گروه قرآن و معارف، خبرگزاری شبستان: همزمان با سالروز ولات امام موسی کاظم (ع) گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین « اکبر زوبین» کارشناس مذهبی انجام داده است که در ادامه می خوانید.
درباره ولادت امام موسی کاظم (ع) توضیح دهید؟
موسی بن جعفر معروف به امام موسی کاظم و ملقب به کاظم و باب الحوائج هفتمین امام شیعیان می باشد که در سال 127 یا 128 هجری قمری به دنیا آمدند و در سال 148 قمری پس از شهادت پدر گرامی شان امام جعفر صادق (ع) به امامت رسیدند. دوره امامت ایشان 35 سال بود و با خلافت منصور، هادی، مهدی و هارون عباسی همزمان بود. امام موسی کاظم (ع) سرانجام پس از تحمل چندین بار زندان خلفای عباسی در سال 183 هجری قمری در زندان به شهادت رسید. لقب کاظم لقب مشهور امام هفتم (ع) است. این لقب از اوصاف قرآنی مومنین است. در آیه 134 سوره آل عمران آمده است والکاظمین الغیض و این لقب در زمان حیات ایشان معروف بوده است. امام موسی کاظم (ع) به باب الحوائج نیز ملقب بودند که علت آن به دلیل کثرت توسط مردم به این امام (ع) می باشد.
دوران زندگی و حیات امام موسی کاظم (ع) چگونه بوده است؟
امام موسی کاظم (ع) بیش از 20 سال در محضر پدر بزرگوارشان بودند و همواره شاهد حضور دانش پژوهان، علما و صاحب نظران مختلف از اقصی نقاط بلاد اسلامی در محضر امام جعفر صادق (ع) بود که برای سوال و کسب علم به نزد ایشان می آمدند. فعالیت های روشنگرانه امام جعفر صادق (ع) و مبارزه با فرقه های مختلف زمینه را برای حضور امام موسی کاظم (ع) آماده می کرد. در دوره زندگی امام موسی کاظم (ع) چهار رویداد مهم رخ داد که می توان به تشکیل مقدمات دولت عباسیان و نگاه بی طرفانه به این موضوع و عدم همراهی و حمایت از آنها، ایجاد ساختاری برای مقابله فرهنگی با معاندانی که کیان تشیع را زیر سوال می برند، همراهی امام جعفر صادق (ع) و مشاهده رنج های پدر و انتخاب امام موسی کاظم (ع) به عنوان امام پس از امام جعفر صادق (ع) از مهمترین رخدادهایی است که در آن دوره می توان به آنها پرداخت.
منش سیاسی و تربیتی امام موسی کاظم (ع) چگونه بود؟
دوره امامت امام موسی کاظم (ع) با حکومت چهار خلیفه عباسی یعنی منصور، هادی، مهدی و هارون همزمان است و نکته ای که درباره حکومت عباسی می توان به آن اشاره کرد، این است که برخلاف سایر حکومت های پیش از خود حکومت عباسی آشکارا اسلام را تحقیر می کرد و این در حالی است که با فریب افکار عمومی و داعیه انتصاب به اهل بیت (ع) و پیامبر گرامی اسلام (ص) روی کار آمده بود. آنها با تحریک افکار عمومی، برگزاری جلسه های مناظره هدفمند تلاش می کردند تا نظر مردم را به خود جلب کرده و چهره ائمه اطهار (ع) را تخریب کنند که امام موسی کاظم (ع) در مواجهه با این اقدام حکومت عباسی تشکیلات مخفی تاسیس کردند و با نفوذ یاران شان در دستگاه حکومت، رسوا ساختن حکومت نامشروع عباسیان، حمایت مالی از علویان و شیعیان و تربیت شاگردان بسیار به مواجهه با حکومت عباسی پرداختند.
