راضیه علی‌اکبری در گفت‌وگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به فلسفه قیام عاشورا گفت: امام حسین(ع) در مكه در سخنان خود، هدف از اقدامات و فعالیتهایش برضدّ نظام ستمگر حاكم (كه چند سال بعد خود را در قالب یك نهضت نشان داد) را چنین اعلام فرمودند: «خدایا تو میدانی آنچه از طرف ما انجام‌گرفته است (از سخنان و اقدامات برضدّ حاكمان اُمَوِی) به خاطر رقابت و سبقت جویی در فرمانروایی و افزون‌خواهی در متاع ناچیز دنیا نبوده است، بلكه برای این است كه نشانه های دینت را (به مردم) نشان دهیم (برپاگردانیم) و اصلاح در سرزمینهایت را آشكار كنیم؛ میخواهیم بندگان ستمدیدهات در امان باشند و به واجبات و سنّتها و احكامت عمل شود».
پس هدف حضرت از قیام روز عاشورا احیای مظاهر و نشانه‌های اسلام اصیل و ناب محمدی، اصلاح و بهبود وضع مردم سرزمین‌های اسلامی، مبارزه با ستمگران اُموی جهت تأمین امنیت برای مردم ستمدیده و فراهم ساختن بستری مناسب برای عمل به احكام و واجبات الهی بوده است.
وی بابیان سخنان امام حسین علیه‌السلام در وصیت‌نامه خویش تصریح کرد: «من نه از روی خودخواهی و یا برای خوش‌گذرانی و نه برای فساد و ستمگری از شهر خود بیرون آمدم؛ بلکه هدف من از این سفر، امربه‌معروف و نهی از منکر و خواسته‌ام از این حرکت، اصلاح مفاسد امت و احیای سنت و قانون جدم، رسول خدا(ص) و راه و رسم پدرم، علی بن ابی‌طالب(ع) است».
همچنین در زیارتهای مختلف درباره امام حسین (ع) واردشده «گواهی میدهم كه تو نماز را بپا داشتی و زكات دادی و امربه‌معروف و نهی از منكر كردی».همچنین در زیارت دیگری درباره امام حسین (ع) می‌خوانیم: «شهادت میدهم كه تو حلال خدا را حلال و حرام خدا را حرام كردی و نماز را بپا داشتی و زكات دادی و امربه‌معروف و نهی از منكر كردی و (مسلمانان را) با پند و اندرز نیكو، به راه روش خود، فراخواندی».
به گفته این مدرس حوزه و دانشگاه، می‌توان گفت همه این موارد از اهداف قیام حضرت است؛ امام حسین (ع) یکی از اهداف خود را احیای سیره رسول خدا (ص) و امیرالمؤمنین (ع) و برپایی نماز بیان می‌کند؛ لذا در روز عاشورا، در میدان نبرد، همگی نماز می‌خوانند تا اهمیت آن را بیان کنند. پس همه این اهداف طلب اصلاح در امور امّت پیامبر (ص)، امربه‌معروف، نهی از منكر، عمل به سیره رسول خدا (ص) و امیرالمؤمنین (ع) همانند برپایی نماز از قیام روز عاشورا برداشت می‌شود.
وی با اشاره به نامه‌ای که حسین بن علی(ع) به شیعیان بصره نوشتند عنوان کرد: «من شمارا به زنده كردن نشانه‌های حقّ و نابود كردن بدعتها میخوانم» از این نامه هم این اهداف امام یعنی دعوت (و عمل) به كتاب خدا و سنّت پیامبر (ص)؛ احیای سنّت پیامبر (ص) كه از بین رفته است، و برپایی مظاهر حقّ و حقیقت و از بین بردن بدعتها به‌خوبی استنباط می‌شود.
