به گزارش خبرگزاری شبستان، بیست و سومین جلسه درس اخلاقِ آیت الله کمیلی پیرامون شرح کتاب گرانقدر آداب نماز امام خمینی (ره) با حضور شاگردان و علاقمندان به معارف الهی در مسجد سلماسی قم برگزار شد.
آیت‌الله کمیلی در ادامه شرح و تفسیر مقاله دوم با عنوان «مقدمات نماز و بعضی از آداب قلبیه آن» به شرح مبحث مقصد دوم با موضوع «شمه‌ای از آداب لباس» که در دو مقام «آداب مطلق لباس» و «پاره‌ای از آداب لباس مصلی» بیان می‌شود، پرداخت.
این فقیه عارف در مورد نوع پوشش و لباس گفت: پوشیدن لباس شهرت از نظر فقه اسلامی به‌کلی حرام است. انسان نباید در جامعه با پوششی ظاهر شود که جلب توجه کند و انگشت‌نمای خلق شود.
آیت الله کمیلی افزود: لباس ظاهر از لباس باطن حکایت می‌کند. خداوند در قرآن از تقوا به نام لباس یاد می‌کند و می‌فرماید: «وَ لِبَاسُ التَّقْوَیَ ذَلِکَ خَیْرٌ».
این استاد عرفان عملی گفت: فلسفه پوشیدن لباس این است که برهنگی و عورت انسان، محفوظ بماند و دیده نشود. از طرفی کشف عورت نیز به‌کلی حرمت شرعی دارد. بدن و لباس باید تمیز باشد و در انظار عمومی نیز باید با لباس تمیز و مرتب ظاهر شد. همانند ظاهر، در باطن نیز اخلاق رذیله و امور بسیاری است که باید پوشیده بماند. همانطور که لباس نمازگزار باید طاهر باشد، رذایل موجود در باطن را نیز باید شست‌و‌شو داد تا باطن، پاک و طاهر شود.
استاد حوزه گفت: یکی از اشتباهات بزرگ این است که انسان ظاهر خود را زینت دهد ولی باطنش را آراسته نکند و فاقد زینت‌های معنوی و لباس تقوی باشد.
سپس امام راحل (ره) می‌فرماید: «سالک الی اللّه را به حسب نشآت وجودیّه مکان‌هایی است که از برای هریک از آنها آداب مخصوصه‌ای است که تا سالک به آنها محقق نشود به نماز اهل معرفت نائل نمی‌شود.». سپس به بیان سه نشئۀ انسان می‌پردازد.
۱- نشئه ملكيه دنيويه ظاهره كه مظهر آن حواس ظاهره و قشر ادناى آن بدن ملكيه است.
۲- نشئه برزخيه متوسطه كه مظهر آن، حواس باطنه و بدن برزخى و قالب مثالى است.
۳- نشئه غيبيه باطنيه كه مظهر آن، قلب و شئون قلبيه است.
آیت الله کمیلی گفت: هر انسانی دارای سه عالم طبیعت، مثال و حقیقت است. اگر شخصی فقط به یک نشئه از آن سه نشئه توجه کند، کار عاقلانه‌ای انجام نداده است. انسان در عین پرداختن به امور ظاهری خود باید به فکر عالم مثال نیز خود باشد. عده‌ای برزخ خود را در همین عالم می‌گذرانند و منتظر نیستند تا فرا با رسیدن مرگ به عالم مثال و برزخ منتقل شوند. یعنی قبل از رسیدن به نفس مطمئنه در همین عالم با مجاهدت رذایل نفسانی، در حد یک نفس قدسیه، عالم برزخ و مثال خود را مشاهده می‌کنند. مکاشفات، تمثلات و رؤیت صور نشانگر حضور این افراد در عالم برزخ است. انسان به مرحله‌ای می‌رسد که دیگر به این صور اهمیت نمی‌دهد. اگر فهم انسان نورانی شود و از عالم نفس بیرون بیاید، حقیقت فطریه در او ظهور می‌کند.
مقصود حضرت امام (ره) از بیان این سه نشئه تفهیم این مطلب است که هر نشئه‌ای، لباس مخصوص به خود را با شرایطی دارد که انسان باید به آن توجه کند و با مزین شدن به آن خود را زینت دهد.