امام هفتم در تربیت شاگردانی عالم و با بصیرت چه نقشی داشتند؟
امام موسی کاظم (ع) دارای فضایل اخلاقی زیادی بودند؛ عبادت، جود و سخاوت، بخشنده بودن، گره گشایی از کار دیگران، کار و کوشش و علم و دانش فراوان از ویژگی های امام موسی کاظم (ع) بود که این ویژگی ها در تربیت و پرورش شاگردانی عالم و با بصیرت نقش موثری داشت. امام موسی کاظم (ع) با تمام مشکلات و سختی های موجود در دوران امامت خود در کنار هدایت شیعیان به مبارزه با حکومت ستمگر عباسی نیز پرداخت و در کنار آن شاگردانی متدین و عالم برای تبیین حقایق به مردم تربیت کرد. این شاگردان با دانش و علمی که کسب می کردند به دستگاه حکومتی نفوذ کرده و در آنجا مشغول فعالیت بودند تا بتوانند بخشی از اقدامات حکومت عباسی علیه مسلمانان را کاهش دهند. همچنین این شاگردان در برابر گروه های انحرافی می ایستادند و مبارزه می کردند و با علم و دانشی که کسب کرده بودند به عنوان نمایندگان امام موسی کاظم (ع) در مناطق مختلف سرزمین اسلام پاسخگوی سوالات دینی بودند. یونس بن عبدالرحمن، سفوان بن یحیی، محمد بن عبی امیر و حسن بن محبوب سراد از جمله اصحاب امام محسوب می شوند که تالیفات فراوانی داشتند و برخی از آنها سال های سال را در زندان سپری کرده اند. امام موسی کاظم (ع) در مواجهه با حکومت عباسی تدابیر مختلفی در پیش گرفت که یکی از آنها تربیت شاگردان عالم و با بصیرت برای پاسخگویی به شبهات و مواجهه با دستگاه عباسی بود.
امام موسی کاظم (ع) چه تلاش هایی برای ایجاد توازن و تعادل فکری میان شیعیان انجام دادند؟
امام موسی کاظم (ع) مانند تمام امامان دیگر با رهنمودها و تاکیدات دینی که داشتند، همواره هدایتگر انسان در تمام شئون زندگی بود و تلاش می کردند تا انسان و جامعه اسلامی را به حد اعلی رشد و کمال برسانند و چون سرچشمه علم شان ذات باریتعالی بود در این راه هدایت مردم موفق بودند. امام موسی کاظم (ع) با توجه به شرایط خاص زمان خود از همان ابتدا به فعالیت های علمی، فرهنگی و تربیتی پرداخت تا زمینه رشد و اعتلای فرهنگ و تمدن اسلامی را به وجود آورد. صلابت در راه حق، پایداری و سرسختی در برابر حوادث و راه و روش روشن ویژگی هایی بود که امام موسی کاظم (ع) در تمام زندگی خود به آنها تاکید کرد و با اینکه همواره مسیر اعتدال را در پیش داشت در فداکاری و برخورد با مسایل و پایبندی به اصول اسلامی به روش پیامبر گرامی اسلام عمل کرد و در این مسیر سختی ها و رنج های بسیاری تحمل کرد و در سایه این اقدامات بود که توانست در آن برهه حساس تاریخی دین و فرهنگ اسلامی را از گزند آفت و بلا دور نگاه دارد.
برگزاری محافل و جلسات علمی و مذهبی از زمان امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) آغاز شده بود و امام موسی کاظم (ع) نیز در زمان خود این اقدامات را ادامه داد تا بتواند با سیاست های مزورانه حاکمان عباسی مقابله کند. تبلیغ و اشاعه اسلام ناب از دیگر اقدامات مهم امام موسی کاظم (ع) برای گسترش فرهنگ دینی در جامعه بود چرا که در این دوران مردم نیازمند علوم اهل بیت (ع) بودند. با توجه به شرایط سیاسی - اجتماعی حاکم در دوران امامت امام موسی کاظم (ع) هرگونه اقدام سریع و جدی تبعات جبران ناپذیری داشت، بنابراین امام موسی کاظم (ع) با نگاه تیزبینانه اقدامات نرم و آرامی برای هدایت جامعه اسلامی و مقابله با حکومت عباسی انجام دادند.
نظر شما