به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، نشست هم اندیشی راهکارهای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب با عنوان «آینده پژوهشی عفاف و حجاب در مهندسی نظام جمهوری اسلامی (ناظر به منظومه فکری امامین انقلاب)» با حضور جمعی از اندیشمندان و فعالان حوزه عفاف و حجاب در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها برگزار شد.
در این نشست، خانم راد دبیر نشست به بیان مقدمه ای در این زمینه پرداخت و اظهار داشت: جامعه ایرانی یک جامعه شیعی بوده و قبل از اینکه با اسلام ارتباط برقرار کند، سطحی از پوشش و پاکدامنی را در فرهنگ خود داشته است، اما بعد از آشنایی ایران با اسلام، این ویژگی پررنگ‌تر شد و امتزاج ایرانیت و اسلامیت آثاری داشته که توانسته عفاف، پاکدامنی و حجاب را در جامعه ایرانی بیش از پیش تقویت کند.
این طلبه جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها یادآور شد: اتفاقاتی که بعد از عصر روشنفکری و دوران مدرن در زمان حکومت‌های شاهنشاهی در ایران رقم خورد و با واقعه مهم کشف حجاب که زنان و مردان پاکدامنی برای دفاع از حجاب، جان خود را از دست دادند و زنان بسیاری که سال‌های متمادی از خانه‌های خود خارج نشدند، نشان می‌دهد که جامعه ما اهمیت زیادی برای حجاب قائل بوده است.
راد با اشاره به اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یعنی در فاصله کشف حجاب تا انقلاب اسلامی به خاطر تفکراتی علیه حجاب باز هم تحولاتی در سطوح جامعه رخ داد، تصریح کرد: از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون، با زدن برچسب حجاب اجباری و غیره با تمام قوا تلاش می‌شود تا ارزش‌های حجاب به عنوان مهم‌ترین رکن عفاف و اکدامنی زیر سؤال برود.
وی به قانون عفاف و حجاب اشاره کرد و با بیان اینکه هر فردی که در جامعه حاضر می‌شود، باید سطحی از پوشش را رعایت کند، گفت: شریعت حدود مشخصی برای پوشش قرار داده و برای آن قید و شرط گذاشته است؛ شاید بین حدود پوشش و حدی که شرع درنظر گرفته، تفاوت وجود داشته باشد، اما این اصل را از بین نمی‌برد.
دبیر نشست تصریح کرد: طبق آمار صدا و سیما، مردم ما همچنان خواهان رعایت حجاب اسلامی هستند و فقط اتفاقاتی که افتاده و کارهای فرهنگی که در جبهه باطل صورت می‌گیرد، تأثیراتی در ذهن‌ها ایجاد کرده که برخی معتقدند حجاب یک ایده اخلاقی است نه واجب شرعی. این نشست‌ها و جلسات باعث می‌شود که ذهن‌ها را آگاه کند و با ارائه راهکارها برای جوانان روشن شود که جایگاه حجاب در شریعت، ارزش کمتری از واجبات دیگر ندارد و شاید اتفاقات مطلوب تری رخ دهد.
تبیین راهبردهای مدیریتی فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه
در این نشست تخصصی که هر یک از سخنرانان به تبیین موضوعی خاص پرداختند، سرکار خانم ریحانه حقانی با اشاره به موضوع «مديريت راهبردی فرهنگ عفاف و حجاب در نظام اسلامی باتوجه به فرامين حضرت آقا و امام راحل(ره)»، به حدیثی از امام علی علیه‌السلام با مضمون «صِیانَةُ المرأةِ أنعَمُ لِحالِها و أدوَمُ لجَمالِها؛ حفظ (حجاب) زن به حال او بهتر و زیبایی اش را پایدارتر می‌کند» اشاره کرد و اظهار داشت: این روایت گویا و مفید و راه‌نشانی است.
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها به موضوع مدیریت راهبردی اشاره کرد و افزود: بحث مدیریت راهبردی عالی‌ترین سطح از سطوح مدیریتی است، بنابراین در بحث عفاف و حجاب باید در کنار مباحث تکنیکی، تاکتیکی و عملیاتی، یک مدیریت راهبردی داشته باشیم.