سپس آیت الله کمیلی به شرح حدیثی از امام راحل از باب هفتم از کتاب مصباح الشریعه با موضوع «آداب لباس» پرداخت. این کتاب منسوب به حضرت امام جعفر صادق «علیه السلام» است که شامل صد باب با موضوعات مختلف عرفانی، اخلاقی، عبادی و اجتماعی است.
کتاب مصباح الشریعه در گذشته در جلسات متعدد برای شاگردان شرح و توضیح داده شد و تمام این درس‌گفتارهای صوتی به صورت رایگان از طریق سایت منتسب به ما منتشر و در اختیار علاقه‌مندان به مباحث معرفتی قرار گرفته است. جلد اول شرح عرفانی کتاب مصباح الشریعه با عنوان «عرفان اهل بیتی» نیز به فضل الهی چاپ و در بازار کتاب موجود است. ان‌شاءالله جلدهای دوم و سوم این کتاب نیز به زودی روانه بازار نشر خواهد شد. در حوزه عرفان عملی تاکنون چندین کتاب از بنده به چاپ رسیده است. دو کتاب دیگر با عنوان «اخلاق اهل‌بیتی» در شرح دعای شریف مکارم الاخلاق و «چلچراغ سلوک» در شرح رساله لب اللباب علامه طهرانی نیز از امروز روانه بازار کتاب شده است.
وی افزود: انسان علاوه بر لباس ظاهری باید به لباس باطنی و معنوی نیز توجه کند؛ و عورات، اخلاقِ سوء و گناهان باطنی خود را با مجاهدت و مبارزه به لباس تقوایی و الهی مزین کند. و اما فرازی از حدیث: «اَزْیَنُ اللِّباسِ لِلْمُؤمِنینَ لِباسُ التَّقْویٰ؛ وَاَنْعَمُهُ الاِیمانُ. قالَ اللّه عَزَّ وَ جلَّ: «وَ لباسُ التَّقْویٰ ذلِکَ خَیْرٌ.» وَ اَمّا اللِّباسُ الظّاهِرُ، فَنِعْمَةٌ مِنَ اللّه؛ یَسْتُرُ عَوْراتِ بَنی آدَمَ. وَ هِیَ کَرامَةٌ اَکْرَمَ اللّه بِها عِبادَهُ ذُرِّیَّةَ آدَمَ(ع) لَم یُکْرِمْ غَیْرَهُمْ.»؛ حضرت امام صادق «علیه‌السلام» با تمسک به آیه ۲۶ سوره اعراف می‌فرماید: بهترین و زیباترین لباس برای یک فرد مؤمن، لباس تقوا است. انسان با نگاه کردن به نعمت‌های الهی متوجه نعمت برتر در مورد لباس می‌شود؛ از مفهوم لباس، ایمان قلبی و ایمان الهی حاصل می‌شود. چون به فرموده خداوند، لباس تقوا، بهترین لباس است. انسان نباید لباسی بپوشد که باعث ایجاد حالت کبر، خودنمایی و عجب در او شود. متأسفانه عده‌ای علی‌الخصوص خانم‌ها چندین دست لباس در کمد لباس خود دارند. اگر انسان لباسی بگیرد و نپوشد به آن خمس تعلق می‌گیرد.
آیت الله کمیلی گفت: همانطور که باید به مسائل روحی و باطنی توجه کرد باید به لباس ظاهری نیز توجه شود. این لباس، نعمتی از جانب خداست. توجه در این نعمت ظاهری باعث ایجاد محبت خدا در دل بنده می‌شود. انسان با تفکر در نعمت‌های الهی می‌تواند یک توجه خاصی نسبت به خدای منان، حنان، صاحب فضل و کرم پیدا کند و باعث نفوذ محبت او در دلش شود. برهنگی بدن به وسیله همین لباس پوشانده می‌شود و این کرامت خاصی برای ذریه حضرت آدم «علیه‌السلام» است. در حالی‌که حیوانات فاقد آن هستند. این از لطف خداست که از نخ، پشم یا مواد دیگر لباسی دوخته می‌شود تا پوششی برای بدن باشد.
