مخالف انحصاری کردن مدیریت پسماندهای پزشکی هستیم/سرنوشت ۸۰۰کیلوگرم زباله عفونی در ساری

خبرگزاری شبستان-مازندارن؛ زباله‌های بیمارستانی جزء آلوده‌ترین و خطرناک‌ترین نوع زباله محسوب می‌شود که اگر در هنگام دفع و از بین بردن آن نکات مهم و شیوه اصولی و مناسب رعایت نشود؛ می‌تواند منجر به انتقال انواع بیماری و ایجاد مشکلات شدیدی شود. امروزه مدیریت دفع زباله‌های عفونی و بیمارستانی یکی از مهم‌ترین معضلات شهرنشینی است كه عدم مدیریت صحیح آن تهدیدی جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود. شهرستان ساری با تولید حدود ٨٠٠ كيلوگرم و كل استان مازندران حدود ۲.۵ تن زباله‌ی عفونی در روز (مطب‌های بخش خصوصی) نیازمند یک مدیریت منسجم در این حوزه می‌باشد، زیرا عدم توجه و جدیت در این بخش می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد. به جهت شفافیت برخی از حواشی ایجادشده در بحث جمع‌آوری و مدیریت پسماند عفونی شهرستان ساری گفتگویی را با دکتر «محمدابراهیمی ساروی» رئیس سازمان نظام پزشکی استان مازندران انجام دادیم که مشروح آن به سمع و نظر خوانندگان محترم خواهد رسید.

*چه میزان زباله بیمارستانی در ساری تولید می‌شود؟

روزانه حدود ٨٠٠ كيلوگرم پسماند عفونی در شهرستان ساری تولید می شود.

*اصولی‌ترین راه برای مدیریت پسماندهای بیمارستانی چیست؟

بر اساس قانون مدیریت پسماند، پسماندهای پزشکی جزء پسماندهای ویژه به شمار می‌روند و مدیریت اجرای این پسماندها (جمع‌آوری و بی خطرسازی) آن بر عهده تولیدکننده زباله‌های عفونی می‌باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در سال 1397 چند شرکت خصوصی در راستای ارائه‌ی خدمات مدنظر جامعه‌ی پزشکی در خصوص مدیریت پسماندهای عفونی در استان تأسیس شد. در همان سال شرکت‌های تازه تأسیس با حضور در سازمان نظام پزشکی ساری قراردادی را جهت ارائه‌ی خدمات موردنظر جامعه‌ی هدف (پزشکان) با این سازمان منعقد و متعهد به مدیریت زباله‌های عفونی شهرستان ساری شدند. در حالی این قرارداد به امضا طرفین رسید که تا آن روز هیچ‌کس تجربه‌ای در این خصوص نداشت و قرار بود برای اولین بار این پروسه در استان به اجرا درآید.

سازمان نظام پزشکی نسبت به موضوع انعقاد قرارداد با شرکت‌های متولی مدیریت پسماندهای عفونی مسئولیتی نداشته (در شرح وظایف سازمان چنین بندی قید نشده است) و تنها به جهت تسهیل امور صنفی همکاران به این حوزه ورود پیداکرده است؛ در بخشی از شرح وظایف سازمان‌بندی تحت عنوان تسهیل در امور صنفی همکاران وجود دارد که سازمان نظام پزشکی با استفاده از این بند قانونی جهت سازمان‌دهی این موضوع مهم وارد میدان شد تا سازوکار مناسبی برای مدیریت پسماندهای عفونی تعریف کند.

البته در ابتدای فعالیت این شرکت‌ها، ایراداتی به نحوه‌ی جمع‌آوری، حمل‌ونقل و دفن زباله‌های عفونی وارد بود و به‌نوعی خدمات مطلوبی از سوی شرکت‌های متولی ارائه نمی‌شد.

همچنین بحث نظارت بر انجام کیفی جمع‌آوری و مدیریت امحاء پسماندهای عفونی بر عهده‌ی دانشگاه علوم پزشکی است و وظیفه‌ی سازمان نظام پزشکی تنها ساماندهی بوده و هیچ دخل و تصرفی در اجرای این پروسه نداشته و ندارد.