حقانی با بیان اینکه حیاتی‌ترین عنصر هر جامعه برای رشد و پیشرفت همه جانبه، فرهنگ و تعاملات نظام مند آن است، گفت: نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام حکومتی و الگوی منحصر به فرد در جهان مطرح است که بر پایه و مبانی شریعت اسلامی و آموزه‌های اسلامی ایجاد شده است؛ بنابراین راهبردها، ترسیم‌ها و چشم‌اندازهای آن باید در جایگاه عالی و متعالی قرار داشته باشد. یکی از سطوح فرهنگی نظام جمهوری اسلامی، بحث عفاف و حجاب است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی بیان داشت: سطوح راهبردی برای الگوی مدیریتی در بحث عفاف و حجاب باید آرمانی و در عین حال واقع گرایانه باشد تا به جامعه و برای مخاطبان عام و خاص عرضه شود؛ بنابراین ما باید برای لایه‌های متعدد برنامه‌ریزی داشته باشیم.
فطرت انسان با فرهنگ حجاب آمیخته شده است
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها عنوان کرد: ساحت فرهنگ عفاف و حجاب چند مسئله است، از جمله نگرشی که می‌خواهد ایجاد کند، یعنی تمام راهبردهای ما باید بر اساس ایجاد نگرش درست برای مردم و ارکان دیگر از جمله مسئولان، کارمندان، مخاطبان عام و خاص باشد.
حقانی با اشاره به لزوم توجه به همه عناصر مدیریت راهبردی، یادآور شد: در بحث توجه به اصول اساسی و راهبردهای مدیریتی باید بر اساس نگرش‌ها و باورهای پایه اتفاق بیفتد، گاهی نگرش‌های پایه را به درستی انجام نمی‌دهیم و به مبانی اساسی توجه نداریم، به همین خاطر نمی‌توانیم راهبرد درستی را متناسب با آنها ارائه کنیم.
وی با اشاره به اینکه رویکرد ما در بحث عفاف و حجاب باید مشخص باشد، افزود: برخی این رویکرد را فردی و برخی در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و امنیتی می‌بییند، اما بحث عفاف و حجاب، بحث مبنایی و پایه‌ای از کهن‌ترین و ضروری‌ترین موضوعات پیش از اسلام و متناظر با فطرت انسان است و به دین، زمان، محدوده و قشر خاصی اختصاص ندارد.
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه فطرت انسان با فرهنگ حجاب آمیخته شده است، تصریح کرد: خداوند متعال، فطرت انسان را با عفاف و حجاب آمیخته کرده است.
ارتباط راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب با جهاد تبیین
حقانی در ادامه به ابعاد حیاتی فرهنگ عفاف و حجاب اشاره کرد و گفت: ابعاد حیاتی فرهنگ عفاف و حجاب و مبنای اصلی آن باید توسط برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران و کسانی که در عرصه‌های راهبردی فعالیت دارند، مورد توجه قرار گیرد.
وی با بیان اینکه اصل قطعیت باید به عنوان مبنای راهبردی عفاف و حجاب دیده شود، عنوان کرد: برخی بحث عفاف و حجاب را بحث شبهه ای و تشکیکی می‌دانند و چالش ایجاد می‌کنند و درگیر این مسئله هستند که آیا مسئله و اصل حجاب را به عنوان یک واجب بدانیم یا نه؟، در حالیکه بنا بر استنادات دینی و درون دینی و برون دینی، قطعیت موضوع و باور مسلم به عنوان باور پایه کاملا اثبات شده است، یعنی عفاف و حجاب قطعیت دارد و در این مسئله کسی تشکیک ندارد.
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه راهبردهای ما در بحث عفاف و حجاب باید در دو عرصه راهبرد سنت تقدیری و راهبرد تدبیری اتفاق بیفتد و برنامه‌ریزی شود، اظهار کرد: راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در عرصه‌ها و ارکان متعدد و لایه‌های مختلف برنامه ریزی شده که باید در دستور کار قرار گیرد.
وی با اشاره به ارتباط راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب با جهاد تبیین، گفت: رهبر معظم انقلاب مدظله العالی یکی از خاکریزهایی که در جهاد تبیین مطرح کردند، بحث خانواده، سبک زندگی و الگوی زیست مؤمنانه است و طلبه به عنوان مبلغ و فعال فرهنگی باید این موضوعات را تبیین کند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود طلبه متناسب با راهبردها وظیفه خود را در ساحت فردی خود ببیند و در بحث وظیفه سازمانی هم ورود داشته باشد.
حقانی با ارائه 10 راهبرد متناسب با عرصه تبیین در رابطه با موضوع عفاف و حجاب، به سه مورد این راهبردها اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از راهبردها در بحث عفاف و حجاب، تبیین جایگاه والا و پراعتبار زن در اسلام و مقایسه با سایر مکاتب به منظور احساس برتری شخصیت زن مسلمان نسبت به زنان سایر مکاتب و پرهیز از روی آوردن به جاذبه‌ها و شخصیت‌های کاذب است که راهبرد جدی است.
وی تصریح کرد: به فرموده رهبر معظم انقلاب مدظله العالی، جهاد تبیین واجب فوری عینی لازم است که هم باید فردی و هم دستگاه‌های تصمیم ساز انجام دهند، بنابراین این راهبردها هم وظیفه فردی و هم اجتماعی است.
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها ادامه داد: دومین راهبرد در بحث عفاف و حجاب، تبیین آموزه‌های دینی در خصوص ضرورت رعایت اصول حیا و عفت متناسب با قابلیت‌ها و ویژگی‌های زنان و مردان و ایجاد تعادل در روابط اجتماعی آنان است.
حقانی اضافه کرد: سومین راهبرد، تبیین دیدگاه اسلام در خصوص عفاف و حجاب و ضرورت بیان فلسفه و احکام و دستاوردهای مثبت رعایت آن در جامعه متناسب با شرایط سنی جوانان و نوجوانان با شیوه‌های جذاب است.
وی در پایان تأکید کرد: توجه به جهاد تبیین یکی از کلان‌راهبردهای جبهه انقلاب برای تبیین همه مسائل راهبردی نظام جمهوری اسلامی است که در بحث عفاف و حجاب تأثیرگذاری زیادی دارد.
تبیین رابطه دینداری با فرهنگ عفاف و حجاب
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین «سیدمحمدتقی قادری» به تبیین موضوع «تبیین رابطه دینداری با فرهنگ عفاف و حجاب» پرداخت و با طرح این سوال که بین حجاب و عفاف و مسئله ایمان و تقوا چه رابطه و نسبتی وجود دارد؟، اظهار داشت: ما به سه دلیل نمی‌توانیم حجاب و عفاف را از ایمان و تقوا تفکیک کنیم؛ به عبارتی حجاب اسلامی مساوی شخص با ایمان و دینداری او و بی‌حجابی و بی‌عفتی مساوی با بی‌ایمانی و بی‌تقوایی شخص است.
استاد و پژوهشگر حوزه افزود: دلیل اول این است که اگر کسی آیه 30 سوره مبارکه نور و آیات شریفه 32 و 33 سوره احزاب را که در رابطه با حجاب و پوشش اسلامی است، شنیده باشد، به این نتیجه می‌رسد که همانطورکه نماز و جهاد فریضه ای از فرایض اسلامی و تکلیفی از تکالیف دینی است، پس حجاب هم فریضه ای از فرایض دینی و تکلیفی از تکالیف دینی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین قادری تصریح کرد: در حوزه نظری، اگر کسی این تکلیف دینی را باور کرده باشد، قطعا مؤمن و دیندار است و اگر این فریضه و تکلیف را شنیده باشد و در حوزه نظری این مسئله را باور کرده باشد، مؤمن و متدین به حجاب اسلامی است.
وی ادامه داد: در حوزه عملی، اگر بانویی این باور را در ساحت و رفتار علمی خود نهادینه و پیاده کند، یعنی پوشش اسلامی را نه تنها باور داشته باشد، بلکه در عمل نشان دهد که این باور را قبول دارد، نه صرفا ذهنی و فکری باشد، این خانم، متدین، متقی و پارسا است که در حوزه عملی و نظری به هم ارتباط داده و سنجاق کرده است.
استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: اگر کسی در حوزه نظری معتقد شد که حجاب از ضروریات و تکالیف دینی نیست، همانطورکه اگر کسی در بحث نماز، روزه و خمس انکار کند، قطعا بی‌ایمان است، اینجا هم مارک بی‌ایمانی خواهد خورد.
