تصویر روشنی از سبک ایرانی اسلامی نداریم/ مد به مثابه یک صنعت فرهنگی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «حسین مهربانی فر» امروز چهارشنبه 25 خرداد در  دومین پیش‌ نشست همایش علمی «پژوهش‌های راهبردی پوشاک ایرانی و سبک پوشش ایرانی‏‏- اسلامی» با عنوان نقد و بررسی کتاب «چرخه مُد در ایران» که با حضور عماد افروغ جامعه شناس و استاد دانشگاه به همت پژهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات  برگزارشد، گفت: خلا یک روایت روشن در مورد مد و لباس در کشور وجود دارد. بیش از هر چیز نیاز داریم به روایت و قصه روشن و دقیق از مد و لباس. اینکه مد در سطح کلان حود چگونه شکل گرفته است و چه تعریفی از شبکه مسائل امروز داریم؟

این نویسنده ادامه داد: باد بدانیم خلق یک مد چگونه است و چرخه مد به چه صورت تکرار می شود؟ آیا مبدا داخلی دارد؟ ساز و کارهای داخلی آن چیست؟ در وضعیت موجود چه مفاهیمی پررنگ است؟ این مسائل چگونه بوجود آمدند؟ و چه نتایج و پیامدهایی در سبک مد و لباس در برداشتند؟ همه اینها کمک می کند که به شبکه مسائل برسیم و آنرا به عنوان نقطه ورود برای صورت بندی سیاست های مقتضی مورد توجه قرار دهیم.

وی در مورد کتاب چرخه مد در ایران یادآور شد: این کتاب یکی از دو اثری است که از رساله دکترای اینجانب برگرفته شده است. بیش از هر چیز به موضوع مد پرداختیم. شاید در ابتدای امر بدیهی به نظر برسد اما خیلی از مسائل از عدم شناخت نشات می گیرد. اینکه مد چه نسبتی با سبک دارد؟ در این دوران سبک، لذت و مصرف اصالت پیدا می کند. مد به مثابه یک صنعت فرهنگی است. در عصر اطلاعات آنچه مهم می شود، اطلاعات و دانش است و صنایع فرهنگی در این بین اهمتی بسیار پیدا می کند.

مهربانی فر با اشاره به اینکه خلاقیت عنصری محوری است، عنوان کرد: زمینه فرهنگی خلاقیت مطرح شده است. خیلی اوقات خلاقیت را فردی می بینیم و از زمینه فرهنگی آن غفلت می کنیم. خلاقیت در زمینه فرهنگی رشد می کند. از نسبت فرهنگ و خلاقیت غافل شدسم. فرق است بین سیاستگذاری محافظه کارانه که از تنوع و تغییر ترس دارد با فضایی که از خلاقیت پشتیبانی دارد. فرق است بین تفکر بلند مدت با قاعده های کوتاه مدت. اینها در حوزه مد و لباس هم بازتاب پیدا می کند.

این استاد دانشگاه  با بیان اینکه در کتاب چرخه مد در ایران ، فرهنگ های شرقی در مقابل فرهنگ غربی بحث شده است، گفت: هویت ، مد و فرهنگ در این کتاب مورد توجه قرار داده شده است و سعی شد که زمینه فرهنگی شناخته شود. مد وجه تعیین کننده در ارتباطات غیر کلامی و بخشی از زبان بدن ماست. مد به مثابه یک رسانه است و جلوه عینی مظاهر فرهنگی است.

وی تصریح کرد: در کتاب چرخه مد در ایران، یحث نظریه ها و رهیافت های اجتماعی مطرح شده است که بتوانیم مد را شفاف تر کنیم از جوانب مختلف. در این کتاب با بررسی نظریه های مختلف جامعه شناسان، مد را از زوایای مختلف مورد بحث و بررسی قرار دادم.

مهربانی فر با بیان اینکه تصویر روشنی از سبک ایرانی اسلامی نداریم ، عنوان کرد: بیشتر در این زمینه کلی گویی شده است. سعی کردم بر اساس منابع اسلامی و ایرانی به این مساله در کتاب چرخه مد در ایران بپردازم. مطالعات تاریخی در این حوزه کم است. در این کتاب سه جنبه ایرانیت، اسلامیت و مدرنیت را پر رنگ کردم. اینکه به مد و لباس به عنوان هویت تاریخی و هویت دینی چگونه نگاه کنیم. جلوه های نمادین غرب وارد زیست جامعه ایرانی شده است بر این اساس به مدرنیته هم پرداختم.

این استاد دانشگاه علوم رضوی با اشاره به اینکه در کتاب چرخه مد در ایران اصول و شاخص ها و اصول بنادین ایرانی اسلامی مطرح شده است، افزود: در این کتاب همچنین توحید گرایی و حکمت اسلامی نیز مطرح شده است. ارزشها و قواعد لباس اسلامی و شاخص های کلامی مطرح و در ادامه جمع بندی را داریم. اینکه در حوزه سبک ایرانی اسلامی چه باید و نباید ها و هنجارهایی داریم. و همچنین در کتاب چرخه مد در ایران ، شاخص های محوری را نیز صورت بندی کردیم.

نویسنده کتاب چرخه مد در ایران با بیان اینکه چرخه مد را تبیین کردم، تصریح کرد: نظریات جامعه شناسان مختلف را درباره مد آوردم. سعی مردم شاخه مد را با چرخه حیات مند نظر قرار دهم و نسبت مد با چرخه فرهنگ را در نظر گرفتم. اجزای این چرخه را در قالب سوولات مورد مطالعه و بررسی قرار دادیم.اول به این پرداختم که طراحی آفرینش مد و لباس بر اساس چه معیارهایی است؟ وضعیت توزیع مد و لباس را بررسی قرار دادم و گفتم که در این حوزه با چه مشکلاتی مواجه هستیم و به وضعیت مصرف مد نیز پرداختم.

وی در مورد چرخه مد در ایران اظهار داشت: نصف کتابم به این مساله پرداخته است. در صفحه 182 به نوعی این کلیت و شبکه مسایل سبک پوشش و مد لباس را به طور شماتیک ارائه کردم و خواننده با مشکلاتی که در حوزه دانشی، فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی در مورد مد هست، آشنا می شود.

این محقق و پژوهشگر خاطر  نشان کرد: اساسا به این نتیجه رسیدیم که چرخه مد و لباس در ایران در اختیار برندها و سبک های خارجی است. وقتی شناخت دقیقی از سبک ایرانی اسلامی وجود نداشته باشد و وقتی مناسبات صنعت مد و لباس را نشناسیم، طراحی و آفرینش ذیل مد های اروپایی انجام می شود و در حقیقت بیشتر الگوهای غربی باز تولید می شوند.

گفتنی است، کتاب چرخه مد در ایران نوشته حسین مهربانی فر از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات  منتشر شده است. این کتاب ضمن پرداختن به ادبیات مفهومی و نظری چرخه مُد لباس از طراحی و تولید تا توزیع و مصرف، تلاش می‌کند چرخه مد لباس در ایران را به‌عنوان صنعت خلاق فرهنگی مورد ارزیابی قرار دهد.