خبرگزاری شبستان:نشست مقدماتی گفت‌وگوی اسلام و بودیسم با سخنرانی پرفسور سانو از کشور ژاپن و حجت‌الاسلام دکتر غفوری‌نژاد، از اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.
بنابر اطلاع سایت دانشگاه ادیان در این نشست که در دانشگاه اداین برگزار شد،پروفسور سانو در سخنان خود به تبیین صورت مردمی بودیسم در ژاپن پرداخت.
وی در مورد پیشینه آیین بودا در ژاپن اظهار داشت: آیین بودا در قرن ششم تا هفتم میلادی ار آسیای میانه، چین و کره، از طریق جاده ابریشم به ژاپن راه یافت که از میان آنها بودیسم کره به لحاظ گستردگی و عمقی که دارد، نفوذ بیشتری در بودیسم ژاپن داشته است؛ یکی از نمونه‌های نفوذ آن، وجود مجسمه‌های بودایی بزرگی است که همانند مجسمه‌های کره‌ای با چهره‌ای ظریف ساخته شده‌اند.
وی افزود: در آغاز قرن هفتم میلادی، آیین بودا در ژاپن به‌طور رسم پذیرفته شد و حاکم وقت دستور داد تا به سه گنج بودایی احترام گزارده شود. لین حاکم که خود از زمان کودکی نزد عالمی بودایی به‌طور دقیق تعلیم یافته بود، بودیسم را در میان عامه مردم اشاعه داد و قدیمی‌ترین معبد بودایی را بنا کرد؛ به همین دلیل او را بنیان‌گزار بودیسم در ژاپن می‌دانند.
وی ادامه داد: در اواسط قرن هفتم چند ایرانی که آیین بودایی داشتند، با هدف اشاعه فرهنگ خود به ژاپن آمدند. طبق نوشته‌های نیهونن شوکی، قدیمی‌ترین کتاب تاریخی ژاپن، آنان از تاتارستان در شمال افغانستان به ژاپن آمدند و با امپراتور ملاقات کرده، اجازه انجام آیینی بودایی جهت تسکین ارواح اجداد را گرفتند. آنان همچنین دژی کوچک به نشان کوهی که در میانه کیهان قرار دارد، بنا کردند. گفته می‌شد این مراسم تأثیر گرفته از مراسم زرتشتیِ پرستش فروهر است؛ اجرای این مراسم امروزه نیز در میان مردم به‌خصوص در فصل تابستان رواج دارد. برپایی آتش‌دان نیز یکی دیگر از نشانه‌های فرهنگ دینی زرتشتی در آیین بودای ژاپنی است.
در قرن هفتم میلادی، امپراتورهای ژاپن، آثار فارس که نشان نفوذ مستقیم و غیرمستقیم فرهنگ پارسی است را بسیار دوست می‌داشتند. این آثار که در معابد مناطق آسکا و نالا محفوظ است، ارتباط عمیق آیین بودایی و فرهنگ پارسی را نشان می‌دهد.
پروفسور سانو در ادامه سخنان خود نمونه‌های فراوانی از آثار تمدن و فرهنگ ایرانی از نوشته‌ها تا صنایع دستی را نام برد و در ادامه به چگونگی نشر بودیسم در میان طبقه عامه پرداخت.
وی تأکید کرد: در قرن‌های نهم تا دوازدهم، بودیسم برای حفظ حاکمیت و مقام اشرافی بود؛ اما با تحولات اجتماعی و سیاسی، مردم عادی نیز شروع به جست‌وجو در آیین بودا برای خود کردند. در دوره کاماکورا، یعنی از قرن سیزدهم تا چهاردهم، نمایندگانی از راهبان، فرقه‌ای جدید برای مردم عادی به وجود آوردند: ذن، که شکلی از بودیسم مهایانه است و در آن با مراقبه و ریاضت در زندگی روزمره آخرین و بالاترین حالت ذهنی بودایی حاصل می‌شود. فرقه‌ای دیگر به نام «سودو شن» تنها در میان مردمان روستایی گسترش یافت. «شین دان» نیز که در آن عقیده بر این است که هرکس با دعای بودای آمیدا می‌تواند وارد بهشت شود، از آیین‌های دیگری است که در شمال غرب هندوستان آغاز شد و از مسیر راه ابریشم به چین و ژاپن راه یافت.
وی افزود: شین دان و تفکرات او امروزه رویکرد اصلی بودیسم در ژاپن است. فرقه «جوگو شین شو» را شاگردان او تأسیس کردند و ریاست آن را در اختیار فرزندان شین‌دان قرار دادند. در قرن پانزدهم میلادی یکی از فرزندان او تبلیغات زیادی صورت داد و «جوگو شین‌شو» را در حد یکی از بزرگ‌ترین فرقه‌های بودایی در ژاپن توسعه داد.