این مؤلف و پژوهشگر ادامه داد: امام صادق (ع) نیز در زیارت اربعین، هدف از نهضت حسینی را چنین بیان می‌فرماید که « حسین بن علی (ع) جان خویش را درراه تو (خدا) فدا كرد تابندگانت را از بی‌خبری و سرگردانی گمراهی نجات دهد» از دیدگاه امام صادق (ع)، سیدالشهدا (ع) هدفشان، نجات مسلمانان از بی‌خبری نسبت به احكام دین و وظایف خویش در برابر پروردگار و رهایی بندگان خدا از گمراهی با آگاه ساختن آنان به لزوم پیروی از رهبران واقعی دین بود؛
بنابراین امام حسین (ع) برای یاری دین خدا حرکت کرد، نه برای سلطنت و ریاست، همراه آوردن زنان و فرزندان و حتی علی‌اصغر (ع) شش‌ماهه، شاهد بر این مدعا است، قطعاً کسی که هدفش از جنگ، رسیدن به قدرت باشد، هیچ‌گاه زن و فرزندان را همراه خود نمی‌آورد.
وی فلسفه نذری دادن را یادآوری کننده ارزش‌های اجتماعی دانست و گفت: نذری دادن یادآوری کننده ارزش‌های اجتماعی نظیر برابری، تعاون، اتحاد، نظم، تعادل و توازن است؛ همکاری مردان وزنان برای نذری دادن و در کنار هم بودن آنها هنگام طبخ نذری، نشانه همراهی آنان در همه شرایط و زمان‌هاست؛ مراسم نذری دادن مملو از ارزش‌های انسانی و اسلامی است که در کنار همیاری و دوستی مردم، نشان‌دهنده فرهنگ، آداب‌ورسوم و عقاید و سنت‌های ماست و نشانه‌هایی از عواطف –احساسات و یکدلی مردم و شریک بودنشان در عزای سرور و سالار شهیدان است.
معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران با اشاره به برداشتی که از آیه ۲۶ سوره مریم می‌توان داشت افزود: درگذشته نیز افراد برای رهایی و فرار از تنگناهای اجتماعی از نذر بهره می‌گرفتند؛ همچنین از آیه ۷ سوره انسان این معنا به دست می‌آید که اشخاص برای شفای بیماران و درمان آنان به نذر متوسل می‌شدند؛ نذر به معنای ملزم ساختن خود برای انجام کاری است که از قبل الزامی بر انجام
آن نبوده، فرد با نذر کردن خود را ملزم به انجام کاری می‌کند که از قبل تکلیفی برای انجام آن نداشته است اما به‌محض اینکه فرد نیت نذر را کرد باید به آن وفا کند و درصدد انجام آن عمل برآید.
وی خاطرنشان کرد: خداوند در آیه ۳۵ سوره آل‌عمران می‌فرماید: " که همسر عمران با خود نذر می‌کند تا فرزندش را برای خدمت درراه خدا آزاد کند و خداوند نذرش را پذیرفت و آن زن مؤمن، فرزندش مریم(س) را به خدمت خانه خدا فرستاد. " این‌یکی از مثال‌های قرآنی است که به فلسفه نذر در دین مسیحیت هم اشاره دارد.
همچنین در روایات تاریخی نیز آمده که هنگامی‌که امام حسن(ع) و امام حسین(ع) مریض بودند، روزی پیامبر خدا(ص) به ملاقات آنها آمد و به حضرت علی(ع) فرمودند: خوب است جهت سلامتی فرزندانت نذر کنی. حضرت علی(ع) فرمود: من نذر می‌کنم، چنانچه این دو بهبود یابند، سه روز را به جهت تشکر از خداوند روزه‌بگیرم؛ سپس حضرت فاطمه(س) و همچنین فضه، همین نذر را تکرار کردند و خدای متعال لباس عافیت را به اندام آن دو امام پوشاند و ایشان نیز روزه گرفتند.