حجت‌الاسلام والمسلمین قادری بیان داشت: در حوزه عملی، اگر بانویی باور داشته باشد، اما رفتار مؤمنانه و متدینانه نداشته باشد و باورش را در ساحت عملی نشان ندهد، بانوی متدین و باتقوایی نیست.
وی عنوان کرد: اینکه می‌گویند دل باید پاک باشد؛ اگر دل پاک باشد، باید در حوزه عمل نشان دهد، دل که بیمار باشد، در حوزه عمل نشان نمی‌دهد. بنابراین دلیل اول که ما نمی‌توانیم حجاب را از تقوا و ایمان جدا کنیم، با توجه به آیات قرآن کریم درباره حجاب، ایمان و تقوا با حجاب گره خورده و قابل انفکاک نیست.
استاد و پژوهشگر حوزه در ادامه گفت: دلیل دوم این است که در منظر قرآن کریم، قبل از حجاب می‌خواهد جامعه عفیف تربیت کند، نه محجب؛ حجاب فرع بر مسئله عفیف بودن است، یعنی می‌خواهد جامعه‌ای تربیت کند که این جامعه حتما عفت در کلام و رفتار عفیفانه داشته باشد و مشی و سلوکی را نمی‌تواند داشته باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین قادری افزود: یکی از مسائلی که برای آن بسیار هزینه می‌دهیم، این است که شخص برای دفاع از ارزش‌های اسلامی آنچنان بد از ادبیات استفاده می‌کند که هم خود و هم ارزش‌های اسلامی را مورد سوال قرار می‌دهد و مشکلاتی ایجاد می‌کند؛ در حالیکه اصل ادعا شاید درست باشد، اما چون درست حرف زدن را بلد نیست، حرف درست را به غلط القا می‌کند، بنابراین نکته مهم قبل از مسئله حجاب، مسئله عفت در کلام و رفتار و از جمله عفت در التذاذ غریزی است.
وی یادآور شد: خداوند متعال در سوره احزاب، قبل از اینکه به زنان پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم درباره حجاب بگوید، ابتدا دو تذکر به زنان رسول خدا می‌دهد، تذکر اول «قولا معروفا» است، یعنی شما باید عفت در کلام داشته باشید و نمی‌توانید از هر ادبیاتی در رفتار خانوادگی و اجتماعی استفاده کنید، همچنین باید عفت در رفتار داشته باشید و به زنان پیامبر می‌فرماید حال که می‌خواهید در جامعه حضور داشته باشید، نباید آوای صدای شما دلکش باشد و جنس مخالف را تحریک کند، اینجا بحث حجاب و پوشش نیست، بلکه بحث عفت است.
استاد و پژوهشگر حوزه اضافه کرد: خداوند منان در سوره مؤمنون می‌گوید مردان وقتی به زن‌ها نگاه می‌کنند باید عفت در چشم داشته باشند و به عنوان التذاد به زن نگاه نکنند؛ همین را درباره زنان به کار می‌برد. وقتی مسئله عفت قطعی شد، به زنان پیامبر می‌فرماید اگر می‌خواهید در جامعه حضور پیدا کنید، حجاب خود را رعایت کنید.
حجت‌الاسلام والمسلمین قادری بیان داشت: چون زنان مظهر همه زیبایی‌ها هستند، حتما باید حجاب را رعایت کنند، زیرا اگر حجاب رعایت نشود، هم خودشان از نظر تقوا مشکل پیدا می‌کنند هم مردان را به بی بندوباری می‌کشانند.
وی خاطرنشان کرد: حجاب مساوی با عفت و حیا است، و عفت و پرهیزگاری هم مساوی با تقوای عملی است و نمی‌توان اینها را ز هم جدا کرد، به همین خاطر اینها در کنار هم قرار می‌گیرند.