وی در پایان، به جریان مطالعات و تحقیقات که با هدف شناسایی سنت بودایی و آثار به‌جا مانده از آن در دوره‌های تاریخی مختلف و نقاط مختلف جهان صورت گرفته است، اشاره کرد.
حجت‌الاسلام دکتر غفوری‌نژاد نیز در سخنرانی خود حاضران را به سه حوزه مطالعاتی مشترک میان اسلام و بودیسم توجه داد.
وی تصریح کرد: در حوزه اعتقادات بودیسم مهایانه‌ای، اعتقاد به حقیقت ازلی است که ما در اسلام آن را خدا می‌دانیم. وی وجود واسطه میان آسمان و زمین را از دیگر اشتراکات تشیع و بودیسم دانست که می‌تواند موضوع گفت‌وگوی اسلام و بودیسم باشد؛ در این مسئله مهدویت به‌طور خاص در مقایسه با بودی‌ستوه‌ها در سنت بودایی مطرح می‌شود. همچنین دیگر حوزه مشترک، حوزه اخلاق است، حب‌النفس، شک، کبر و غرور و پرداختن به مسئله حرص و آز از جمله مقولاتی هستند که می‌توان در این گفت‌وگو به آنها پرداخت.
حوزه سوم، حوزه مناسک عملی و شباهت‌های موجود در اعمال دینی است. توسل به بودی‌ستوه‌ها، خواندن اذکار و اوراد و باور به تأثیر آنها در نجات و مسئله زیارت از جمله آن‌هاست.
وی افزود: پدیده زیارت را می‌توان از منظرهای گوناگون مورد بررسی قرار داد؛ می‌توان آن را پدیده‌ای اجتماعی، حاصل از کنش‌هایی جمعی دانست و از منظر جامعه‌شناختی بدان نگریست. به زیارت از نقطه‌نظر فلسفی نیز می‌توان پرداخت؛ اینکه در جریان زیارت چه اتفاقی برای زائر می‌افتد و او چه فیوضاتی را و به چه نحو دریافت می‌کند. در اسلام شخصیت‌هایی چون شیخ اشراق و فخر رازی، مطالبی در این باب نگاشته‌اند. با توجه به اینکه حقیقتی به عنوان روح مجرد در بودیسم مطرح نیست، لذا این تفاوت مبنایی مانع از آن می‌شود که اسلام و بودیسم به‌صورت مشترک از منظر فلسفی به مقوله زیارت بپردازند، اما کارکرد عینی زیارت می‌تواند دیدگاه مشترک در مطالعه زیارت باشد. اینکه زیارت چه تأثیری بر زتدگی فرد دارد و فرد بودایی در زیارت محل تولد بودا و یا فرد مسلمان در زیارت خود چه می‌جوید، می‌تواند مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
وی افزود: قبل از ورود به این بحث می‌توان مناسک را در کل به دو دسته تقسیم کرد: دسته‌ای از آنها که احساسات و عواطف فرد را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد، و دسته‌ای که نمی‌تواند احساسات و عواطف را درگیر کند؛ زیارت از جمله مناسکی است که در دسته اول جای می‌گیرد. از ویژگی‌های این دسته از مناسک می‌توان به ایجاد انگیزه در فرد برای عمل به سایر شئونات دینی و ترغیب شدن به بروز رفتارهای دینی دیگر اشاره کرد.
وی ادامه داد: کارکرد دیگر این دسته از مناسک، پایدار کردن دینداری فرد و سومین خصلت آن دارا بودن ظرفیت تبلیغی و تبشیری است. این دسته از مناسک که در خلال آنها فرد به لحاظ عاطفی تحریک می‌شود، فرصت مناسبی برای فعالیت تبلیغی فراهم می‌آورد.
سپس یکی از حضار از پرفسور سانو درباره رابطه میان مسلمانان و بوداییان در ژاپن سؤال کرد که پروفسور سانو در پاسخ به این سؤال بیان داشت: در کشور ژاپن حدود صدهرار نفر مسلمان زندگی می‌کنند که تعداد قابل توجهی از آنان ایرانی هستند و رابطه خوبی با پیروان آیین بودا دارند و به‌راحتی و به‌صورت مسالمت‌آمیز در کنار هم زندگی می‌کنند.
یکی دیگر از حضار در مورد رابطه میان طرفداران آیین بودا و شین‌تو پرسید که پروفسور سانو در پاسخ به این سؤال اظهار داشت: عقاید میان آیین بودا و شین‌تو بسیار به هم نزدیک است و در بسیاری از موارد مخلوط شده است، به‌گونه‌ای که در زندگی عموم مردم هیچ جدایی احساس نمی‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما