به گزارش خبرگزاری شبستان، بیستمین جلسه درس اخلاق آیت الله کمیلی خراسانی دربارۀ شرح و توضیح کتاب آداب الصلوه امام خمینی (ره) روز یکشنبه مورخ ۲۳ خرداد ماه با حضور شاگردان و علاقه‌مندان به معارف اسلامی در مسجد سلماسی قم برگزار شد.
آیت الله کمیلی در ادامه مباحث فصل سوم این کتاب شریف گفت: ماه های دیگر سال هم وقتی می خواهیم دستور عمل اربعینی بدهیم در مقدمه هر اربعین می‌گوییم غسل توبه و نماز توبه را به قصد رجاء قبل از اربعین انجام دهند. مرحوم قمی هم در اعمال استحبابی ماه ذی‌القعده ذکر کرده که غسل توبه کنید و بعد از آن چهار رکعت بخوانید که بعد از هر حمدی سه سوره توحید و معوذتین هم بعد از آن خوانده شود بعد از این نماز هفتاد مرتبه استغفار دارد و بعد از آن دو سطر دعای مختصری هست.
وی افزود: ما عمل دحوالارض در پیش داریم. آخر این ماه هم مصادف با شهادت امام جواد علیه السلام است. اما اصل مطلب این‌که حضرت امام رضوان الله تعالی علیه در فصل‌های گذشته اشاره به طهارت مائیّه و قلبیّه کردند. طهارت مائیّه وضو، غسل و تیمم است. هنوز در وضو بحث می کنیم. این استاد اخلاق تصریح کرد: وضو ظاهری و باطنی دارد. حضرت امام اولویّت را دادند به آن مسائل طهوری باطن و می‌فرمایند مقصود از عبادت های ظاهری به دست آوردن طهارت قلبیه است.
در سوره انسان آیه 21 می خوانیم: «و سقاهم ربّهم شراباً طهوراً.» شراب طهور را نمی‌شود به معانی ظاهری تفسیر کرد. چرا ما غافل هستیم؟ امام صادق در مجمع البیان طبرسی می‌فرماید: «یطهرهم عن کلِّ شیءٍ سوی الله»؛ یعنی خداوند دل‌های مؤمن را از غیر خودش پاک می‌کند. اگر بخواهیم رجس و دنس امور ظاهری را در نظر بگیریم چه چیزی این همه آلودگی‌ها را به جز نظر الهی می تواند پاک کند؟
این فقیه عارف اضافه کرد: خداوند هم پاک است و هم پاک کننده و ما به پاکی خداوند هیچ چیزی نداریم. چرا وضو در قبل نماز تشریع شد؟ حضرت امام دو تا روایت می آورد؛ یک روایت از کتاب علل الشرایع صفحه 280 و روایت دیگر از عیون اخبار الرضا صفحه 104.
در یک روایت می گوید علت تشریع خود انسان است. انسانی که به مناجات خدا می‌رود باید اعضایی را که با آن اعضا گناه کرده شست‌وشو دهد؛ چون می خواهد نزد خدای جبار برود. بدون وضو و اذان و اقامه تکبیر گفتن کجا و آن زمانی که مقدمات را بگویی و مُحرم بشوی کجا؟
آیت الله کمیلی گفت: می دانید 25 مورد بر شخص حاجی در حال احرام حرام می‌شود. در حج، تلبیه می گوییم یعنی ندای واجب الهی را لبیک بگوییم. در نماز هم همینطور است. در روایت دیگر آمده است که وضو می‌گیریم تا کسالت، تنبلی و خواب آلودگی از انسان رفع شود. «الوضوء نور» حتی گفته‌اند اگر وضو داری دوباره هم وضو بگیر و نورانیت را بیشتر کن بعد داخل نماز بشو!
امام رضا می‌فرماید: شستن و مسح بر اعضایی صورت می‌گیرد که در سجده قرار می‌گیرند و خضوع می‌کنند شما در نماز با همین صورت می خواهی بر مهر سجده کنی. چون ظاهر عنوان باطن است. و آن شخص، دست را می‌شوید چون قنوت می‌کند و درخواست می‌کند و سر را مسح می‌کند چون سر باید نصیبی از طهارت داشته باشد چون رو به قبله بایستد؛ پاها را مسح می‌کند چون با پاها می‌ایستد و می‌نشیند.
وی افزود: آیا نیاز داریم که تک‌تک احکام شرعی را بفهمیم که فلسفه اش چیست تا قبول کنیم؟ در اصول اعتقادی تقلید کردن حرام است و با یقین شخصی باید مطمئن بشویم. مسلمان شناسنامه‌ای مسلمان نیست. اصول را وقتی قبول کردی فروع را هم باید قبول کنی و چون و چرا ندارد؟ همان خدایی که اثبات کردی دستور داده و دیگر نباید شک کنی؟ مثلاً درباره حجاب خانم ها؛ اگر واقعاً خدا را قبول داری خود خدا گفته است: حجاب را رعایت کن.
برخی می گویند حجاب اجباری نیست و می‌گویند: «لا اکراه فی الدین». عزیز من! این «لا اکراه فی الدین» اجماع علمای تفسیر این است که این در امور اعتقادی است نه در فروع و دیگر جای سؤال ندارد. این احکام در خود قرآن نیامده و هرچه خدا فرموده است تابع مصالح و مفاسد است. لذا خود تعبد، دلیل قبول کردن احکام است.
این استاد حوزه علمیه در پایان گفت: در علل‌الشرایع آمده است که پایه‌ریزی وضو از حضرت آدم علیه السلام بود؛ چون ترک اولی کرد و بعد مسائلی پیش آمد و سوی درخت رفت. با چشم به درخت نگاه کرد پس باید چشمش را بشوید و دست‌ها را بشوید؛ چون با دست‌ها خوشه را گرفت. و وضوگیرنده سرش را مسح می‌کند؛ چون حضرت آدم دستش را بالای سرش گذاشت. و مسح پا می کند؛ چون با پا سمت آن درخت رفت.
ما اصلاً به این روایات نگاه نمی‌کنیم و دنبال فلسفه‌اش نیستیم؛ چون بر ما واجب است انجام می‌دهیم. یک داستان از مرحوم علامه طباطبایی نقل شده درباره سوره «ص»: در برخی کتاب‌ها آمده که این سوره را در نماز وتیره بخوانید علامه هم این سوره را می‌خواندند. یک شب برای ایشان تجردی حاصل می‌شود؛ مرحوم علامه حسن زاده رحمت الله علیه می‌گوید، در شب جمعه به منزل علامه رفتیم و گفتم از شما عیدی می‌خواهیم؛ چون جمعه، سید الایام است. فرمود: شما سوره «ص» را در نماز وتیره بعد از حمد بخوانید. علامه طباطبایی این کرامت را می‌فرماید که در مسجد سهله نجف بودیم. این مسجد شریف چند مقام دارد که ادعیه خاصی دارد. یک گوشه مقام ادریس پیامبر علیه السلام است و آیه «رفعناه مکاناً علیاً» در مورد حضرت ادریس علیه السلام آمده است. بعضی از مفسرین آورده‌اند که ایشان مثل حضرت عیسی علیه السلام در آسمان است و برخی گفته‌اند یک مقام بلند مرتبه به او داده‌اند. علامه می‌گوید بعد از نماز عشاء، وتیره را خواندیم که در رکعت اول سوره «ص» را تلاوت کردم در اثنای قرائت سوره از جای خود حرکت کردم؛ اما بدن در زمین بود و روح تعالی پیدا کرده بود و با بدنم فاصله گرفتم و خود را در دورترین نقطه مشاهده کردم این حالت تجرد یک نوع موت اختیاری است و در مقابل موت قهری است که برای همه اتفاق میفتد.
شایسته ذکر است درس اخلاق آیت الله کمیلی روزهای یکشنبه بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد سلماسی قم برگزار و حضور همه علاقه‌مندان بلا مانع است.
ّ
نظر شما