زنجان، کلکسیونی از سرمایه های ملی

خبرگزاری شبستان_ زنجان: ایران زمین کهن ترین تمدن ها فرهنگ ها و چشمه های جوشان هنر ادب و دانش را در خود پرورده و به اوج رسانده است.
 

زنجان معبر باشکوه تمدن ایران از فتح طلوع تا پهنای غروب.
 

نگینی از زمرد عشق مردمانی برخواسته از خاک، سربلند در اوج حماسه با 3 هزار شهید دفاع مقدس به نام غواصان دریادل.
 

اینجا پایتخت شور و شعور حسینی است با مردمانی دست افراشته بر بیرق حسین(ع)
 

اینجا قلب تپنده توست.
 

زنجان متبرک به تربت مرد عدالت علی(ع) در سلطانیه پایگاه عظیم گنبدی جهان با نقوش خیره کننده.
 

بنای ذوالفقاری با مردان نمکی، رختشویخانه، مقبره امامزاده سید ابراهیم(ع) بازار و کاروانسراها در زنجان، مقبره امامزاده زیدالکبیر(ع) ملاحسن کاشی و چلپی اوغلی در ابهر، آتشکده ها و قلعه سمیران در طارم و اعجاز مطلق خداوندی در دل خاک به نام کتله خور.

چاقو سازی، ملیله کاری، چارق دوزی، گلیم بافی و فرش بافی از صنایع دستی استان که شهرت جهانی دارد.
 

با دانشمندانی جاودانه به قامت تاریخ همچون میربهاء الدین، حضرت شیخ اشراق سهروردی، حکیم هیدجی، اخی فرج زنجانی، معلم بزرگ حکمت و معرفت استاد روزبه و بزرگمرد علمی معاصر پروفسور ثبوتی.
 

و زنجان امروز شهر دانشگاهی، قطب علمی با دانشگاه هایی به پهنای علم جهانی.
 

زنجان دروازه زیبا و باشکوه شمالغرب کشور با هفت همسایه مهربان اردبیل، گیلان، همدان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان و قزوین.
 

زنجان مشهور است به هندوستان ایران با تنوع محصولات و با باغ های سیب، زردآلو و هلو و با مزارع پربار گندم و برنج در طارم و سدهای پرآب و رودخانه های جوشان چون قزل اوزن.
 

زنجان دارای معادن غنی از سرب، روی، مس، طلا و عقیق که برخی از معادنش در سطح جهان بی نظیر است.

زنجان شهرمقاومت و شهر انسان های فرهیخته و باهوش ومهمان نواز است، شهری با چشم انداز زیبـا و موقعیت اقلیمی ویژه و بالاخره شهردیدنی ها و هنرمندان.

قدیمی‌ترین نامی که به این منطقه اطلاق شده است زندیگان به معنای اهل کتاب زند (معروف ‌ترین کتاب آیین زردشتی ساسانی) و گان از پسوند فارسی عهد باستان است که در دوره ساسانیان بر این منطقه گذاشته شده است.

گفته می‌ شود بنای شهر زنجان در زمان اردشیر بابکان ساخته شده و در آن زمان نام شهین یعنی منسوب به شاه به آن اطلاق می شده است.
 

استان زنجان دیدنی های فراوانی دارد که از آن جمله می توان به بازار تاریخی و قدیمی آن اشاره کرد.
 

بازار زنجان در دوران آقا محمد خان قاجار آغاز و سال 1213 در زمان فتحعلی شاه قاجار خاتمه یافته و مساجد و سراها و گرمابه‌ ها در سال 1324 به آن اضافه شده است.
 

مجموعه بازار قدیمی به صورت یک خط مستقیم به عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده است، گستردگی جغرافیایی بازار زنجان و تنوع راسته‌ها، تعدد سراها و کاوانسراهای درون شهری در راسته‌ های فرعی که هرکدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته و وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه در طول زمان‌های گذشته و شرایط حاکم بوده است.
 

این بازار که طویلترین بازار ایران می‌ باشد از سوی غرب و شرق گسترده شده و بدین لحاظ بازار پائین و بازار بالا تقسیم و نامگذاری شده است .
 

بازار زنجان از نظر تولید و نوع فعالیت به هشت راسته تقسیم می‌شود از جمله راسته زرگرها، کفاش ها، بزازها، سراج ها و چند راسته دیگر.
 

از کاروانسراهای این مجموعه که در قدیم نقش مؤثری در عرضه کالاها ایفا می نموده است، سرا یا کاروانسرای حاج علی قلی و سرای حاج کربلایی علی را می‌توان نام برد.
 

تکنیک‌های معماری و سبک ها و شیوه‌های تزئینی دوران قاجار در راسته ها، حجره ها، چهار سوق ها، مساجد، سراها و کاروانسراهای درون شهری، گرمابه ‌ها به شکل زیبا اجرا شده است.

مجموعه بازار زنجان که یکی از مهم ترین و زیباترین مجموعه های تجاری سراسر استان است، در قلب بافت قدیم و مشرف به دروازه قلتوق (دروازه جنوبی شهر زنجان) قرار دارد.
 

