به گزارش خبرگزاری شبستان از مشهد، امام هادی (علیه السلام) در سال 212 پانزدهم ماه ذی حجه در اطراف مدینه از مادری با فضیلت به نام «سمانه» یا «سوسن» متولد شد. پدر بزرگوارش امام جواد (علیه السلام) در سال 220 به شهادت رسید. بدین ترتیب، امامت امام هادی (علیه السلام) در سن هشت سالگی آغاز و تا سال 254 به مدت 33 سال استمرار داشت. آن حضرت در بین مردم با القاب، عالم، فقیه، امین، نقی، طیب مشهور بود.آن حضرت در دوره امامتش معاصر شش تن از سلاطین عباسی به نامهای معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعین و معتز بود که دشمن ترین آنها نسبت به علویان متوکل بود.ولادت باسعادت امام هادی (ع) این خبرگزاری را بر آن داشت که با حجت الاسلام امیر علی حسنلو استاد حوزه علمیه قم و مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه گفتگویی داشته باشد:
عصر امام هادی را تبیین فرمایید؟
دوره امام هادی (علیه السلام) دوره ای است که بنیان برخی شاخصه ها و ویژگی های اصلی و ناب تشیع شکل گرفته وشیعه سازماندهی شده است ؛ از نظر غنا و ممیزات ایدولوژی باورهای عمیق شیعه به تناسب زمان و اقتضای شرایط تبیین گردیده است. مکتب اهل بیت در عصر امام هادی از نظر عقیدتی و چهار چوب های هویتی نمایان شده ود ر عرصه های تمدنی نوآوری ها و ابداعات و نظریات مستقل دارد .
قرن سوم در جهان اسلام قرن نوینی از نظر علمی و فکری بود که حرکت جامعه به سوی رشد علمی و فرهنگی با رویش اندیشه های جدید کلامی و ورود شبهات مختلف عقلی و فلسفی که متأثر از نهضت ترجمه بود، مرحله ای متمایزتر از گذشته را در پیش روی قرار بود، مکاتب و فرقه های مختلف علمی با اختلافها و تنازع در حال تولید علم بر اساس اندیشه های خود بودند، و نابسامانی فکری تمام جهان اسلام را به خاطر بروز شیوع شبهات ایجاد شده بود .
اما مکتب اهل بیت (علیهم السلام) با برتری محسوس، در محاصره دستگاه سیاسی، به برکت وجود ائمه (علیهم السلام) از پایه های محکم و استوار و منطقی برخوردار بود و هرگاه شبهه ای متوجه کلیت اسلام و محتوای اسلام می شد، تنها پاسخ قانع کننده از سوی رهبران مکتب اهل بیت (علیهم السلام) صادر می گردید. این واکنش اساسی از سوی ائمه به ساماندهی سازمان یافته مبانی فکری اسلام منجر می شد.
ساماندهی بنیان های علمی مکتب اهل بیت (ع) توسط امام هادی (ع) صورت گرفت در این خصوص توضیح بفرمایید.
امام هادی (علیه السلام) در این دوره خطیر از لحاظ علمی که برای آینده جهان اسلام اهمیت خاص داشت، باید به گونه ای بنیانهای علمی مکتب اهل بیت (علیهم السلام) را تأسیس و سازماندهی می کرد که تا قرنهای آینده این بنیانگذاری نیازهای فکری و سیاسی را پاسخ بدهد. امام (علیه السلام) آینده ای بسیار دور را مدنظر داشت و از نظر فکری و سیاسی برای صیانت و استمرار امامت مدبرانه، برنامه ریزی کرد و شالوده های مهم را مشخص نمود که در این گفتگو به قسمتهایی از مدیریت توانمند فکری و علمی امام (علیه السلام) می پردازیم.
دشمنی برخی از سلاطین عباسی مثل متوکل با خاندان امامت و علویان تا حدی بود که امنیت مالی و جانی آنان در مخاطره بود. از این رو، امام هادی (علیه السلام) با توجه به این اختناق و نبود امنیت برای صیانت از جان و مال پیروان اهل بیت (علیهم السلام)، فعالیتهای کاملاً سری و پنهانی داشت.
امام هادی (علیه السلام) قبل از اینکه توسط مأموران عباسی به سامرا احضار شود، در مدینه سکونت داشت که مرکز علمی و فقهی بزرگ جهان اسلام شمرده می شد. فعالیتهای علمی مناسب با جو علمی مدینه برقرار بود. بر اساس اظهار شیخ مفید، امام مدت ده سال آخر دوره امامت را در سامرا سکونت اجباری و تحت نظر داشت.
