عرفه؛ روز امید به بخشش گناهان

خبرگزاری شبستان- مشهد- مرضیه وحدت؛ عرفه یعنی شناخت و اعتراف به گناهان، بدون حضور در عرفه مناسک حج کامل نمی شود؛ خداوند انسان را به صحرای عرفه می‌خواند تا انسان به گناهای خود اعتراف کند و خداوند هیچ کس را بدون آمرزش از این صحرا بیرون نمی‌فرستد، از این رو عرفه را روز عید نیز می‌دانند چون انسان در آن گناه نمی‌کند. حجت الاسلام امیر علی حسنلو استاد حوزه علمیه قم و مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه در گفتگو با این خبرگزاری در خصوص عرفه و اهمیت این روز می گوید:

در خصوص اهمیت روز عرفه، فضیلت و  اعمالی که در آن توصیه شده توضیح بفرمایید؟

عرفه یعنی شناخت و اعتراف به گناهان، بدون حضور در عرفه مناسک حج کامل نمی شود؛ خداوند انسان را به صحرای عرفه می‌خواند تا انسان به گناهای خود اعتراف کند و خداوند هیچ کس را بدون آمرزش از این صحرا بیرون نمی‌فرستد، از این رو عرفه را روز عید نیز می‌دانند چون انسان در آن گناه نمی‌کند. عرفات منطقه‌ای وسیع است به وسعت 18 کیلومتر مربع در شرق مکه؛ این منطقه وسیع به شکل کوه‌هایی که به شکل نیم دایره درآمده مشخص شده است. حجاج بیت الله الحرام در روز 9ذی الحجه از ظهر در این منطقه حضور پیدا می‌کنند که این حضور «وقوف» نامیده می‌شود، این حضور بسیار مهم است تا جایی که گفته می‌شود تمام حج عرفه است، از نظر مناسک حج؛ عرفه بسیار مهم است به طوری که اگر کسی این وقوف را نکند حج او کامل نیست.

قریش در زمان حج به این منطقه اهمیت نمی‌داد و پیامبر اکرم(ص) این گوش زد را به حاجیان کرد که چنانچه کسی به این مناسک حج نرود حج او کامل نخواهد بود، در پیش از اسلام هم کفار در این منطقه توقفی نداشتند. عرفات در خارج از محدود حرم است و وقوف از خروج نسبت به حرم رخ می‌دهد و سپس بعد از عرفه به خانه خدا برمی‌گردند.

چرا این مکان را به این نام نامگذاری کرده اند ؟

 وقتی جبرئیل مراسم حج را به آدم یا ابراهیم خلیل آموخت گفت آیا اعمال حج را شناختی؟، برخی معتقدند که وقتی حضرت آدم و حوا هبوط کردند در این منطقه بود، عرفات از زمانی به این نام شناخته شده که مردم برای اعتراف گناهان خود به این منطقه سر می‌زدند. امام صادق(ع) در خصوص نام‌گذاری عرفه فرمودند«جبرئیل در ظهر عرفه به ابراهیم(ع) گفت به گناه خود اعتراف کن و اعمال حج  را بشناس»، درواقع عرفات را به خاطر این سخن جبرئیل نام‌گذاری کردند زیرا اعتراف به گناهان است.

بر اساس برخی دیگر از روایات روز عرفه جایگاه مهمی در آداب و مناسک دینی بخصوص در مناسک حج دارد. محل عرفه جایی است که براساس روایات حضرت آدم در این مکان از گناه خود توبه کرده است، به همین جهت یکی از وجوه تسمیه نامگذاری این رو توجه خاص خداوند به همه انبیای الهی است. به این دلیل است که در  سیره انبیا و پیامبر(ص) به این روز و محل عرفه اهمیت خاصی داده شده است و دعا و تضرع به درگاه خدا در روز عرفه بسیار مهم است. برخی هم عرفه را به خاطر کوهی که این منطقه را از دیگر منطقه مستقل کرده است به این نام گذاشته‌اند، جمع این اظهارات می‌تواند درست باشد اما اصل این منطقه به نام عرفه به این خاطر است که مومنان در این منطقه جمع می‌شوند و به گناهان خود اعتراف می‌کنند.

چه اعمالی در روز وشب عرفه توصیه شده ؟

اهمیت عرفه به اندازه شب قدر است ؛ غیر از روز عرفه شب عرفه هم بسیار حائز اهمیت است، درواقع اعمال بسیار خوبی در این شب وجود دارد و بسیاری دعاهای پر مضمون  وعرفانی در این شب ذکر شده است ،خواندن این دعاها بی تاثیر در حل مشکلات و  این همه گرفتاری در جامعه امروز ما باعث نیست  دعا کلید حل مشکلات است وخداوند انسان را به دعا فرمان داده واجابت را بر خود لازم فرموده است : « بخوانید مرا تا اجابت کنم شمارا»

 به همین جهت منزلت و اهمیت عرفه به شب قدر نزدیک است و به همین خاطر به جا آوردن عرفه در حج بسیار مهم است، وقتی انسان به اعمال این شب می‌نگرد به فلسفه آفرینش خود پی می‌برد. احیا و شب زنده داری در روزعرفه، قرائت دعای عرفه، روزه گرفتن و اعتراف به گناهان از جمله اعمال مستحبی در شب و روز عرفه است.

