا آشنا شوند اما چقدر آموزش و پرورش روی این مسئله وقت گذاشته که خشاب ذهنی معلمان به عنوان افسان جنگ نرم را تغذیه کند. در دولت اعتدال و اصلاحات گفتمانی برای حذف معلم پرورشی مطرح شد که واقعا این ننگ است.
۱۰- متاسفانه علی رغم اینکه تلاش زیادی می شود برای ارائه آموزه های دین به فرزندان در مدارس، اما باز هم خروجی کار رضایت بخش نیست، به نظر شما مشکل از کجاست؟ امروز با توجه به آموزش مجازی نقش معلم و والدین در تربیت دانش آموزان کمرنگ شده و حضور روحانیت هم در مدارس کمرنگ است درحالی که طلبه ها باید در مدارس حضور داشته باشند تا دانش آموزان حقایق دین را از مبلغان دین بشنوند. از سویی با توجه به محدود بودن ساعت تدریس و حضور دانش آموزان در مدارس برای یادگیری آموزه های دینی خود نسبت به یادگیری سایر علوم ارزشی قائل نیستیم. برخی والدین هم برای کلاس زبان انگلیسی فرزندشان هزینه می کنند چون در کنکورش تاثیر دارد اما شاید حاضر نباشند هزینه کمتر آموزش قرآن به فرزندشان را بپردازند یا خیلی رغبتی ندارند.
البته سنجیدن ضریب دینداری هر فرد خیلی آسان نیست که به ظواهر تکیه کنیم و باید اعتراف کرد که آموزش و پرورش هم برای تربیت مجازی دانش آموزان برنامه ای ندارد لذا به نظر من یکی از درخواست های حداقلی از استان خودمان این است که بخش پرورشی را در مدارس تقویت کنند و این فقط در حوزه تغییر و جابه جایی نیروی انسانی نباشد بلکه صرف هزینه و استفاده از کارشناسان خبره در این عرصه مدنظر قرار بگیرد.
۱۱- شما به عنوان یک معلم و فعال رسانه ای برای این دو موضوع مهم چه اقدامی انجام دادید و از رسانه چه بهره ای برای تبیین فرمایشات مقام معظم رهبری گرفتید؟ معلمان جزو اقشار دغدغه‌مند جامعه هستند و اگر روزی معلمی دغدغه نداشته باشد واویلا است. من سر کلاس درسم یکی از مبلغان دین هستم. از سال ۹۲ نیز در کنار معلمی شروع به انجام فعالیت رسانه ای کردم و خبرنگاری را هم شغل مقدسی می دانم. در حوزه رسانه یکی از اهداف من پیگیری مطالبات مقام معظم رهبری در حوزه های مختلف است از طرفی وظیفه خود می دانم که کارهای مثبت مانند خدمت رسانی گروه های جهادی در مناطق محروم را انعکاس دهم.
۱۲- خراسان جنوبی استان محرومی هست که متاسفانه کمبود معلم هم زیاد است، توضیح بفرمایید این امر و همچنین تعطیلی مدارس در دوران کرونا و آموزش مجازی چه میزان در روند آموزش و تعلیم و تربیت دانش آموزان تاثیر منفی گذاشته است. ساماندهی نیروی انسانی در استان دچار ضعف است یعنی قشر قابل توجهی از معلمان خوسف، سربیشه، زیرکوه، درمیان و نهبندان و تا حدی قاین از شهرستان بیرجند تامین می شوند و با وجود اینکه ابتدای استخدام شرایط را می پذیرند اما چند سال بعد تعهد آنان تمام بشود یا نشود، متقاضی آمدن به مرکز استان هستند. متاسفانه اکثر افرادی که جذب کارهای ستادی در آموزش و پرورش می شوند معلمان ابتدایی هستند که باید مدیریت شوند که نیروهای آموزش ابتدایی را با یک توازن خاصی به اداره و حوزه ستادی منتقل کنند.
به نظر من در حق معلم های خرید خدمت اجحاف می شود چون نسبت به سایر معلم ها حقوق پایینی دارند. یکی از گلوگاه های بسیار حساس آموزش و پرورش در حوزه گزینش است و انصافا با توجه به اینکه دولت مکتبی روی کار آمده واقعا فریاد برمی آورم که ای کسانی که در این بخش مسئول هستید نیروهایی را گزینش و وارد آموزش و پرورش کنید که اگر انقلابی و دیندار نیستند حداقل ضدانقلاب و ضد دین نباشند و خواهش می کنم نیازها را بر صلاحیت ها ارجحیت ندهند. ضمن اینکه الان من که در ۱۸سالگی استخدام شدم در ۴۸ سالگی می توانم بازنشسته شوم اما هنوز توان کار دارم پس چه ضرورتی دارد این افراد را بازنشسته کنیم چون با استفاده از همین معلم های حق التدریس می توانیم بخشی از کمبودها را جبران کنیم.
اما در خصوص تاثیرات منفی آموزشی مجازی باید گفت که دانش آموزان نسبت به حضور در کلاس درس کاهل شدند و این طبیعی است چون ۲سال در خانه بودند و حتی در برقراری ارتباط با همدیگر نیز دچار مشکل هستند چون همیشه از فضای مجای برای ارتباط استفاده می کردند. نکته دیگر که وا اسفا دارد این است که دانش آموزان به شدت به گوشی ها هوشمند وابسته شدند در حالی که فضای مجازی کشور هم هیچ مدیریتی ندارد بنابراین برای رفع و کاهش این آسیب ها باید راهکارهایی اندیشیده شود.
۱۳ - سخن پایانی شما.از مدیرکل جدید و کسانی که در دولت رئیسی در آموزش و پرورش و مدارس مسئولیت می گیرند درخواست دارم که هر کسی به اندازه مسئولیتش انگیزه همکاران فرهنگی را بالا ببرند و با توجه به فرمایشات رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب شروع به کادرسازی برای حوزه های ستادی در دستور کار باشد و نیروهای خود را از عناصر کارنابلد و کسانی که صرفا بخاطر شناسنامه سیاسی خود مسئولیت گرفتند خالی کنیم و بدون داشتن هیچ گونه نگاه سیاسی به مدیریت ها افرادی را بگماریم که جامعه را سمت تشکیل دولت و تمدن اسلامی ببرند و این امر شدنی است بشرط اینکه اعتقاد به این مبانی داشته باشیم و وقتی رهبر معظم انقلاب سخنرانی انجام می دهند منتظر بخش نام از تهران نباشیم و از فردای آن روز بیانات معظم له را در مدارس عملیاتی کنیم.
نظر شما