اختناق شدید سیاسی و شیوع شبهات فکری و عقیدتی دو پدیده مهم دیگر در دوره امام هادی (علیه السلام) بود که اگر مواضع و تدابیر امام نبود، اساس فکری مکتب اسلام و عقاید بنیانی آن مثل توحید گرفتار آشفتگی و در معرض تهدید جدی واقع می شد.
از پیامدهای تلخ سیطره اختناق عباسیان، تفرقه بین پیروان اهل بیت (علیهم السلام) بود. آثار وضعی جو سیاسی حاکم در جامعه، بروز و ظهور فراوانی داشت که امام هادی (علیه السلام) با تدابیر اساسی، سیاسی و فرهنگی، زمینه های افزایش این گونه پیامدها را از بین برد، تدبیر خاص امام برای ایجاد هماهنگی و همبستگی بین جمعیت پیروان اهل بیت (علیهم السلام) که در شهرهای مختلف جهان اسلام بودند، با مؤلفه (وکالت) صدها نتیجه زود بازده و آینده ساز داشت.
ار اقدامات موثر حضرت در پایان دادن به فرقه گرایی در میان شیعیان چه بود؟
یکی از اقدامات و راه بردهای مهم امام در این زمان پایان دادن به فرقه گرایی پیروان اهل بیت است ؛ فرقه های مختلفی از شیعه در این دوره گزارش شده که به مرور زمان در گرد شمع وجودی امامان بعدی این اختلافها برچیده شد و از این فرقه ها جز نامی در تاریخ نماند. دوره امام هادی که با تزریق اندیشه های ناب این فرقه ها و فرقه سازی ها برچیده شد و شیعه انسجام یافت.
با توجه به اقدامات مهم امام دراین دوره تشیع و مکتب اهل بیت نه تنها تجدید حیات یافت بلکه پویایی و شکوفایی مقتدرانه داشت تا در حوادث مختلف از گزند حوادث به سلامت عبور نمود تا دوره غیبت راه هموار خودرا به خوبی طی کرد و آنچه از این دست آوردهای مهم امروز شاهدیم؛ نهاد مرجعیت و لایت فقهاست که جامعه شیعی و مکتب اهل بیت را در همه حوادث رهبری نموده و به مشکلات فرهنگی و فقهی فائق آمده است.
راهبردهای دیگر امام هادی (ع) برای حفظ و تضمین مکتب اهل بیت برای همیشه چه بود؟
راهبردهای دیگر امام هادی برای حفظ و تضمین مکتب اهل بیت برای همیشه، تاسیس نهاد وکالت بود که نهاد مرجعیت از این نهاد بر آمد و آنچه امام هادی پایه ریزی کرد در عصر امام عسگری(ع) و امام زمان (عج) ادامه یافت و به نیابت خاصه و از دل آن نیابت عامه و مرجعیت و فقاهت با تاییدات حضرت ولی عصر (علیه السلام )بر آمد که در تمام این دوران مرجعیت مهمترین سنگر حفظ دین اسلام ومکتب در مقابل انواع تهاجمات فرهنگی سخت و نرم بوده است؛ نهاد مرجعیت در دوران غیبت ضمن غنی نمودن علمیت مکتب و رشد دادن به تمدن اسلامی از جهت تولید علوم مختلف و معارف اصیل دین با منحرفان و معارضان دین نیز مقابله نموده و شبهات علمی و عملی وارد بر دین را پاسخ داده اند؛ از شیخ مفید تا شیخ طوسی و علامه حلی و علما و فقهای جبل عامل و ایران همه ی آنها در راه حفظ دین مجاهدتهای خالصانه داشته اند؛ یکی از بزرگترین نمونه های ثمرات عملی مکتب وکالت امام هادی (ع) وجود شخصیتهایی چون میرزای شیرازی اول و میرزای شیرازی دوم مبارزان بزرگ و قهرمانان مبارزه با استعمار بودند و شاگرد آنان شیخ عبدالکریم حائری موسس حوزه قم که شخصی چون امام خمینی ( ره) از آن تربیت شده است که در عصر حاضر نام دین را حیات دوباره بخشید و استعمارگران را و مستکبران عالم را به خاک ذلت کشانید تا مقدمه ظهور حضرت مهدی را در عالم فراهم نماید.
انتهای پیام/
نظر شما