استاد حوزه عنوان کرد: سومین دلیل که ما نمی‌توانیم حجاب را از تقوا و ایمان جدا کنیم، این است که در مسئله حجاب حق بانوان نیست که بگویند ما می‌خواهیم انتخاب کنیم، این اشتباه است؛ حق همسران آنها هم نیست که خانمی بگوید همسرم می‌پسندد که من بی‌حجاب باشم؛ بلکه حجاب به عنوان مظهر تجلی و جلوه‌های الهی، حق الله است و چون حق الله است، بنابراین خدا باید تعریف کند و تصمیم بگیرد، چون در حق الله کسی نمی‌تواند تصمیم بگیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین قادری با بیان اینکه حجاب جزو فطریات بشر است، گفت: وقتی ما به آیات حجاب مراجعه می‌کنیم، قرآن کریم نه تنها اصل حجاب را ضروری می‌داند، بلکه آیات قرآن کریم، دایره حجاب را که به عفت و تقوا برمی‌گردد، مشخص می‌کند؛ در نتیجه ما نمی‌توانیم اینها را از هم جدا کنیم.
راهکارهای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه اسلامی
«راهکارهای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه اسلامی»، موضوعی بود که توسط سرکار خانم «فرزانه حکیم زاده»، استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها ارائه شد.
خانم حکیم زاده در ابتدای سخنان خود به آیه 108 سوره یوسف که آمده «قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَی بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللَّهِ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ؛ بگو: این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!» اشاره کرد و گفت: در واژه «عَلَی بَصِيرَةٍ» دو نکته وجود دارد، یکی برمی‌گردد به رسول خدا که خودشان بصیرت دارند و از روی شناخت و بصیرت، مردم را به دینداری دعوت می‌کنند، نکته دوم این آیه اینکه به کسانی که مخاطب هستند، باید بصیرت و شناخت داد.
استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها تصریح کرد: مهم‌ترین شیوه‌ای که رسول خدا و ائمه اطهار علیهم‌السلام در رابطه با دعوت دینی در پیش گرفتند، این بودکه خودشان نسبت به مسئله بصیرت کامل داشتند و سپس این بصیرت و شناخت را به دیگران منتقل و به دینداری دعوت می‌کردند؛ بنابراین اولین و مهم‌ترین راهکار در بحث دینی این است که خودمان به شناخت و بصیرت رسیده باشیم و دیگران را به شناخت و بصیرت برسانیم و جهاد تبیین همین است.
حکیم زاده با اشاره به دو واژه «راهبرد» و «راهکار»، گفت: راهبرد یا استراتژی، تصمیمات کلی است که شامل اختصاص دادن منابع برای تحقق اهداف می‌شود، اما راهکار در رابطه با به حرکت درآوردن این منابع است، یعنی راهبرد به حوزه نظری توجه دارد و راهکار به حوزه عملی نظر دارد؛ بنابراین جزئیات تصمیمات راهبردی راهکارهای ما می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم از راهبرد به راهکار برسیم، چهار راهبرد و مواجهه اساسی با مسئله عفاف و حجاب داریم که شامل تعلیم و تربیت و تبیین، حمایت، قانون گذاری و نظارت می‌شود؛ سه مورد آخر از حیطه مربیان خارج است و فعالیت مبلغان و مربیان در حوزه تعلیم و تربیت و در عرصه تبیین است.
استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها تصریح کرد: اگر ما بخواهیم در عرصه عفاف و حجاب موفق باشیم، باید یک دغدغه ملی و توافق و همگرایی ملی بین همه دستگاه‌های مرتبط با این امر ایجاد شود. طی تحقیقات انجام شده، متأسفانه بین تصمیم‌گیران، برنامه‌سازان، قانون‌گذاران و مربیان عرصه عفاف و حجاب، نه تنها وفاقی وجود ندارد، بلکه اختلاف وجود دارد، حرف و دغدغه‌های آنها واحد نیست و کارهای آنها در عمل منافات دارد.
حکیم زاده با بیان اینکه حجاب و عفاف باید به گفتمان ملی تبدیل شود، عنوان کرد: این مسئله باید به واسطه حکومت اسلامی، پشتیبانی‌های قانونگذاری و حمایتی داشته باشد تا عملیاتی شود.
وی اظهار داشت: وقتی ما به راهکارهای گسترش عفاف و حجاب از منظر مربیان می‌رسیم، مربیانی که می‌خواهند در سطوح مختلف سنی، این راهبردها را عملیاتی کنند و از راهبرد به راهکار برسند، ابتدا باید سطوح مختلف مخاطبان از هم تفکیک شود و نسبت به هریک راهکار متناسب با خود اتخاذ شود.
استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها ادامه داد: مربی عفاف و حجاب باید مطالعات عمیقی نسبت به مسئله عفاف و حجاب داشته باشد، چون کسانی که وارد این عرصه می‌شوند، تصورشان این است همین که خودشان اعتقاد دارند و آیه و حدیثی می‌دانند، کافی است، اما واقعیت این است که اگر بخواهیم عفاف و حجاب به گفتمان ملی تبدیل شود و در سطوح بالا جواب دهد، باید به سطوح مختلف جامعه توجه کنیم.
وی بیان داشت: دسته ای از مردم حجاب را قبول ندارند و تلاش می‌کنند که این اعتقاد را به جامعه تسری دهند و از خارج از کشور حمایت می‌شوند، ما با افرادی روبرو هستیم که به خاطر هجمه‌های فرهنگی از اعتقاد خود دست برداشتند، بنابراین باید نسبت به شبهات حجاب پاسخگو باشیم و فلسفه، آثار، پیامدها و تأثیرات اخلاقی، خانوادگی، فردی و اجتماعی این عرصه تبیین شود؛ همچنین افرادی هستند که می‌خواهند شروع کنند و ما باید به درستی برای آنها تبیین کنیم.
حکیم زاده اضافه کرد: پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم در ابتدای رسالت خویش، بسترسازی فرهنگی کردند و اعتقادات پایه ای مردم را درست کردند و بعد وارد احکام شدند، فردی که می‌خواهد عفاف و حجاب را تبلیغ کند، باید نسبت به محتوای تببین شناخت داشته باشد و تقویت بینش اعتقادی از مهم‌ترین عوامل است.
وی تصریح کرد: اگر بحث توحید، معاد، خداباوری، سبک زندگی و غیره به درستی تبیین شود، کار نیز به درستی پیش می‌رود. محتوای دیگر انگیزه‌های اخلاقی است، ما برای تبلیغ و تبیین حجاب باید با تقویت بنیه‌های اعتقادی و انگیزه‌های اخلاقی ورود کنیم.
استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها اظهار داشت: اگر بخواهیم وارد عرصه عملیاتی شویم، ابتدا باید عوامل بدحجابی و بی‌حجابی در میان قشر مخاطبان شناسایی شود، در میان دانش‌آموزان، بحث خودنمایی، مدگرایی، تقلید از دوستان، توجه به دوستان، زیبایی دوستی وجود دارد و گاهی هم به ضعف اعتقادی برمی‌گردد. اگر کسی بخواهد از این صنف شروع کند، باید با تقویت باور به خداوند و آخرت، آنها را به این سمت سوق دهد.
حکیم زاده با بیان اینکه آموزش خانواده به عنوان یکی از راهکارهای گسترش عفاف و حجاب از اهمیت ویژه ای برخوردار است، گفت: آموزش خانواده بسیار مهم است. معرفی شخصیت‌های باحجاب جذاب که جایگزین هنرپیشه‌ها و سلبریتی باشند که می‌توان از طلاب خارجی شروع کرد.
وی یادآور شد: ما پیرامون شخصیت زن در اسلام خیلی باید صحبت کنیم. یکی از حربه‌ها علیه حجاب این است که اسلام به شخصیت و جایگاه زن اهمیت نمی‌دهد و این الزامات حجاب را در نظرگرفته تا آزادی را از زن بگیرد؛ وقتی جایگاه و شخصیت زن در اسلام مطرح می‌شود، بسیاری از شبهات رفع می‌شود.
استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها بیان داشت: هر نهاد و سازمانی در قبال عفاف و حجاب وظیفه‌ای دارد، حتی راهکارهای سلبی و نیروی انتظامی در برخی مواقع باید وارد عمل شوند، مثل جریان‌های سازمان‌یافته و جاسوس که عاملا و عالما مروج فرهنگ‌های غیراسلامی هستند که باید جمع شوند.
حکیم زاده تصریح کرد: مهم‌ترین کار در عرصه عفاف و حجاب، کار فرهنگی است؛ اصل و ریشه گسترش عفاف و حجاب این است که گفتمان فرهنگی و تبیین صورت بگیرد، اگر این مسئله نباشد، تمام تلاش‌های نهادهای دیگر شاید کوتاه‌مدت جواب دهد، اما طولانی‌مدت جواب نمی‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: بحث حجاب یک بحث دینی است؛ دین با اندیشه و اعتقاد انسان ها سروکار دارد و با زور نمی‌توان در دل‌ها جایگزین کرد، بنابراین ابتدا باید تبیین و فرهنگ‌سازی شود و هر چه سرمایه‌گذاری برای تبیین صورت بگیرد، قطعا جواب می‌دهد و مهم‌ترین جا برای این فعالیت، حوزه‌های علمیه و مربیان هستند.
استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها تأکید کرد: فعالیت فرهنگی کاری درازمدت است و باید با صبوری و حوصله انجام شود، در این صورت، هر فردی خودش حجاب را انتخاب می‌کند و خود مربی و مبلغ حجاب می‌شود.
حکیم زاده با بیان اینکه در حوزه عفاف و حجاب باید الزامات قانونی وجود داشته باشد، گفت: این سوال که آیا باید الزامات قانونی داشته باشیم یا نه که باید باشد، سوال مهمی است؛ پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم زمانی که در رأس حکومت بودند، آیه حجاب نازل شد و این آیات شریفه نشان می‌دهد که حکومت اسلامی می‌تواند در امری که کاملا اجتماعی است، ورود کند.
وی در ادامه به تأثیر مربیان و خانواده در حوزه عفاف و حجاب اشاره کرد و اظهار داشت: کسی که مربی است باید روی فکر و اندیشه کار کند، تربیت از خانواده شروع می‌شود، اگر والدین شناخت داشته باشند و خود عامل باشند، می‌توانند بر فرزند خود تأثیرگذار باشند.
وی با انتقاد به واژه «حجاب اجباری»، تأکید کرد: این واژه درستی نیست؛ بلکه عفاف و حجاب به عنوان یک قانون در جامعه مطرح است و همه باید به قانون احترام بگذارند.
راهکارهای توانمندسازی اجتماعی بانوان بر پایه فرهنگ عفاف و حجاب
سرکار خانم «معصومه ظهیری» به عنوان آخرین سخنران این نشست به موضوع «راهکارهای توانمندسازی اجتماعی بانوان بر پایه فرهنگ عفاف و حجاب» اشاره کرد و اظهار داشت: اجتماع تابعی از فرآیند فرد و خانواده است. اگر ما فرد سالم داشته باشیم، تشکیل خانواده که سلامت و سعادت جامعه را تأمین می‌کند آسان می‌شود، چون تأثیرو تأثر فرد در خانواده و رابطه خانواده و جامعه رابطه تنگاتنگی است.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه اولین محل آموزش ما فضای خانواده است، افزود: انسان در اسلام خیلی مهم است و مربی آمده تا انسان تربیت کند و انسان در سایه سار تعلیم و تعلم است.
ظهیری ادامه داد: اینکه فطرت انسان‌ها زلال است و رنگ نگرفته، بر اساس طبیعت میل به حیا و عفاف وجود دارد، اما امروز فطرت‌ها و حتی تصاویر ما رنگ گرفته است؛ امروز اگر فرد در جامعه، انسان تاب‌آور با رضایت‌مندی از خود و آموزش‌دیده ثابت‌قدم نباشد، جامعه به شدت او را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی بیان داشت: گفته می‌شود چون فضای مجازی هست، مردم جامعه تحت تأثیر فضای مجازی قرار می‌گیرند، اما اینطور نیست، اگر ما فرزندان خود را درست تریت کنیم، فضای مجازی تأثیر نمی‌گذارد؛ همانطور که شهید بابایی در آمریکا آموزش دید، اما تغییر نکرد. بنابراین اصل اول، آموزش برای تاب‌آوری، خودمراقبتی و مراحل یقین است.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مسئله تدریج، اشاره کرد: بسیاری از طلاب به این امر مبتلا هستند، مراحل عرفان، تقوا و غیره تدریجی است، بنابراین تدریج در تربیت و رسیدن به باور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ظهیری در ادامه با اشاره به علل و عوامل بدحجابی در جامعه، اظهار داشت: عوامل و علل اجتماعی بدپوشی و رغبت به برهنگی بخشی به زیبایی‌شناسی و رغبت به جنس مقابل است؛ گاهی پسند مردانه، زنان ما را به سمت برهنگی سوق می‌دهد، خیانت‌های داخل خانواده، عدم امنیت اجتماعی برای زنان با شرایط خاص و عدم رغبت به پسند این بانو در جامعه از دیگر عوامل بدحجابی در جامعه است.