* هزینه حمل هر کیلو زباله بیمارستانی چقدر است؟

در ابتدای قرارداد (سال 1397) تعرفه‌ی اعلام‌شده از سوی شرکت‌های طرف قرارداد با سازمان ماهانه مبلغ 20 هزار تومان بود که این مبلغ در سال‌های 1398 و 1399 با احتساب تورم موجود و تجربه سال‌های قبل به بيش از ٥ برابر افزایش یافت.

 تعرفه‌ی جمع‌آوری پسماندهای عفونی در سال 1399 مبلغی بین 80 تا 100 هزار تومان بوده است اما در اقدامی عجیب و خارج از عرف سه شرکت طرف قرارداد در سال 1400 به ناگهان این مبلغ را به 500 هزار تومان افزایش دادند که باعث تعجب همگان گردید.این در حالی است که تعرفه‌ی پزشکی در سال گذشته طی دو مرحله تنها ٢٠ درصد افزایش داشته و افزایش 500 درصدی جمع‌آوری پسماندهای عفونی شوک بزرگی به پزشکان وارد کرد.

* سوال دیگری که در این بین پیش می‌آید، اینکه آیا برای روشنگری بیشتر در زمینه تعرفه جمع آوری زباله های عفونی اقداماتی انجام شده تا شاهد همکاری بیش از پیش پزشکان برای امحاء به موقع و درست پسماند عفونی مطب ها باشیم.

با افزایش نامتعارف تعرفه‌های جمع‌آوری پسماندهای عفونی در شهرستان ساری سازمان نظام پزشکی ساری مکاتباتی را با سازمان‌های نظام پزشکی سراسر کشور انجام داد و خواستار اعلام تعرفه‌های جمع‌آوری پسماندهای عفونی در استان‌های دیگر شد که نتیجه‌ی این فراخوان استعلام بسیار تعجب‌برانگیز بود.

برای مثال در بخش مطب‌های دندانپزشکی، تعرفه‌ی جمع‌آوری پسماندهای عفونی در استان چهارمحال و بختیاری (شهرکرد) 145 هزار تومان، سمنان 88 هزار تومان، اردبیل 105 هزار تومان، کرمانشاه 73 هزار تومان، مشهد 110 هزار تومان، اراک 85 هزار تومان و همدان 100 هزار تومان است و این در حالی است که مبلغ ارائه‌ی این خدمات برای رسته‌ی دندانپزشکی شهرستان ساری 500 هزار تومان می‌باشد.

 جالب‌تر زمانی است که شرکت‌های طرف قرارداد با انجام کارشناسی برای خدمات ارائه‌شده از سوی شرکت‌های خود مبلغ 200 هزار تومان را به دست آورده‌اند ولی در عمل مبلغی فراتر از قیمت کارشناسی شده از سوی خود را درخواست می‌کنند.

 در آخرین صورت‌جلسه‌ای که با شرکت‌های طرف قرارداد در تاریخ 18/11/1400 تهیه، تنظیم و به امضا رسید، طرفین بر روی قیمت، روش و فرآیند جمع‌آوری و مدیریت پسماندهای عفونی به تفاهم رسیدند ولی متأسفانه شرکت‌های طرف قرارداد به صورتجلسه‌ای که خود ذیل آن را امضا کردند تمکین نکرده و از اجرای آن سرباز زدند.

با توجه به اینکه روزانه در شهرستان ساری 800 کیلوگرم زباله‌ی عفونی در مطب پزشکان تولید می‌شود نمی‌توانیم به‌راحتی از کنار این موضوع که با سلامت شهروندان ارتباط مستقیم دارد بگذریم و منتظر انجام وظایف شرکتی باشیم که به تعهدات خود پایبند نیست.

* و نتیجه این پیگیری ها تاکنون چه بوده است؟

متأسفانه عده‌ای اصرار دارند که مدیریت پسماند عفونی در انحصار افرادی خاص باشد؛ دیگر دوران واسطه‌گری و لابیگری به پایان رسیده، باید بازار رقابت باز شود تا هرکس که توانمندی ارائه‌ی خدمات در حوزه‌ی مدیریت پسماند عفونی به جامعه‌ی پزشکی را دارند وارد میدان شوند.