این مجموعه در زمینی به مساحت 15 هکتار ساخته شده که 5 هکتار آن به فعالیت های اقتصادی،7 هکتار آن به سکونت، یک هکتار آن به اماکن عام المنفعه و 2 هکتار دیگر به شبکه ارتباطی اختصاص یافته است.

مجموعه بازار از گذشته های دور، محل مناسبی برای برخورد آرا و افکار اجتماعی بوده و همواره نقش ممتاز و برجسته ای در حفظ آداب و سنن ملی و مذهبی داشته است.
 

این بازار به طور کلی از 2 قسمت بازار بالا و بازار پایین تشکیل شده است که در قسمت پایین بازار علاوه بر داد و ستد رایج طبیعی، از طریق دو کاروانسرا تولیدات محلی و محصولات روستاها و قصبه های اطراف زنجان به فروش می رسد که البته امروزه این بازار به انبار کالاهای وارداتی تبدیل شده است.

سرای ملک و سرای گلشن از جمله سراهای موجود در این بازار هستند که در سال 1345 ه.ق بازسازی و مرمت شده اند، 2 مسجد مهم آقا شیخ فیاض و میرزایی نیز در این قسمت بازار قرار دارند.
 

تنوع تولید و عرضه کالا و خدمات جنبی و وابسته در قسمت بالای بازار بیشتر است،از این رو این قسمت مهم ترین مرکز اقتصادی و تجاری شهر به شمار می آید.

5مسجد چهل ستون، آقا سید فتح الله، جامع، حجت الاسلام و ملار در این قسمت بازار واقع شده اند.
 

مجموعه بازار زنجان 56 راه ورودی اصلی و فرعی به شبکه ارتباطی کل شهر دارد و با دارا بودن 940 باب مغازه جایگاه فعالیت 10 نوع شغل است.
 

بازار زنجان نه تنها از لحاظ تجاری بلکه از نظر معماری نیز دارای اهمیت زیادی بوده و کاملا از سبک معماری دوره قاجاریه پیروی کرده است.
 

این مجموعه با توجه به ویژگی های معماری و هنری آن، پیوسته به عنوان کانون مهم تجاری، تاریخی، فرهنگی مورد توجه بازدید کنندگان شهر زنجان قرار گرفته است.
 

این بازار به علت ارزش های فرهنگی و قدمت تاریخی آن، با شماره 44/1 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است .
 

از جمله مناطق دیدنی دیگر استان زنجان می توان به غار کتله خور اشاره کرد، غار کتله‌خور، غاری است خشکی -آبی، در استان زنجان و در 80 کیلومتری جنوب خدابنده و 173 کیلومتری شمال همدان و 410 کیلومتری تهران و 5 کیلومتری شهر کوچک گرماب واقع است.
 

در بعضی ازمناطق غربی ایران به کوههای کم ارتفاع کتل می‌گویند و احتمالاً وجه تسمیه غار نیز به همین علت باشد که غار در یکی از این کوهها قرارگرفته‌ است و خورشید از پشت آن طلوع می ‌کند و بجای کتل خورشید به آن کتل‌خور گویند.
 

این غار قبل از سال 1300 ه.ش. کشف شده ‌است و در سال 1330 توسط شخصی به نام جمالی زنجانی به ثبت رسیده ‌است.
 

حدود سال 1343 ه.ش. کوهنوردان بعلت طولانی بودن دهلیز ورودی و کوتاه ‌بودن سقف آن و مشکلات عبور و مرور و فقدان جاذبه‌های غارسنگی بی‌اهمیت جلوه شد ولی در سال 1365 گروهی مجهز از غارنوردان زبده همدان بازدید مفصلی از غار انجام دادند و توانستند شکل ‌گیری این غار را به دوران ژوراسیک مربوط دارند یعنی بیش از 120 میلیون سال قبل.
 

غار کتله‌خور، غاری است آهکی که در برخی نقاط آن گل‌رس و خاکهای حاوی اکسیدآهن قابل مشاهده‌است.
 

این غار از نظر سنی تقریباً هم‌سن غار علیصدر همدان است البته این دو غار از دو جهت با هم تفاوت دارند، یکی اینکه غار علیصدر همدان غاریست کاملاً آبی اما غار کتله‌خور زنجان غاری است تقریباً خشکی.
 

دوم اینکه آهک های غار کتله‌خور نسبت به آهک های غار علیصدر بسیار خالص‌تر هستند که این خود عاملی است جهت زیباترشدن غار، چراکه خالص بودن آهکها موجب شفافیت آنها و در نتیجه عبور نور از قندیل‌ها می‌شود.
 

یک نکته جالب توجه در رابطه با غار کتله‌خور اینست که شواهد و بررسی‌های انجام شده مؤید این موضوع است که این غار در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل می‌شود.
 

همچنین یکی دیگر از عجایب و زیبایی‌های این غار تعدد طبقات آن است که اینگونه غارها در جهان بسیار کم‌نظیر هستند، گمان می‌رود که این غار دارای 7 طبقه باشد که البته تاکنون تنها 3 طبقة آن کشف شده‌ است.
 

اینجا زنجان است اقلیم حکمت، اندیشه و اخلاق.

پایان پیام/