وی تصریح کرد: امروز پسندیده شدن بر اساس استعداد و توانمندی خلاقیت صورت می‌گیرد، امروز زن محجبه باحیا بر اساس توانمندی ستوده نمی‌شود و جایگاهی برای او دیده نمی‌شود؛ ما در حوزه عفاف و حجاب متزلزل هستیم، می‌گوییم حجاب خوب است، اما وقتی در جامعه ارزش‌گذاری می‌کنیم، جزو ارزش‌ها و شاخص‌های امتیاز دادن نیست.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: یکی از دردهای جامعه در حوزه عفاف و حجاب، عدم تعیین شاخص متعین باثبات است که با تغییر دولت‌ها تغییر نکند، ما باید به حق الیقین فرهنگی برسیم، سال‌ها در فیلم‌ها زن زندانی پای محاکمه را چادری و وکیل را فرد متشخص زیبا نشان دادند، چرا کار جامعه شناسی ما اینقدر ضیف است؟!.
ظهیری در ادامه با بیان اینکه ما باید در جامعه باور ایجاد کنیم و باور باید انسان را به ثبات قدم برساند، اظهار داشت: ما متأسفانه گفتمان مشترک بین نسلی نداریم، یکی از مشکلات ما در شرایط اجتماعی که نمی‌توانیم جامعه را به باور برسانیم، گسست نسلی است. تا به حال می‌گفتیم گسل نسلی و امروز باید گفت گسست نسلی رخ داده است، امروز سوالات دختران دهه هشتادی را ببینید، عفاف و حیا و پاکدامنی را قبول دارد، اما ما نشانه‌ها را تبیین نکردیم.
وی عنوان کرد: قانونگذار باید شرایط را با موقعیت‌ها، محرومیت‌ها و محدودیت‌ها تطبیق دهد؛ عده‌ای را هم باید باز بدارد، مثلا کسی که طرفدار هشتگ بی‌حجابی است، خلاف قانون عمل می‌کند. افرادی که زیر بار نمی‌روند، باید طعم تلخ عدم پیروی از قانون را با محرومیت و محدودیت بچشند، اما این مسئله نباید در جامعه برجسته شود، بلکه امتیازات باید بیشتر مورد توجه قرارگیرد.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: بحث نظارت بر حسن اجرای قانون در جامعه باید تقویت شود و حکمرانی باید ثبات داشته باشد، اگر در همه عرصه‌ها وفاق وجود داشته باشد، آثار مثبت آن را شاهد خواهیم بود.
ظهیری اظهار داشت: پیام حیا و عفاف اختصاص به ما ندارد و برای همه دنیا مطلوب است، بنابراین ما باید ادبیات مشترک بین المللی خود را به رشته تحریر و تقریر درآوریم و مدلی سخن بگوییم که از ما بپذیرند.
وی خاطرنشان کرد: جامعه ما دارد به مقاومت مدنی عادت می‌کند، مقاومت مدنی باید به صورت آرام آرام با فضاهای نشاط اجتماعی برطرف شود. همه ما در یک صف هستیم اما باید در منش‌ها، روش‌ها و گویش‌های خود تغییر بدهیم و البته جاهایی ممکن است قانون کم داشته باشیم و نیاز به بازنگری‌های قانون باشد و جاهایی هم باید دین را به ادبیات روز ترجمه کنیم تا مورد خوانش قرار گیرد.
استاد حوزه و دانشگاه گفت: جاهایی از دین ما مورد خوانش واقع نمی‌شود؛ دارند دین بدون مناسک برای ما تعریف می‌کنند. دین بی نماز، دین بی تلاوت قرآن، دین بدون خمس دادن و غیره؛ اگر با خوانش جدید معرفی کنیم امید است گام موثری داشته باشیم.
ظهیری در پایان یادآور شد: در واقعه عاشورا، پوشش رویی جلباب را از اسرای اهل بیت علیهم‌السلام گرفتند و اولین تقاضای حضرت زینب علیهاالسلام این است جلباب را به ما برگردانید و این یک پیام فرهنگساز را به ما منتقل می‌کند.
تهیه و تنظیم:زهرا قربانی
نظر شما