با مصوبه‌ای که به امضا معاون سیاسی امنیتی، معاونت عمرانی و مدیرکل اجتماعی استانداری مازندران رسید به سازمان نظام پزشکی ساری مجوز فراهم نمودن بسترهای لازم جهت عقد قرارداد با سازمان مدیریت پسماند شهرداری ساری و واگذاری مديريت پسماند عفوني به اين سازمان با راهكارهاي پيشنهادي داده شد.

همچنین طبق ماده 4 اساسنامه سازمان پسماند که به امضا وزیر کشور ممهور است این سازمان صلاحیت انجام مدیریت پسماند عفونی را دارد. قبل از انعقاد قرارداد با سازمان مدیریت پسماند، دیداری با دادستان مرکز استان انجام شد و ایشان در جریان اجرای کامل اقدامات انجام‌شده قرار گرفتند و از این طرح استقبال کردند.

به سازمان مدیریت پسماند شهرداری ساری تا زمان ایجاد سازوکارهای لجستیکی مناسب شش ماه فرصت داده شد (تا پايان شهریورماه)، در این راستا با هماهنگی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به‌عنوان متولی امر نظارت بر اجرای این پروسه تا مهلت تعیین‌شده از امکانات و دستگاه‌های بیمارستان‌های استان بهره‌گیری می‌شود که جا دارد از همراهي دانشگاه علوم پزشكي قدرداني نمود.

*در خصوص همکاری مدیریت پسماند شهرداری ساری برای جمع آوری زباله عفونی ساری بفرمایید.

در حال حاضر زباله‌های عفونی مرکز استان پس از جمع‌آوری توسط سازمان مدیریت پسماند شهرداری ساری به 9 بیمارستان تعیین‌شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتقل و پس از بی‌خطر سازی عملیات دفن بهداشتی آن صورت می‌پذیرد.

طبق مصوبه‌ی فوق‌الذکر روش در حال اجرا تا تاریخ 01/07/1401 ادامه خواهد داشت و سازمان مدیریت پسماند شهرداری ساری موظف است تا تاریخ یادشده دستگاه زباله‌سوز خود را برای اجرای این طرح نصب و راه‌اندازی نماید.

* اینکه سالانه چند میلیون نفر در جهان، جان خود را به دلیل مدیریت ناصحیح پسماندهای بیمارستانی از دست می‌دهند، خبری است که نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند و اهمیت این حوزه را نمایان‌تر می‌سازد.آیا برنامه ای برای مدیریت درست این زباله های عفونی در مرکز مازندران دارید؟

معتقدم باید در فرآیند مدیریت پسماندهای عفونی رقابت ایجاد نماییم تا شاهد ارائه‌ی خدمات باکیفیت در این بخش باشیم.

البته بازار بی رقابت دچار آفاتی چون فساد، عدم ارائه‌ی خدمات باکیفیت، تعرفه گذاری نامناسب و ... می‌شود اما قصد داریم با ایجاد فضایی شفاف و عاری از هرگونه لابی‌گری بستری رقابتی در بخش مدیریت پسماندهای عفونی برای شرکت‌هایی که توان ارائه‌ی این خدمات را دارند ایجاد نماییم. سازمان نظام پزشکی ساری درصدد است با تأسیس شرکتی تخصصی در حوزه مدیریت پسماندهای عفونی ورود پیدا کند و در فضایی شفاف با دیگر شرکت‌های متقاضی انجام این خدمات به رقابت بپردازد.

700 نفر از همکارانمان در مرکز استان به دلیل ارائه‌ی خدمات نامطلوب شرکت‌های متولی مدیریت پسماندهای عفونی از این شرکت‌ها شکایت کردند که پرونده آنان به اداره کل تعزیرات حکومتی استان ارسال‌شده است. از دستگاه‌های ذی‌ربط همچون استانداري، دانشگاه علوم پزشكي، محیط‌زیست درخواست داریم که در اين مسیر همراه باشند تا بتوانیم سايت جمع‌آوری و بی خطرسازی زباله‌های عفونی را در شهرستان ساري راه‌اندازی نماییم و از خروج زباله‌های عفونی از شهرستان كه امكان نظارت را از بين می‌برد، جلوگيري شود، یقیناً با نظارت و مديريت و اجراي صحيح این پروسه امكان حل اين مشكل می‌باشد، باید از مسائل حاشیه‌ای پرهيز كرد و فضایی رقابتي و سالم را ايجاد نمود.