این استاد اخلاق و عرفان سپس به ذکر ابیاتی از دیوان پروین اعتصامی با موضوع «رفوی وقت»پرداخت و گفت:
پاره هر جامه را سوزن بدوخت * سوزنی صد رنگ پیراهن بدوخت
پاره جان در رگ و بند است و پی * سوزنش کی چاره خواهد کرد،کی
سوزنی باید که در دل نشکند * جای جامه، بخیه اندر جان زند
کاردانان چون رفو آموختند * پاره‌های وقت بر هم دوختند
عمر را باید رفو با کار کرد *** وقت کم را با هنر، بسیار کرد
خیاط برای ترمیم و دوخت جامه از سوزن و صدها نخ رنگی استفاده می‌کند. جسم قالبی از موادی مانند گوشت، استخوان و غیره تشکیل شده است و جان و روح شما نیز با آن ترکیب شده است. آیا برای ترمیمِ روح و نفس آلوده شده با رذایل اخلاقی می‌توان از سوزن‌های ظاهری استفاده کرد یا این‌که به سوزن‌های باطنی بسیار محکمی نیاز است؟ این سوزن باطنی باید چهار شرط علمای اخلاق یعنی مراقبه، مشارطه، محاسبه و معاقبه را دارا باشد. یک سوزن قویِ محکمی که در میدان مبارزه با نفس اماره نشکند. با سوزن‌های معنوی و سرزنش‌های نفس لوامه به تدریج عیوب نفس، ترمیم و رفو می‌شود. برای این منظور باید کاردان شد. باید نحوه پوشاندن و از بین بردن عیوب باطنی را فرا گرفت. باید آموخت که چگونه می‌توان با معنویات، عیوب باطنی را ترمیم و رفو کرد.
آیت الله کمیلی در اهمیت وقت فرمود: وقت طلاست و نباید آن را به بطالت گذراند. باید از وقت و عمر استفاده بهینه کرد. باید با این نفس کار کرد و متوجه رذایل آن شد.
باید در جلسات استاد اخلاق حاضر شد و کتاب‌های اخلاقی و معنوی را مطالعه کرد تا موفق شد. انسان می‌تواند با این کارهای مستمر، رفو کردن را یاد بگیرد و برداشت خوبی از عمرش داشته باشد. انسان با هنرهای عرفانی نظیر داشتن استاد، رفتن به جلسات و مطالعه کتاب‌های بسیار در حوزه عرفان نظری و عملی می‌تواند از وقت و عمرش برداشت کند و لباس تقوایی و باطنی را در خود تحصیل کند.
وی گفت: از منظر حضرت امام صادق «علیه‌السلام» بهترین لباس، لباسی است که انسان را از یاد خدا غافل نکند و به غیر مشغول نسازد. «خَیْر لِباسِک ما لا یَشْغَلُک عَنِ اللّه». لباس نباید قیمت هنگفتی داشته باشد که سبب ایجاد حسرت در دیگران شود. یا نباید لباسی را پوشید که خدای نکرده باعث ایجاد غرور، مباهات و تکبر شود. عرب‌های جاهلیت لباس‌های عربی بسیار بلندی می‌پوشیدند که روی زمین کشیده می‌شد. این هم نوع کبریایی برای آنها بود که بعد قرآن راجع به آنها فرمود: «يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ قُمْ فَأَنْذِرْ» تا آن‌جایی که می‌فرماید: «وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ» که امام صادق «علیه‌السلام» در تفسیر این آیه فرمودند: لباست را کوتاه کن. پوشیدن لباس بلند مکروه است. لذا هر لباسی را نمی‌توان پوشید. باید لباس متواضعانه باشد نه خیلی بلند و نه خیلی کوتاه باشد.
سپس حضرت می‌فرماید: «لَا يَحْمِلْكَ عَلَى الْعُجْبِ وَ الرِّيَاءِ وَ التَّزْيِينِ وَ التَّفَاخُرِ وَ الْخُيَلَاء». یک وقت لباسی نپوشد که موجب عجب، خودپسندی، بزرگ بینی، ریا، تزویر، تظاهر، زینت‌های دنیوی، تفاخر، اسباب فخرفروشی و کبریایی شود. و انسان را از یاد خدا به غفلت نیندازد.
آیت الله کمیلی در پایان افزود: ان‌شاء الله توجه همه به لباس تقوایی که خداوند فرموده است معطوف شود.
نظر شما