این کارشناس رسانه بابیان برخی از فلسفه‌های نذری دادن یادآور شد: تقويت انگيزش در جهت سير و سلوک معنوی، نجات از مصائب و رويدادهای سخت، رسيدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت برخی از فلسفه‌های نذری دادن است؛ درواقع نذری دادن برای ائمه (علیهم‌السلام) همچون برگزاری آیین‌های مذهبی ديگر، حاکی از بزرگداشت و تعظيم ائمه (علیهم‌السلام) است؛ در ايام محرم شهرهای مختلف ايران نیز شاهد نذورات مختلفی است که پيوند آنها با ائمه اطهار (علیهم‌السلام) و ارزش مقام والای ايشان را نشان می‌دهد.
وی در ادامه افزود: همچنین نذری دادن را می‌توان يکی از صور نهادينه برای تبلور جهان‌بینی و نظام اعتقادی شيعه دانست اين موضوع در جامعه ما به معنای شیوه‌های نهادينه برای ابراز و تقويت ولايت است؛ ضمن اینکه به‌وسیله نذری، ما برای رسيدن به حوائج خودمان (مثلاً شفا يافتن مريضمان) ائمه (علیهم‌السلام) را به خاطر احترامی که نزد خدای متعال دارند، واسطه قرار می‌دهیم تا خداوند به خاطر آنها مريضمان را شفا دهد.
به گفته این مشاور خانواده بعد از شهادت امام حسین (ع) افرادی که از کربلا بازگشتند به بازخوانی واقعه کربلا پرداختند و با روضه اجازه ندادند این واقعه گم شود و چون آن زمان رسانه‌ای وجود نداشت بهترین راه بیان، برپایی همین روضه‌ها بود؛ لذا حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) با برپایی روضه در خانه، مردم را از مصائبی که بر سیدالشهدا (ع) گذشته بود آگاه می‌کردند و درواقع به بازخوانی واقعه عاشورا می‌پرداختند.
وی فلسفه روضه را بیدارکننده انسان‌ها برای رسیدن به ارزش‌های انسانی دانست و ابراز داشت: برپایی روضه‌های خانگی موجب زنده نگه‌داشتن حرکت امام حسین (ع) یعنی جریان قیام امام حسین (ع) و فلسفه اصلی قیام می‌شود، همین روضه‌ها است، به‌وسیله روضه‌ها فلسفه قیام عاشورا نسل به نسل منتقل می‌شود تا روزی که حکومت امام زمان (عج) محقق شود؛ همچنین این اجتماع می‌تواند به محلی برای رشد معنوی و انتقال فرهنگ عزاداری امام حسین(ع) تبدیل شود و در کودکان نیز باعث ایجاد محبت و ارادت به اهل‌بیت(ع) می‌شود.
به گفته این مبلغ حوزه روضه‌های خانگی یک سنت و سیره‌ای است که ائمه معصومین (ع) آن را باب کردند و علمای ما آن را ادامه دادند، در خصوص حکمت و فلسفه روضه‌های خانگی باید گفت ، چون ائمه معصومین (ع) اجازه نداشتند در مکان‌های عمومی برای سیدالشهدا عزاداری کنند و از طرفی این روضه‌ها باید ادامه می‌یافت تا بحث بیدارگری، عزاداری و اقامه ماتم برای سیدالشهدا در طول تاریخ به‌منظور زنده نگه‌داشتن حرکت و نهضتی که امام حسین (ع) آغاز کرده بود ادامه پیدا می‌کرد لذا روضه‌های خانگی از آن زمان آغاز شد.
وی سیره علما را نیز همین دانست و گفت: از طرفی آن‌هایی که روضه برپا می‌کردند معتقد بودند وقتی روضه امام حسین (ع) در خانه‌شان خوانده می‌شود موجب نور و برکت در خانه است، یکی دیگر از دلایل پررنگ شدن روضه‌های خانگی سخت‌گیری‌های دوران طاغوت خصوصاً در دوران رضاشاه بود، در این دوران به دلیل سخت‌گیری برپایی روضه‌ها در محل‌های عمومی روضه‌های خانگی بیشتر شکل گرفت و مردم با حضور در خانه‌ها مخفیانه اقامه ماتم برای سیدالشهدا (ع) می‌کردند.
نظر شما