اولین عمل شب عرفه دعا و مناجات است که عبادات در این شب معادل 170 سال عبادات است، دعای عرفه امام حسین (ع) که مضمون عالی و بسیار زیبا و عارفانه و عاشقانه هست یکی از این دعاها دعاهای دیگر نیز وارد شده در روز و شب عرفه که خواندن همه آنها در تربیت انسان  تاثیر موثر است. ذکر تسبیح  نیز یکی از اعمال این شب است ؛ از جمله ذکر «تسبیحات عشر» در این شب سفارش شده و یک دعای مخصوص هم دارد، وصد بار ذکر صلوات وخواند سوره توحید و آیه الکرسی .از جمله اعمال شب وروز عرفه زیارت هست؛ زیارت اهل بیت (ع) از جمله فرصتهای معنوی است که روح انسان را به آرامش می رساند ؛ دراین شب  زیارت امام حسین(ع) و اقامت در کربلا بسیار سفارش  شده است.

روز عرفه روز عید است با وجود آنکه عید خوانده نشده است، به گفته امیر مومنان  (ع) روزی که انسان گناه نکند روز عید او است و انسان در این روز گناه نمی‌کند و این یعنی عید؛ شیطان در این روز تحقیر شده است، قبل از اجراء دعای عرفات یک نماز دو رکعتی وجود دارد که گناهان را از انسان دور می کند ، بعد از نماز عصر پیش از آنکه مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شود در زیر آسمان دو رکعت نماز بجا آورد و نزد حق تعالى به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزیده شود. پس چون وقت زوال شد زیر آسمان رَوَد و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به عمل آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز اقامه کند. در رکعت اول بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُل یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ خوانده شود. و بعد از آن چهار رکعت نماز گزارد که در هر رکعت بعد از حمد، توحید پنجاه مرتبه بخواند. که این نماز، همان نماز حضرت امیرالمؤمنین (ع) است.

خواندن دعای عرفه امام حسین از اعمال نیک وپسندیده و در سیره پیشوایان و عرفا و علما بوده است و فرهنگ رایج و زیبایی است که بین شیعه برقرار گردیده و سالها عمل شده است. زیارت مجدد امام حسین (ع) در این روز مجددا زیارت امام حسین(ع) و غسل سفارش شده است که هر کسی بخواند هزار عمره برای او ثبت می‌شود. خواندن خطبه پیامبر که دراین روز خوانده است ؛ در روایتی در مورد یکی از اعمال این روز خطبه‌ای ذکر شده است که در گذشته «مسجد سخرات» مسجد کوچکی در پایین این کوه بود که محل ایراد این خطبه بوده است که متاسفانه وهابیت آن را از بین برد.

در این خطبه رسول اکرم(ص) لزوم رعایت مال و جان مومنین، رعایت حرمت ماه‌های حرام، بازگرداندن امانت مردم، عدم تغییرات در ماه‌های حرام، منع ربا، لغو حقوق کسانی که در جاهلیت بودن، رعایت حقوق متقابل همسران و زنان و ... را بیان می‌کند. دیگر موضوعی که اهمیت عرفه را نشان می‌دهد امید داشتن به بخشش گناهان است، امام علی(ع) می‌فرمایند «کسی گناه و جرمش بالاتر است که دعای روز عرفه را بگذارند ولی از بخشش گناهانش از سوی خداوند مایوس باشد». بر اساس روایتی از امام سجاد علیه السلام روز عرفه از فضیلت بالایی برخوردار است. امام سجاد علیه السلام درباره اهمیت این روز فرمودند: حاجت خواستن در روز عرفه از دیگران مکروه است چرا که خداوند پس از توبه و استغفار نیازهای بندگان را برآورده می‌کند.

یکی از اعمال پر فضیلت روزه این روز است ؛ البته روزه 9 روز اول ذی حجه یعنی تا روز عید قربان فضیلت فراوان دارد و معادل پاداش یک عمر را خداوند برای انسان می نویسد. اگر کسی نتوانست 9 روز را روزه بگیرد همان روز عرفه نیز ثواب زیاد دارد . از جمله اعمال خوب این روز دادن صدقه است ؛ امام رضا علیه السلام در روزعرفه تمامی اموال خود را یک جا بین فقرا تقسیم کرد.

چه پیامهای معنوی از روز عرفه می توان دریافت ؟

شناخت خود و خداوند ره آورد خواندن دعای عرفه است،  توبه و رسیدن به حالت برگشت واقعی، توجه به مشکلات اجتماعی در متن دعای عرفه بر انفاق دادن در راه خداوند تأکید شده است، حل گرفتاریهای اقتصادی و صدقه دادن در روز عرفه بسیار تأکید شده است. قطعاً مضامین دعای عرفه به معنای دست برداشتن از روندهایی است که جامعه را به سمت تباهی پیش می برد، رفتاری مانند احتکار وگران فروشی بی حد وحساب و غیر قابل کنترل یک فساد و تباهی اقتصادی است که جامعه گرفتار است ، انفاق ندادن یا بی‌توجهی به گرفتاریهای جامعه معضل است در این روز توبه از این اعمال نیز برای اصناف و تجار و کسبه یک فرصت است ؛ پایبندی به مضامین دعا حمایت از محرومان دراین ماه است.

پایبند به توحید و معتقد به روز جزا با قرائت دعای عرفه می‌تواند به انسانی پاک و وارسته تبدیل شود که جامعه را از زشتی‌ها پاک کرده، به گسترش فضائل انسانی کمک کند. با خواندن دعای عرفه در هر سال باید به این مهم برسیم که عمر با شتاب در گذر است ، بنابراین خداباوری است که تنها راه اصلاح جامعه و کاهش  مفاسد اجتماعی و اقتصادی خواهد بود. امیدواریم کسانی که در این روز حضور پیدا می‌کنند دعا کرده تا گناهان آنها بخشیده شود، متاسفانه امروز فساد در جامعه زیاد شده است و شاهدیم در این بازار آشفته اقتصادی برخی احتکار می‌کنند و این افراد باید توبه کنند.

انتهای پیام/